![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: POMIERSKNIENIE | Następne hasło: POMIERZAĆ SIĘ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
POMIERZAĆ (12) vb impf i pf
impf (12), [pf [part praet act], impf a. pf [impers praet]].
o oraz końcowe a jasne; -mie- Mącz (4), -mié- (1) GrzepGeom; pomiarzać z tekstu nie oznaczającego pochyleń.
Fleksja
| inf | pomierzać | |||
|---|---|---|---|---|
| indicativus | ||||
| praes | ||||
| sg | pl | |||
| 1 | pomierzåm | |||
| 3 | pomierzå | pomierzają | ||
| impersonalis | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| praet | pomierz(a)no | |||||
| participia | ||||||
| part praet act | pomiarz(a)wszy | |||||
inf pomierzać (6). ◊ praes 1 sg pomierzåm (2). ◊ 3 sg pomierzå (1). ◊ 3 pl pomierzają (3). ◊ [impers praet pomierz(a)no. ◊ part praet act pomiarz(a)wszy.]
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. s.v. pomierzyć.
Znaczenia
- 1. Dokon(yw)ać pomiarów, obmierzać (obmierzyć) (11)
- 2. Odmierzać (1)
1. Dokon(yw)ać pomiarów, obmierzać (obmierzyć); metiri, demetari Mącz, Cn; pertendere Mącz; admetiri, commetiri, dimetari, dimetiri, metari, permetiri Cn [w tym: co (9)] (11): yako tho yesth Czascz markvsshewska y oyczyszna moya a nye mychalowska czascz ⟨kthoreyeszmy nye dospvszczyly pomyerzacz⟩ Thako my bog pomosch y szwyathy Crzysch. ZapWar 1528 nr 2365; BielKron 270; Metor, Wymierzam/ Pomierzam/ Miárkuyę/ Zákręſzam/ Cechuyę. Mącz 219d, 127d, 219d, 445d; Ale Koło/ iż nie ieſt z proſtych Liniy/ przetóż ſtárodawnym y mądrym Geometrom trudność zádawáło/ iáko y którym obyczáiem by ié mieli pomiérzáć. GrzepGeom H3v; PaprPan [Hh5]; Rolą folwárkową pomierzać: áby wiedźiał wſzędy wiele ma ná dźień chłop zoráć GostGosp 36; Ktorego miáſtá mur y brany y fundámenty opiſuią/ y pomierzáią WujNT 885; [IM potem ks. biskup pomiarzawszy role wsiam Lubominu, Brzozey i Czigancze, na tych ekskrescencyjach zbudował IM dwór dobry LustrMaz II 200, II 120].
Zwroty: »prętem pomierzać« (1): Sżtucżnie ſznurem y prętem morgi pomierzáią: Swoie rozprzeſtrzeniáiąc obcego śięgáią KlonWor 4.
»sznurem pomierzać« (1): KlonWor 4 cf »prętem pomierzać«.
2. Odmierzać; compondere, expendere Cn [co] (1): Bo ſą też drugie dobrodzieyſtwá iednym pożytecżne drugim ſzkodliwe. Bo gdy pan álbo przełożony iáki który thym władá da łakomcowi iákiemu ſądy/ da łupieſcy pobory/ głodnemu myto/ bezbożnikowi iákiemu wſzethecżnemu łokcie/ funty/ korce pomierzáć/ tedyć to tym będzie dobrze/ ále wſzytkim inym zle. RejZwierc 97v.
Formacje współrdzenne cf 1. MIERZYĆ.
MN