[zaloguj się]
[pdf]

PRZYGODZIĆ SIĘ (276) vb pf

sie (246), się (30).

o jasne.

Fleksja
inf przygodzić się
indicativus
fut
sg pl
1 przygodzę się
2 przygodzisz się
3 przygodzi się przygodzą się
praet
sg pl
1 m -m się przygodził m pers
2 m -ś się przygodził m pers
3 m przygodził się m pers
f przygodziła się m an
n przygodziło się subst przygodziły się
plusq
sg
3 n było się przygodziło, przygodziło się było
imperativus
sg
1 niech się przygodzę
conditionalis
sg pl
1 m m pers bychmy się przygodzili
2 m byś się przygodził m pers
3 m by się przygodził m pers by się przygodzili
f by się przygodziła m an
n by się przygodziło subst by się przygodziły

inf przygodzić się (70). ◊ praes 1 sg przygodzę się (2). ◊ 2 sg przygodzisz się (1). ◊ 3 sg przygodzi się (71). ◊ 3 pl przygodzą się (13). ◊ praet 1 sg m -m się przygodził (1). ◊ 2 sg m -ś się przygodził (1). ◊ 3 sg m przygodził się (14). f przygodziła się (4). n przygodziło się (52). ◊ 3 pl subst przygodziły się (2). ◊ plusq 3 sg n było się przygodziło (4) FalZioł, Leop, HistRzym (2), przygodziło się było (1) SienLek. ◊ imp 1 sg niech się przygodzę (1). ◊ con 2 sg m byś się przygodził (1). ◊ 3 sg m by się przygodził (3). f by się przygodziła (2). n by się przygodziło (28). ◊ 1 pl m pers bychmy się przygodzili (2). ◊ 3 pl m pers by się przygodzili (2). subst by się przygodziły (1).

Sł stp notuje, Cn s.v. przygodny, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Zdarzyć się, przytrafić się; contingere Vulg, Mącz, JanStat; accidere HistAl, Mącz; cadere, evenire Mącz, Calag; venire Mącz, Cn; esse PolAnt; cedere, facere, obtingere Mącz [w tym: z podmiotem typu „co”, „to” (45), z podmiotem rzeczownikowym (20), bezpodmiotowo (53); tylko w 3 os.] (118): Nie dziw iż śię to przygodzi/ Zá weſelem żáłość chodzi. BierEz I3; Owaćiem ſie rok przygodził/ Iż weń miod bárzo drogi był BierEz Q3, I3, M4v; A to ſie też nigdý nie przigodzi/ Dobra iabłoń płonek nie vrodzi KlerPow 10; FalZioł V 17b; MurzHist G4v; Obtigit praeter spem, Przygodźiło ſie nad mniemánie. Mącz 257d, 266d, [267]a, 413b, 440a, b (10); Ale kto ſie ná to [tj. starość] roſtropnie rozmyſli/ á wſzytko ſobie rozważy/ tedy to ſnádnie ſam v ſiebie ználeść y rozeznáć może/ iż ſie to wſzytko ku lepſzemu kończowi obroćić y przygodzić może/ niżli ták iáko my ſobie ſzácuiemy álbo niżli ſie nádzyewamy. RejZwierc 162v; Ma tedy Hetman/ álbo inny ſprawcá gdy ſie to [starcie z przeważającymi siłami] pzygodźi [!]/ lud iezdny co naprzednieyſzy/ zbroynieyſzy ná wielkich koniech ná cżoło wyſádźić BielSpr 26v; Geſchehen. Stáło Tráfiło Przygodziło śię. Cadere, evenire. Calag 335b; LatHar 131; [BielKron 1554 311v].

przygodzić się z czego (1): Divinitus ita accidisse reor, Mniemam iż ſie z oſobliwey łáski Bożey przigodźiło. Mącz 91c.

przygodzić się komu (40): Nieſzcżeśćie po ludziech chodzi/ Niewieſz coć ſie też przygodzi. BierEz G, G4v, K4, Pv, R3v; [Jezus do Apostołów:] Námileyſſy moij/ powiedziálem wám niedáwno tzo ſie ſemną má ſtatz/ iuż téeż wám powiém tzo ſie má wám przygodzitz/ bo wſſytcy wy będziecie pogorſſenij we mnie tey nocy OpecŻyw 97v, 59, 118, [127]v, [155], 167v; BielŻyw 43, 99; MurzNT 91; Y nápełnieni ſą dziwu y zumienia wielkiego z tego [tj. cudownego ozdrowienia] co ſie mu bylo przygodziło. Leop Act 3/10, 1.Petr 4/12; RejZwierz 24; Coć ſię kolwiek przygodźi wdźięcznie prziymuy/ á czáſu odmiány vtrapienia twego miey ćierpliwość. BibRadz Eccli 2/4; To żeglowánie cżwarte Amerykuſá było láthá 1503. ále nie doſzlo ſwego końcá dla niefortuny ktora ſie mu przygodźiłá ná morzu Atlántyńſkim BielKron 448, 17, 46, 60v; Tibi obtigit quod plurimi exoptant sibi, Przygodźiłoć ſie co wiele ich ſobie żądáyą. Mącz 440b, 29a, 43c, 175a, 228d, 257d (9); Tedy Euſtáchius powiedział przed wſzytkiemi to co ſie iemu było przygodziło. HistRzym 130v, 31v, 50v, 96v, 103, 115v [2 r.], 130; RejZwierc 173; BielSpr 27v; [Jezus mówi:] Com ſam cżynił, cżegom vcżył/ w cżymem wam ku przykładu był/ w tymże ſię náleść dayćie/ co ſię wam zá tho przygodźi/ to wam nigdy nie záſzkodźi/ gdyż wy wierni będźiećie. ArtKanc O3v.

przygodzić się na kogo (1): Abowiem nie mogłoby ſie złocżyńcom lepiey ſtháć/ wzyawſzy komu máiętność iego/ ábo nápaſtwiwſzy ſie go wedle woley ſwoiey/ á iść do drugiego dawſzy mu cżęść onego wydartku ſwego/ á wzyąć odpuſzcżenie onych wyſtępkow ſwoich od niego/ á on nędznik przedſię płácże. Iużby to byłá drogá do wſzetecżnego żywotá káżdemu złoſnikowi ſwowolnemu. Y potymby ſie tho przygodzić mogło ná onyſz ſámy ktorzyby podawáli obycżáiá tego. RejPos 235.

przygodzić się między kim a kim (1): [królowa o astrologu:] chcę áby mi powiedział co ſie między mną á krolem Filipem má przygodzić/ bowiem ludzie powiádáią/ iż gdi krol Filip prziiedzie zwoyny mnię wirzući á inſzą żonę poymie HistAl A3v.

przygodziło się jak [bezpodmiotowo] (10): BierEz Pv; [Jezus do uzdrowionego przez siebie:] Otos iuż zdrow/ niechciéyże więcey grzeſſytz/ a bytz ſie potym gorzéy nieprzygodzilo. OpecŻyw 59; Cecidit belle, Wybornie ſie przygodźiło. Mącz 29a; More hominum evenit, Ták ſie przigodźiło co ſie poſpolicie miedzy ludźmi tráfia. Mącz 233c, 29a, 64a, 266b, 440a, 481a. Cf Ze zdaniem podmiotowym.

cum inf (6): Zadny vcżynek zły nie może ſie taić acżby przed ludzmi ſkryty był, wſzakoż ſumnienie twe zawżdy cie gryſć będzie gdzieć by ſie przygodziło być w niebezpiecżenſtwie aż doſmierci. BielŻyw 43; KromRozm II m2; Nie vciekay/ á gdyć ſie vciekáć przygodzi/ Nie pátrz ná zad/ boć pewnie/ w cżoło kto vgodzi. RejZwierz 24; BielKron 60v; HistRzym 50v.

~ Z dodatkowym podmiotem (1): ábyśćie gdźie będą ſądy y gdźiekolwiek przygodźi ſie bydź iáki ziazd/ iáwnie przez woźné kazáli obwołáć: áby żaden niewiádomośći ſobie ná pomoc nie mógł bráć. SarnStat 219. ~

Ze zdaniem podmiotowym [w tym z zapowiednikami: to (2), tak (1); że, iż(e) (20), iżby, żeby (4)] (24): Anić dáley będę wierzył/ Gdyś mię ták pierwy raz zdrádził/ Mogołoby śię to przygodzić/ Iżby mię mogł potym zábić. BierEz N2v, K2v; OpecŻyw 168v; y pytaligo [Ksenokratesa] cżemu wſzytci mowią iedno on nic, y rzekł, bo bymi [!] ſie niegdy przygodziło żebych zmowienia żałował, ale zmilcżenia nigdy. BielŻyw 99, 147, 165, 166; Quod si successerit alienari mente, vel ex equo hominem decidere, Yeslyby ſie tak przygodźiło yżby/ etć. Mącz 45a, 482b [2 r.]; SienLek 34; SZli trzey thowárzyſze w drogę y przygodziło ſie im iednego cżáſu że nie mieli nic ku iedzeniu HistRzym 96v, 85v, 98v, 109, 112v, 114 (10); RejZwierc 31v; A ieſliby ſie też przygodźiło: żeby w Mieśćiéch álbo w Miáſteczkách/ v którychkolwiek oſób tákowa Sól byłá ználeźioná álbo mianá/ [...] SarnStat 385 [idem] 926.

Ze zdaniem luźno nawiązanym, pełniącym funkcję podmiotowego (7): Więc śię w on cżás przygodziło/ Lotrá obieſzono było BierEz Q4v, G4v, H3, L4v; BYł ieden rycerz okrutny/ ktory przes wiele cżáſow mial niktorego sługę wiernego y we wſzyſtkim opátrznego. Y przygodźiło ſie iednego dniá gdyż ná iármárk iáchał z onym sługą/ á iádąc przez lás pośrzod iego ſtráćił trzydzieśći grzywien śrebrá. HistRzym 87v, 57v, 82.

Z podmiotem osobowym (1): Tá niemoc [tj. apopleksja]/ bywa niegdy od łyſkáwice/ niegdy od inney niemocy: á zwłaſzczá ſtárym ludźiem. Więc gdyby ſye táki człowiek przygodźił/ á wątpionoby ieſli vmárł álbo nie: [...] SienLek 60v.

Fraza: »czas się przygodził« (3): Aż ſie potym cżás przygodził/ Xánt śię z Ezopem przechodził BierEz E2v, I2v, K.
Szereg: »stać się i przygodzić« (1): dwa ze zwolenikow Iezuſowych/ ſſli w tenże dzień [w niedzielę zmartwychwstania] do miaſtecżka [...] ijmieniem Emáus/ iakoby rozpácżaiątz o miſtrzu ſwym/ ij ſmutliwie ſpolu gádaiątz o wſſytkich tych rzecżách ktoré ſie ſtaly ij przygodzily ijch miſtrzowi. OpecŻyw 167v.
a. O stanach fizjologicznych i chorobowych [w tym: z podmiotem rzeczownikowym (8)] (13): Też gdiby po ſilney purgacij cżyrwona niemocz przigodziła ſie tedy [...] FalZioł I 60c; Albo zaſię iżby ſie przygodziło rodzenie dzieciątka nogami rozłożonemi ſzyrokoko [!]: iako tu w Figurze malowaney widziſz, Tedy [...] FalZioł V 22a, V 21a, 22b, 23a, 54v; O známionách w Chorym: ieſłi [!] ku śmierći chor álbo nie [...]. Kichánie też miedzy dobremi ieſt známiony/ á chćiwość iedzenia. Wrácánie ieſli ſye przygodźi/ iż ieſt z Kolerą á z flegmą SienLek 21v; I powiedźiáło ſye nieco/ iáko ćiáło kármić á potrzeby mu dáwáć. Ale iż trudno miárę poznáć/ á w práwy poſrzodek tráfić. Gdy by ſye zbytek przygodźił/ iáko ij odeymowáć/ á wypędzáć/ o tym teraz mowić będźiemy. SienLek 32, 26, 26v.

przygodzić się komu (1): Lekarz tedy/ kiedy do niemocnego przyydźie/ ma ochotnie ſye poſtáwić/ á choremu dobrą potuchę vkázáć/ Aby go nie záſmęćił/ Albo ſye mu czym innym nie ſprzykrzył. boć ſye s thego Skok bárzo mieni/ kiedy ſye choremu ktora rzecz nowa przygodźi. SienLek 24.

Ze zdaniem podmiotowym (1): Też ieſliby ſie przygodziło [przy porodzie] dobrze przed cżaſem: iżby łożiſko było roztargnione/ z ktorego by wſzitki wilkoſci wypłynęły [...] FalZioł V 20c.

Ze zdaniem luźno nawiązanym, pełniącym funkcję podmiotowego (1): Zaſię kiedyby ſię przygodziło [przy porodzie] nakrzywiwſzy głowę ku pierſiam: ſziją ſie dziecię vkazało/ tedy [...] FalZioł V 22d.

2. Przypadkiem nadejść, zostać napotkanym, pojawić się (9): W ten cżás ſie poſeł przygodził/ By Xántá ná obiad prośił. BierEz Ev, Bv, L, P.

przygodzić się komu (2): Owa śię mu [pasterzowi] gość przygodził/ Ien był wiele świátá ſchodził BierEz P4, A3.

przygodzić się k komu (1): Byk ná iedney łące chodził: Tedy ſie lew k niemu przygodził BierEz K4.

przygodzić się dokąd (1): Bowiem ty Pánie kiedyś z gory Seir odchodził/ A w kráiny Edomſkie s trefunkuś ſie przygodził/ Ná ten cżás [...] LubPs gg6.

Zwrot: »przygodzić się z trefunku« [szyk zmienny] (2): LubPs gg6; Powiedzyał mu [młodzieńcowi] Philozoph/ dobrzeć to rozwodził/ Y iam rad żem ſie ktemu s trefunku przygodził. RejWiz 43v.
3. Okazać się, móc stać się odpowiednim, użytecznym, nadać się, przydać się; aptare, utilem esse Vulg; conferre Modrz; valere Cn (148): RejZwierz 86; GórnDworz Ff7; Canem dormientem irritare noli, to ieſt/ gdy pies ſpi ná ſmieciu nie náſtępuy mu ná ogon by cie nie vkąśił. A ieſli ſie też obudzi tedy go nie draźń/ rádſzey go pogłáſzcż ieſli możeſz/ bo y niepotrzebny cżłowiek przygodzić ſie przedſię cżáſem może. RejZwierc 146v, 15, 107v, 146v marg, 162v, Bbb3; Gdyſmy tedy przyſzli na inny świát y ná inne cżáſy/ y ná inne obycżáie/ tedy też y ná inákſze ſpráwy Woienne y obrony Grodow álbo Miaſt. Acż ſie wiele y ſtárych przygodźi/ wſzákże gdzie przyidzie ná dziſieyſzą ſtrzelbę wielgą/ zgáſną wſzyſtki máchiny ſtáre przed nią. BielSpr 61; PowodPr 64; Láńcuchy y mánele tobie [mężatko] ſię mieć godźi/ Bo to nie ieſt vtrátá/ złoto ſię przygodźi. ZbylPrzyg B2.

przygodzić się do czego (a. ad aliquid) (20): RejWiz 171; GórnDworz E2v; Bywa doſyć ludźi niepożytecznych/ przed śię iednák ſam: ich niepożytek ſtráćić ich bytnośći nie może. Ieſli ná iednę rzecz ſą nie poyżteczni [!]: przedśię do drugiéy ſye przygodzą: ſą przedśię ná świećie/ choć niekiedy nie ſą pożytheczni. BiałKat 311; A wſzákoż tego trzebá ſtrzedz/ áby ony rozmowy nie byłj wſzetecżne á opiłe/ á nie ledá o cżym/ iedno coby ſie ku pocżćiwemu polorowániu á ćwicżeniu do rozumu przygodziły. RejZwierc 15v; Służká áby też wżdy záwżdy był pocżćiwy/ nie opiłj/ nie wſzetecżny/ ále coćby ſie et ad forum et ad corum iáko ono ſtára przypowieść przygodził RejZwierc 35v, 143, 144v, 160, 162, 248; BielSpr 73; A zwłaſzczá w ſpráwie około Stáwów/ wymiérzánia/ y rybienia ich/ y Prowádzenia do nich wody [...] biegłoſći iákiéykolwiek do tego przyłożyć muśiſz. Ktemu/ iż częſtokroć mieyſcá té któré do káżdégo innégo goſpodárſtwá máło álbo nicby ſye przygodźić niemogły do Stáwów bywáią więc naſpoſobnieyſzé Strum A3; PaprPan Z; CzechEp 91, 151; ActReg 110; Kmieć gdy gnoy ná pole woźi/ lepiey z polá dármo nie przyieżdżáć/ ma zá káżdym rázem przywieść kilká kámieni: bo ſie to przygodźi y do murowánia y do bruku/ tám gdźie muruią álbo bruku potrzebá. GostGosp 34; OrzJan 68; Dobrać ieſt ſol. Lecz ieſli ſol zwietrzeie czymże ią nápráwią? Nie przygodźi ſię áni do źiemie/ áni do gnoiu: ále ią precz wyrzucą. WujNT Luc 14/35; [CygMyśl F].

przygodzić się komu, czemu (57): Nietrzebáćiem nicżym gárdzić/ Wſzytkoć ſie może przygodzić: Przetoż ktorzy rozum máią/ Y namieyſzą rzecż chowáią. BierEz P, L, M2; LibLeg 10/153; RejJóz C, K4; LubPs X3, ff2v; RejWiz 67, 114v; TV maſz naprzod poſtępki/ ſtárych krolow ſławnych/ Ktoreć ſie dziś przygodzą/ chociay s cżáſow dawnych. RejZwierz A4, 35v; OrzRozm Q; OrzQuin Mv; GórnDworz E2v, R2v; RejPos 210v, 221v; Mniſzy co nic nie robią/ żony ich nie rodzą/ Ci ſie też Poſpolitey rzecży nie przygodzą. BielSat C3v, B3 [idem BielRozm 12v]; Kápitulum Cżwarte. Iáko ſie ma dzieciątko vcżyć o Pánu Bogu/ y o boiáźni iego rozumieć/ co ſie y ſtárſzemu przygodzić może. RejZwierc A5 [idem 8]; Abowiem pátrz ieſli ſie iuż w kim then ſzkodliwy wrzod á to nieſzczęſne łákomſtwo zákorzeni/ á zwłaſzczá w owych co ſie ni Bogu ni ludziom nie przygodzą/ iedno ſiedzą u ſkrzyń ſwoich iáko pśi ná łáńcuchu RejZwierc 63v; Tákżeć y cżłowiek mądry á bácżny á roſtropnemi cnotámi ozdobiony/ nie iednoć ſobie dobry/ ále wielu ludziom cnoty iego á poććiwe obycżáie iego záwżdy ſie przygodzić mogą. RejZwierc 71v; To nálepſze dobre co ſie wſzem przygodzi. RejZwierc 101; Dobremu zaźrzyſz iuż wſzytkim y ſobie/ Bo ſie ten wſzytkim przygodzi y tobie. RejZwierc 224v, Bv, 8, 16, [283], 35v [2 r.] (23); Wiele innych miewáli [starożytni] ſwym obycżáiem Máchin/ kthore ſie nam dziś nie przygodzą BielSpr 62; Strum A2v; CzechRozm 20v; Y moié téż choré ćiáło/ O ten żywot iuż dba máło. Iuż ſie świátu nie przygodzę/ Którégo drógi obchodzę KochMRot B4; Przeſtan téż kiedy zá máćierzą chodźić/ Iuż ſyę ty możeſz mężowi przygodźić. KochPieś 14; PudłFr [3]; BielRozm 12v; OrzJan 68, 81; WujNT 24; KlonWor ded **3; ZbylPrzyg A3; [CygMyśl F].

przygodzić się ku czemu (17): A ten co nie zmázáną tu záwżdy drogą chodził/ Ten mi ku wdzyęcżney ſłużbye ták ſye ná wſſem przigodził. LubPs X3, ff2v; Leop Ex 26/5; Delphicus gladius, Proverbium, Miecz álbo/ ynſze naczynie które ſie ku rozmáytemu vżywániu przygodźyć może. Mącz 81a; RejAp 80; GórnDworz Ii8; RejPos 206; BielSat B3; Abowiem fráſowna myſl á ku cżemu dobremu przygodzić ſie może? RejZwierc 87, 16, 35v, 264v; CzechRozm 20v, 125v; Trzebá tedy przyzwycżáić śię pocżćiwem robotam: á to trzebá robić/ coby śię ku pożywieniu przygodźić mogło. ModrzBaz 37; CzechEp 101; BielRozm 12.

przygodzić się na co (55): Rzecze im Ieſus/ Nigdyżeścieſz nieczytali w piſmách Kamień ktory za nikczemny policzyli (marg) odrzucili (–) ćy ktorzy budowali/ ten śię (marg) na głowę (–) głową v węgła (marg) przygodźił (–) s ſtáł MurzNT Matth 21/42; RejWiz 114v, 117v; RejZwierz 35v, 86, 105; Irregularis, Nieproſty/ Nieuproſtowány/ Nieumiárkowány/ Niepoſtępny/ Nietráfiáyący/ Niedźierżący áni ſie mogący przigodźić ná regulę álbo poſpolitą naukę. Mącz 351a; Neutro pede satis utilis, Nie może ſie áni ná tę áni ná owę nogę przigodźić/ álbo ná obie nodze pies/ to yeſt nie może ſobie nic pomoć. Mącz 511a; RejAp 78, 80; RejPos 156v; Zábáwiony ſwiátem máło ſie ná co przygodzić może. RejZwierc B2; Bo bierzeć też pcżolá y ná ſmiecioch y ná gnoiu y ná błocie/ ále coż bierze? pierzgę ktora ſie ni nacż przygodzić nie może: á s potrzebnych ziołek tedy zbiera wdzięcżny á potrzebny miod. RejZwierc 24; ABowiem mądrego á pocżćiwego cżłowieká gniew roſtropny ná wiele ſie dobrych rzecży y obroćić y przygodzić może. RejZwierc 77v, 18, 37v, 54, 62, 83 (36); BielSpr 73; [Krzysztof Świerczowski] Przygodzi ſie ná wſzytko á zwłaſzcżá do boiu/ A nigdy niechce ſiedzyeć choćby mogł w pokoiu. PaprPan Z; KochSob 64; PudłFr [3]; WujNT 2.Tim 2/14; KlonWor ded **3; ZbylPrzyg A3. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

przygodzić się na co [= na jaką okoliczność] (1): Modlitwá. Temu świętu [niepokalanego poczęcia Maryi] táż służy/ ktora y Národzeniu tey Pánny: tylko odmień Národzenie w Pocżęćie. z ktorą odmiáną/ wſzytkie modlitwy tám náznácżone/ ná to ſię święto przygodzą. LatHar 414.

przygodzić się w co [= do czego] (19): Stałem ſie był łáżdemu [!] niepotrzebny iákoby on wzięmię zágrzebiony/ ktorego iuż żadna pámięć nieoſtáłá/ á iákoby gárnek roſpádły/ ktory ſie iuż wniwecz przygodzić niemoże. RejPs 44v; [kupiec do Putyfara o Józefie:] Panie mychmy też radzy/ iz ſie nam nagodzył Bowiem ſie nam we wſzytko foremnie przygodzył RejJóz C; (did) Krol poſlał podcżaſzego po Iozepha (–) [...] A będzieli nam vmiał to widzenie wywieſcz Chczemy go iſcie żacznym na dworze vcżynić A iſcie mu na dobre ma to od nas wynicż Abowiem ieſtli on wto foremnie vgodzy Snadz ſie nam w czo inego na potym przygodzy RejJóz K4; Więc Prudens/ więc Modeſtus też do nas przychodzą/ A dobrze ſie nam w náſzę bieſiádę przygodzą. RejWiz 67; RejPos 206, 210v, 221v, 266v; A Nákoniec káżdy táki zábáwiony tym ſwiátem/ ktory opuśćiwſzy wſzytko tylko iáko błędny błąka ſie zá wſzetecznoſciami iego [...]. Azaſz ſie też Bogu w co przygodzić może? á on go y do roku cżáſem nie wſpomienie [...]. Przydzieli też iáka potrzebá Rzecżypoſpolitey á w coż ſie przygodzi? kiedy niewie nic/ nieumie nic RejZwierc 143, 16, [28b], 143, 144v, 155v (11).

przygodzić się czym (3): LibLeg 10/153; RejPos 264v; [Panna VII do miłego:] A kiedy rzućiſz śiéć długą/ Ieſlić ſye ſwoią poſługą Ni nacz więcéy nie przygodzę: Niech zá tobą ſmycz pſow wodzę. KochSob 64.

przygodzić się z czym (1): A thák thu ſtháry niechże ſie dla tey przycżyny nic ſtárośći ſwey nie lęka/ áby ſie iuż ni nacż przygodzić nie miał/ dáleko ſie záwżdy więcey może przygodzić z rádą á s pámięcią á z bywáłoſcią ſwoią/ niżli wiele młodych co nic nie vmieią RejZwierc 163v.

przygodzić się w czym (1): [kogut, zwracając się do znalezionego jaspisu:] A byłby záśię cudnieyſzy/ By ćie nálazł kto godnieyſzy: Wtobieć ſie ia nic nie kocham/ Iż z ćiebie pożytku nie mam. Więceyći źiárná miłuię/ A też ſie o nie prácuie: Ty tedy dármo tu leżyſz/ W nicżym mi ſie nie przygodziſz. BierEz M2.

cum inf (1): A ſnadz ná tym więcey miſtrza poznáć Ktory vmie z miedzi złoto kowáć Takież z proſtych rzeczy wżdy co obráć Coby ſie wżdy przygodziło ſchowáć RejRozpr Av.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): á ieſliże mię Hoſiuſowi álbo Kromeruſowi zá towárzyſzá dáć chceſz/ tedy podobno ná tho ſye przygodźić im mogę/ ábym za Hoſiuſem Kſyęgi/ á zá Kromerem Káłámarz nośił/ á zá nimi á nie przednimi chodźił OrzRozm Q.

W charakterystycznych połączeniach: nacz się (nie) przygodzić (4), na (we) wszytko (6), ni nacz nie (23), w niwecz (11).

4. Przyczynić się, spowodować [do czego] (1): Siedḿ ſmiertelnych grzechow iáko żywot pſuią [...]. Nie mnimay też ábyć y owo leniſthwo do tego ſie nie przygodziło/ gdy chłop chodzi z nádętemi ocżymá/ z opuchłemi goleniámi/ od wielkiego prożnowánia á oſpálſtwá/ máiąc kreẃ ſkáżoną. RejZwierc 157v.

Synonimy: 1. nadbieżeć, potrafić, przydać się, przypaść, przytrafić się, stać się, trafić się; 3. nadać się, posłużyć, przydać się; 4. przyczynić się, przyłożyć się.

Formacje współrdzenne cf GODZIĆ.

Cf PRZYGODZĄCY, PRZYGODZĄCY SIĘ, PRZYGODZENIE

PP