[zaloguj się]
[pdf]

PRZEDWIECZNOŚĆ (10) sb f

Oba e oraz o prawdopodobnie jasne (tak w przed-, wieczny oraz w -ość).

Fleksja
sg
N przedwieczność
G przedwieczności
D przedwieczności
A przedwieczność
L przedwieczności

sg N przedwieczność (3). ◊ G przedwieczności (2). ◊ [D przedwieczności.] ◊ A przedwieczność (4). ◊ L przedwieczności (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

Istnienie „przed wszystkimi wiekami”, tj. jeszcze przed początkiem stworzenia (cf PRZEDWIECZNY) (10): Abowiem/ kto kiedy z wiernych Páńſkich o tym myſlił/ żeby to mowienie [w Prologu Ewangelii św. Jana]/ Ná pocżątku/ przedwiecżność iáką znácżyć miáło? CzechRozm 25v, 25v, 27; Boćby tym ſpoſobem nie tylko ludźiom/ [...] ále y inſzym wſzytkim rzecżom przedwiecżność tę przypiſáć muśiał. CzechEp 257, 257; [Lecż to o ktorem teraz mowić pocżynamy/ v wſzech Przedwiecżność ſynowi Bożemu iſtotną przypiſuiących/ ieſt zá namocnieyſzy mur BudArt B2, D2v, V, V3].

przedwieczność czyja [w tym: ai poss (4), G sb (1)] (5): To tedy y iſtność y náturá y Boſtwo y chwałá y wſzechmocność y przedwieczność Oycowá/ ieſt Synowá WujNT 375. Cf Wyrażenie, Szereg.

W połączeniach szeregowych (2): NiemObr 92 cf Wyrażenie; WujNT 375 cf przedwieczność czyja.

Wyrażenie: »przedwieczność boska« (1): iż przyrodzonego ſynoſtwá/ nátury/ iſtnośći/ y przedwiecżnośći Boſkiey/ przyznawáć mu [Synowi Bożemu] niechcemy NiemObr 92.
Szereg: »przedwieczność i bostwo Jezusowe (a. Syna Bożego)« [szyk zmienny] (3): LatHar 526 marg, 687 marg; O dwu náturách w Chryſtuſie Pánie náſzym/ Boſkiey y ludzkiey ſzeroko náucżá/ y o przedwiecznośći y Boſtwie Syná Bożego SkarŻyw 337; [ná ktorym [biskupstwie piktawskim] wielce ſie pobożnie záchowuiąc/ y wiáry S. przećiw Aryánom/ ktorzy Boſtwu y przedwiecżnośći ſyná Bożego vwłocżyli/ y Troycę S. bluznili/ broniąc: inne zwiedzione Biſkupy [...] ná ſię oborzył SkarŻyw 48 (Linde)].

Cf [PRZEDWIECZEŃSTWO]

RS