[zaloguj się]
[pdf]

1. PRZEWYSZENIE (10) sb n

przewyszenie (8), przewysszenie (1), przewyższenie (1); przewyszenie PatKaz III, BudNT (3); przewyższenie ModrzBaz; przewyszenie : przewysszenie Calep (4:1).

Teksty nie oznaczają é lub oznaczają niekonsekwentnie; pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w prze-); końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N przewyszenié
G przewyszeniå
A przewyszenié

sg N przewyszenié (5); -é (4), -(e) (1). ◊ G przewyszeniå (4). ◊ A przewyszenié (1).

Sł stp: przewyszszenie, przewyszenie, Cn brak, Linde bez cytatu: przewyższenie s.v. przewyższyć.

1. Bycie lepszym od innych, górowanie, przewaga, wyższość nad innymi; pokonanie kogoś; excellentia Modrz, Calep; eminentia, exuperantia, magnitudo, nobilitas, praestantia, proeminentia Calep (6): Exuperabilis, Qui potest superari – Do przewizſzen ia [!] łątwy. Calep 401b, 383a, 401a.

przewyszenie kogo (1): Eminentia, Excellentia – Przewiſzenię inſzich, moznoſcz. Calep 360a.

przewyszenie miedzy czym (1): ktora ſzwyatloſzcz [Panny Maryi] myedzy ynym ſtworzenym ma przeuyſſenye PatKaz III 87.

Szereg: »przewyższenie i przełożeństwo« (1): A więc ty mnimaſz żeby wſzytcy mieli być gánieni/ ktorzi przewyżſzenia y przełożeńſtwá w iákieykolwiek rzecży prágną [qui excellentiam ac principatum apperant]? ModrzBaz 58.
2. Wywyższenie (przez Boga) (3): Gdyż Bog [...]/ ktory zaświećił wſercach náſzych ku świátłośći znáiomośći ſławy Bozey w obliczu Ieſuſa Chriſta. A mamy ten ſkarb wſkorupianem nacżyniu/ áby przewyſzenie mocy było Boże [tj. pochodziło z mocy bożej] [ut sublimitas virtutis sit Dei]/ á nie znas. BudNT 2.Cor 4/7; Bo krotka lekkość fráſunku náſzego/ wedle przewyſzenia do przewyſzenia [supra modum in sublimitate]/ wiecżną wagę ſławy ſprawuie nam. BudNT 2.Cor 4/17.
3. Stanowisko, urząd, godność (1): Antistitium, Excellentia, antistitis dignitas – Przewiſzenię, godnoſzcz. Calep 77b.

Synonim: przedłożenie.

Cf PRZEWYSSZYĆ

LWil