[zaloguj się]
[pdf]

PRZEGRAŻAĆ (5) vb impf

e prawdopodobnie jasne (tak w prze-); w formach osobowych -grå- (3) Phil, PowodPr (2), -gra- (1) KlonKr.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 przegråżåm
3 przegråżå przegråżają
praet
sg
3 m przegråżåł

praes [1 sg przegråżåm.] ◊ 3 sg przegråżå (2). ◊ 3 pl przegråżają (1). ◊ praet 3 sg m przegråżåł (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w.

1. Zapowiadać coś złego, zwykle jako karę (4):

przegrażać komu (2): Item powyada yſch Lucaſz Szyrpowsky panom, pyotrowy oſſowskyemv, Grabſkyemv, pyotrowy Splawſkyemv y Andrzeyowy Boyanowſkyemv przegrazal gdi mv mathka powyedzyala ze ony yednacz ſzyą yey ſnym nyeradzili. LibMal 1546/111v; Phil Q2. Cf [przegrażać komu czym].

przegrażać czym (2): A ieśliby tego iáko zá rzecż ćiężką dobrowolnie vcżynić niechćiano: gdy iuż Bog tego możnego Tyránná ná Krześćiáńſtwo tákim pędem obroćił/ trzebá ſię lękáć/ áby poniewoli do tego przyść niemuśiáło/ cżym ono Pan Bog przegraża: iż zá wyſtępki zbytnie w ſtroiách/ dopuśćił Bog niewolſtwo PowodPr 84. Cf [przegrażać komu czym], Zwrot.

[przegrażać komu czym: ŁaszczOkulary )?(2v cf W przen.

cum inf: Który je depaktował, stawu spuścić nie chciał [...] robotniki rozganiać, bić przegraża, w czem impedimentum i ubliżenie wielkie mają. LustrKrak II 54.]

Z przytoczeniem (1): Phil Q2 cf W przen.

Zwrot: »przegrażać pomstą« (1): (nagł) Mieczyſław III. Stáry. (–) TEn w okrućieńſtwie prowádził ſwe ſpráwy, Nie ſtrzegąc práwá, ni Polſkiey vſtáwy. By tego przeſtał gdy był ſtrofowány, Przegrázał pomſtą y gromił cne pány. KlonKr Dv.
W przen (1): A thákowym przegraża ſłowo Páńſkie w te ſłowá: Kthorzy ſie cieſzą z vpadkow pobożnych/ powiązną w śidłach Phil Q2; [Acż IX. Chrząſtowſki nam Virgą Aſſur [tj. Asyryjczykiem, rózgą gniewu bożego (Is 10/5)] álbo ſzáblą iákąś przegraża/ przedśię nádźieię w Pánu Bogu mamy/ że Cauſy ſwoiey ſpráwiedliwey bronić będźie. ŁaszczOkulary )?(2v].
2. Stanowić niebezpieczeństwo, zagrażać; w przen (1):
Zwrot: »[komu] niebezpieczeństwem przegrażać« (1): Náſzá R.P. ácż iuż ma bliſkie á doſyć ſzkodliwe zakręty ſwoie: gdy ſie w rządźie domowym/ wnętrznym pokoiu/ y ſpolney dufnośći/ dotąd vkołyſáć nie może: wſzákoż z wyżſzego Máſztu pokáżuią [!] ſie [...] więtſze burze/ ktore iey oſtátnim niebeſpiecżeńſtwem przegrażáią. PowodPr 2.
*** [Bez wystarczającego kontekstu: Przegrażam/ interminor. Volck Ttt4.]

Formacje współrdzenne cf GROZIĆ.

Cf [PRZEGRAŻAJĄCY], [PRZEGRAŻANIE]

MP