[zaloguj się]

RUSZAJĄCY (19) part praes act

ruszający (18), ruszając (1); ruszający : ruszając BielKron (1:1).

a jasne.

Fleksja
sg
mNruszający fN nNruszając(e)
G Gruszający Gruszając(e)go
A Aruszając Aruszając(e)
L Lruszając(e)j L
pl
N subst ruszając(e)
G ruszających
A subst ruszając(e)
L ruszających

sg m N ruszający (3).f G ruszający (1).A ruszając (1).L ruszając(e)j (1).n [N ruszając(e).]G ruszając(e)go (5).A ruszając(e) (1).pl N subst ruszając(e) (3).G ruszających (1).A subst ruszając(e) (2).L ruszających (1).

stp notuje, Cn w innych znaczeniach, Linde XVI w. s.v. ruszyć.

1. W funkcji właściwej: Wprawiający w ruch, poruszający (2): Movens, Ruſzáyący. Mącz [234]a.
Przen (1):
Wyrażenie: »sam siebie ruszając« (1): Plato [...] powieda być duſzę nieiáką bytność ſámá ſiebie ruſzáiąc [tj. ruszającą się samoistnie]/ rozumem ozdobioną. BielKron 127v.
2. W funkcji przymiotnika: ruchomy, przenośny; mobilis, movens Mącz (17): Ruta caesa, Domowy ſprzęt drzewiany ruſzáyący/ To ieſt yáko my mówiemy który gozdźiem przibity nie yeſt. Mącz 362b, [234]a.
a. O majątku ruchomym (15):
Wyrażenie: praw. »dobra (a. [dobro]), imienie, rzeczy, majętności ruszające« = ruchomości, majątek ruchomy; (bona) mobilia, moventes res Mącz [szyk 10:3] (4:4:3:2): Iakom ya nyewszyala poszmyerczy masza swego yana ymyenyą Ruszayaczego oczo mya poszwano ZapWar 1524 nr 2298, 1527 nr 2377, 1530 nr 2390, 1539 nr 2448, 1550 nr 2655; Oſtatek tich wſchitkich swoich dlugow w wſsithkiey swey mayenthnoſczi ruſchayączey [...] panom exequtorom [...] dal, abi ony tho wſchithko thak roſſafowali iako bi naliepiey mogli MetrKor 59/76; LibLeg 11/91v; ConPiotr 31; SeklKat Nv; rzeczy iego [zbiega] ruſáiące rádá náſzá ma ie miedzy ſię rozdzyelić UstPraw E3v; BielKron 355v; Mącz [234]a [2 r.], 286b; [ReuchlinBartBydg e2v; UstWojsk 1544 52].
Szeregi: [»idący, ruszający«: gymyenye vel dobro gydącze rushayącze bona mobilia ReuchlinBartBydg e2v.]

»(tak) ruszający i (jako i, [abo]) leżący« [szyk 2:2] (4): ZapWar 1513 nr 2063, 1550 nr 2655; ktorzy wmieſcziech wmiaſtheczkach niemayą mayęthnoſczy lezączy y ruſſayączy za ſto zlothych, czy miedzy ſobą piąthegonaſtego na Woinę wyprwaiać [!] bęndą ConPiotr 31; Pecuniae in plurali. Dobrá ták leżąće yako y ruſzáyące. Mącz 286b; [Co się to tak rozumieć ma, aby ci mieszczanie, ktorzy mają dobra leżące abo ruszające, ktoreby droższe były niżli za sto złotych [...], ci się mają składać na wyprawianie jezdnych i pieszych. UstWojsk 1544 52].

»tak ruszający jako i nieruszający« (1): [Krispus, tj. Bolesław Kędzierzawy uczynił testament] iżby wſzytko kroleſthwo Polſkie ſzło w rowny dział z białłym Leſtkiem ſynem/ á Káźimirzem brátem/ y z żoną iego/ ták rzecży ruſzájące iáko y nieruſzáiące. BielKron 355v.

Cf NIERUSZAJĄCY, RUCHAJĄCY, RUSZAĆ, RUSZAĆ SIĘ

ALKa, DDJ