Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [PRZEMOCEN]

Następne hasło: [PRZEMOCZYĆ] »

PRZEMOCNY (2) ai

e oraz o jasne.

Fleksja

sg
m	N		f	N		n	N	przemocno
	A	przemocny		A	przemocną		A

pl
A	subst	przemocn(e)

sg m A przemocny (1). ◊ [f A przemocną. ◊ n N przemocno.] ◊ pl A subst przemocn(e) (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Znaczenia

Intens. od „mocny” (2)
- 1. [Silny, potężny; w przen]
- 2. Wielki, intensywny (1)
- 3. [Prawomocny, obowiązujący]
- 4. Zawierający polecenia władzy zwierzchniej (1)

Intens. od „mocny” (2):

1. [Silny, potężny; w przen: iáko był [Bóg] piérwéy vczynił ná czérwonym morzu/ któré oſuſzył áżeſmy przeſzli: áby poznáły wſzytkié narody źiemſkié/ przemocną rękę PANSKĄ [fortissimam Domini manum] WujBib Ios 4/25.]

2. Wielki, intensywny (1): A ręce [Jezusa] ktore/ przemocne dźiwy cżyniły/ grzeſznicy ná krzyżu rozbili ArtKanc E9.

3. [Prawomocny, obowiązujący:

W połączeniu szeregowym: Lecż oni ná ktore to należało/ żadney o tem rozmowy mieć z námi niechćieli/ mowiąc/ iż to v nas iuż ieſt ratum, gratum et firmiſſimum (marg) Ratum, etc. to ieſt/ pewno/ przyiemno y przemocno. (–) BudUrzęd 4.]

4. Zawierający polecenia władzy zwierzchniej (1):

Wyrażenie: »przemocny list« (1): kośćioł [...] Rzymſki nápiſał przemocny liſt Korincżykom do pokoiu ie zgániáiąc y napráwuiąc wiárę ich SkarJedn 123.

Synonim: 2. wielki.