Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZEPLATANIE

Następne hasło: PRZEPLATOWAĆ »

PRZEPLATANY (10) part praet pass pf i impf

pf (9), impf (1) (-an) Oczko.

przeplatany (7), przepletan, przepletany (3); przeplatany SkarŻyw (2), PudłFr, Calep, KochFrag (2); przepletan(y) Oczko, SkarJedn; przeplatany : przepletany Mącz (1:1).

przeplatany (9), przepletan (1).

e jasne; -plå- (4), -pla- (3); -plå- Mącz, Calep; -pla- PudłFr; -plå- : -pla- SkarŻyw (1:1), KochFrag (1:1); -any, -ån; w przepletany drugie e jasne.

Fleksja

sg
m	N	przeplatany, przepletån	f	N	przeplåtanå
	G			G	przepletan(e)j
	A	przeplåtany		A	przeplåtaną

pl
N	subst	przepletan(e)
L		przeplåtanych

sg m N przeplatany (3), przepletån (1); ~ (attrib) -any (1); ~ (praed) -any (1) PudłFr, -ån (1) Oczko. ◊ [A przeplåtany.] ◊ f N przeplåtanå (2). ◊ G przepletan(e)j (1). ◊ A przeplåtaną (1). ◊ pl N subst przepletan(e) (1). ◊ L przeplåtanych (1).

Sł stp s.v. przeplatać, Cn brak, Linde także XVIII w. s.v. przepleść.

Znaczenia

1. Mający wplecione (zwykle na przemian) jakieś elementy różniące się od reszty, przetkany czymś (7)
- [Przen]
2. [Przetkany przez coś, wpleciony w coś]
3. Zespolony, złączony przez przełożenie jednego elementu przez drugi (1)
- a. [Utworzony przez przeplatanie]
4. O wzajemnie różniących się elementach: znajdować się obok siebie na jakiejś powierzchni (1)
5. Wstawiany w określonych odstępach czasowych; przen (1)

1. Mający wplecione (zwykle na przemian) jakieś elementy różniące się od reszty, przetkany czymś (7): Vestis intertexta, Przeplatána ſuknia. Mącz 453c.

[przeplatany w co [= w jakiś deseń]: pas przeplatany w winne grono śrzebrny, pozłocisty InwMieszcz 1584 nr 253.]

przeplatany czym (5): SkarJedn 147; Wy wſzátách złotem przeplátánych chodzićie SkarŻyw 52; PRawdę mowiąc/ nadobny wieniec ieſt różány: Lecz wdźięcznieyſzy/ fiołki kiedy przeplátány. PudłFr 10; ná nim [oblubieńcu] złoty płaſcz y złoty więniec Perłámi przeplátány/ goré znákomity KochFrag 22, 27.

przeplatany z czym (1): Z tego wſzytkiego vrobić kazał Moyżeſz Infułę z złotą blachą/ [...] z drogiemi kámieńmi przeplatáną. SkarŻyw 491.

W porównaniach (2): Tyś/ powieda/ náuki y wiáry iáko złotem przepletáney tkánice z ſzáty Chryſtuſowey/ zroſkazánia tegoż zakonodawce [...] dochował SkarJedn 147; Iáko leliia różą przeplatána/ Zdáłá mi ſie twarz twoiá málowána KochFrag 27.

W charakterystycznych połączeniach: przeplatana(-y) infuła, pas, suknia, szata, tkanica, złoty płaszcz i złoty więniec; przeplatany w winne grono; przeplatany drogiemi kamieńmi, fijołki, perłami, rożą, złotem (2).

[Przen [czym]: gdy ogień ſiárcżány pádał z niebá/ á ſlicżne y bogáte miáſtá palił/ s ktorych rázem dym ſrogi s płomieniem zmieſzány iſkrámi przeplatány kurzył ſie GilPos 147.]

2. [Przetkany przez coś, wpleciony w coś [między czym (pl)]: paciorki śrzebrne, białe, między nimi przeplatane wiątsze, pozłociste InwMieszcz 1559 nr 84.]

3. Zespolony, złączony przez przełożenie jednego elementu przez drugi (1): Concratitius – Nakrziz vłoſoni wkrąte vcizinony [!], prezepliątani [!]. Calep 234a.

a. [Utworzony przez przeplatanie: Teraz miła [...] Nimpho Słowieńska [...] Nawiedź [...] Gęste lasy, śliczne sady [...] I dom z drzewa budowany, I mój chłodnik przeplatany. ZbylWieś 32.

przeplatany czym: Nie zayrzę ia nikomu [...] ni ſklepow zákrytych/ Ni koſztownych páłacow/ Mam chłodnik przeplátány klonem gáłęźiſtym: Mam dom z iodły ćioſáney ZbylŻyw A2 (Linde s.v. przepleść).]

4. O wzajemnie różniących się elementach: znajdować się obok siebie na jakiejś powierzchni [czym] (1): Emblema, [...] Też aſtrichy naziemne gdy cegły ſą rozmáyitemi fárbami przeplietáne [tj. różnobarwne cegły wzajemnie się przeplatające] Mącz 102b.

5. Wstawiany w określonych odstępach czasowych; przen (1): Co czáſu Rzymian ludźie mądrzy óbaczywſzy/ áby Rok á w nim czáſy y Swiętá niebłądźiły/ ták go obráchowáli: iż dźień ón co zbywał/ co lat kilko był przepletan. Oczko 29v.

Synonimy: 1. przetkany, przetykany.

Cf PRZEPLATAĆ

SBu