Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZODOWANIE

Następne hasło: PRZTYKAĆ »

PRZODUJĄCY (4) part praes act

o prawdopodobnie jasne (tak w przodować).

Fleksja

sg
m	I	przodującym

pl
A	m pers	przodujących

sg m I przodującym (3). ◊ pl A m pers przodujących (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. przodkować.

Znaczenia

1. Mający zwierzchność, panujący (2)
2. Przewyższający innych, górujący nad innymi (2)

1. Mający zwierzchność, panujący (2):

przodujący miedzy kim (2): CzechRozm 61; A IEſus wezwawſzy ich/ powiedźiał im: Wiećie/ iż ći ktorych widźimy przoduiących miedzy narody [qui videntur principari gentibus]/ pánuią nád nimi: á kśiążętá ich władzey vżywáią nád nimi. WujNT Mar 10/42.

przodujący gdzie (1): Miedzy ktorymi/ on ſam [Chrystus między dziatkami bożymi, tj. ludźmi] ieſt przoduiącym w domu Bożym/ y ieſt też Pánem y głową wſzyſtkich. CzechRozm 61.

2. Przewyższający innych, górujący nad innymi (2):

przodujący nad czym (1): [Apostoł opisując Chrystusa] zacność iego wyſławia y zálecá/ [...] zowie go pierworodnym to ieſt przoduiącym/ nád wſzyſtkim ſtworzenim. CzechRozm 37v.

Szereg: »przedniejszy abo przodujący« (1): Cypryan S. kośćioł Rzymſki zowie ſtolicą Piotrową/ kośćiołem princypálnym/ to ieſt przednieyſzym ábo przoduiącym WujNT 525.

Synonimy cf PRZODKUJĄCY.

Cf PRZODOWAĆ