[zaloguj się]
[pdf]

PRZAŚNIK (33) sb m

przaśnik, [praśnik].

-ſ- (30), -s- (3).

-å- (29), -a- (4); -å- : -a- BibRadz (4:4).

Fleksja
sg pl
N pråśnik przåśniki
G przåśnik(o)w
A przåśnik przåśniki
L przåśniku przåśnikach, przåśnik(o)ch

sg [N pråśnik.] ◊ A przåśnik (errata). ◊ L przåśniku (1). ◊ pl N przåśniki (1). ◊ G przåśnik(o)w (23). ◊ A przåśniki (6). ◊ L przåśnikach (1) WujNT, przåśnik(o)ch (1) BudNT.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Chleb, pieczywo niezakwaszone; azyma (pl), PolAnt, Vulg; infermentata (pl), panes subcinericii PolAnt; azymus a. non fermentatus panis Cn (33): y rzekł [Abraham do Sary]: pośpieſz/ á trzy miárki białey mąki roſzcżyń/ á nápiecż przaſnikow. BudBib Gen 18/6.
a. Używany przez Żydów w celach sakralnych (32): rzekł Anioł Boży [do Gedeona]/ Weźmi tho mięſo y ty chleby niekwáſzone/ á położ ie ná tey ſkále [...]/ A on vczynił ták. Zátym Anioł Páńſki ſćiągnął koniec laſki kthorą miáł w ręce ſwey/ y dotknął mięſá y przáſnikow BibRadz Iudic 6/21, Iudic 6/22; Wſzákze nie wſtępowáli ofiárownicy wyſzek ku ołtarzowi Iehowy w Ieruzalimie/ ále iadáli przaſniki w pośrzodku bráćiey ſwey. BudBib 4.Reg 23/9.
α. Jedzony w święto Paschy (29): Cżternaſtego dniá pierwſzego mieśiącá będzie v was Peſách święto/ śiedm dni przaſniki ieść będą. BudBib Ez 45/21, Ex 12/8, 34/17.
Szereg: »przaśnik i prażmo« (1): BudBib Ios 5/11 cf αα. Szereg.
Zestawienie: »dzień (dni) (święty), święto Przaśnikow« = dies (festus) azymorum PolAnt, Vulg; azyma Vulg, Cn; solemnitas infermentatorum PolAnt (13:8): Swięto Przáſnikow iedząc nie kwáſzone chleby przez ſiedḿ dni/ thák iákom wam roſkazał święććie mieſiącá Abib/ bowiemeſćie weń wyſzli z Egiptu BibRadz Ex 23/15; Záthym przyſzedł dźień Przaſnikow w ktory było potrzebá obchodźić Wielkąnoc. Poſłał thedy Piotrá i Ianá/ mowiąc/ Szedſzy zgotuyćie nam Wielkąnoc ábychmy iey pożywáli. BibRadz Luc 22/7 [przekład tego samego tekstu LatHar 716]; Naprzod dniá czternaſtego mieſiącá pierwſzego [...] będźiećie obchodźić Wielką noc Páńſką. Potym dniá piętnaſtego thegoż mieſiącá/ obchodzćie Swięto Przaſnikow Pánu/ przez ſiedḿ dni iedząc chleby nie kwáſzone. BibRadz Lev 23/6; ſtarał ſię [Herod] iakoby był poimał y Piotrá/ (a były dni Przaſnikow). Którego też poimawſzy podał do więzienia BibRadz Act 12/3, Luc 22/1; BudBib Ex 34/17, Deut 16/16; BudNT Luc 22/7, Act 12/3; LatHar 690, 705, 715, 716; W pierwſzy tedy dzień przaſnikow przyſzli vczniowie do Ieſuſá/ mowiąc: Gdźie chceſz ábyſmyć zgotowáli ieść Páſchę? WujNT Matth 26/17 [przekład tego samego tekstu LatHar 690, 705, WujNT Mar 14/12]; A my po dniách Przaſnikow odpłynęliſmy od Philippowá WujNT Act 20/6, Mar 14/12, Luc 22/1, 7, Act 12/3.
~ Szereg: »Pascha i święto Przaśnikow« (1): A Byłá Páſchá y święto Przaſnikow [Pascha et azyma] po dwu dni: y ſzukáli Arcykápłani y Doktorowie iákoby go [Jezusa] zdrádą poimawſzy zábili. WujNT Mar 14/1.

»Wielkanoc i święto Przaśnikow« (1): Tego tedy czáſu ſynowie Izráelſcy kthorzy iedno náleźieni byli obchodźili Wielką noc y Swięto przaſnikow [Pesach et solemnitatem infermentatorum] przez ſiedḿ dni. BibRadz 2.Par 35/17. ~

Przen [czego] (2):

W przeciwstawieniu: »kwas ... przaśniki« (2): BudNT 1.Cor 5/9; Abowiem Páſchá náſzá ieſt ofiárowána/ Chriſtus. A tákże vżywaymy nie w ſtárym kwáśie/ áni w kwáśie złośći áni przewrotnośći: ále w przaſnikách ſzczyrośći y prawdy. WujNT 1.Cor 5/8.

αα. Święto Pesach [w tym: Przaśniki pl t (2)] (3): W Przaſniki kwáſu y kwáſzoney rzecży nie vżywano. LatHar 690 marg; [KuczbKat 412].
Szeregi: »Pesach, Przaśnik« (1): Y iedli zboże ziemie (oney) názáiutrz po peſáchu/ przaſniku [errata zmienia: przaſnik]/ y prazmo onegoſz dniá. BudBib Ios 5/11.

»Wielkanoc i Przaśniki« (1): Przybliżáłá ſię Wielkanoc y Przaſniki po dwu dniách: y ſzukáli Arcykápłani/ y zakonni Doktorowie/ iákoby P. Iezuſá zdrádą poimáli/ y zábili. LatHar 703.

Cf PRZASNEK, PRZAŚNICA, [PRZAŚNYSZ]

LWil