[zaloguj się]
[pdf]

RZYĆ (38) sb f

Fleksja
sg
N rzyć
G rzyci
A rzyć
L rzyci

sg N rzyć (11). ◊ G rzyci (1). ◊ A rzyć (22). ◊ L rzyci (4).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Dolna tylna część tułowia; tyłek, pośladki, odbyt; wyraz często używany w tekstach o charakterze żartobliwo-rubasznym; anus Mymer1, BartBydg; podex BartBydg, Mącz; culus, natis BartBydg (38): Niewiáſtá ktora niechce przyzwolić/ mowi by miáłá kroſtáwą rzyć. March1 A4; Mymer1 21; Podex, d⟨icitu⟩r posterior pars corporis, culus, poslyadek, rzicz BartBydg 118, 10b, 29, 96, 120; Mącz 307c; LOtrzy cżyrwony złoty w drewnie poſtáwili/ Ktoby gi wziął zębámi á ocży zákryli. Ten gi ſobie iuż miał wziąć/ iednego wpráwili/ Ten dybie do złotego/ rzyć mu wyſtáwili. RejFig Aa7, Aa4v, Bb8, Cc2 [3 r.], Dd2, Dd5v; [kozieł] Zyadł piſkórzá żywégo/ piſkorz niećiérpliwy Strawięnia nieczekáiąc/ przepádł przezeń żywy. Koźieł go w rzyć drugi raz: on drugi raz z rzyci KochFr 124, 124 [2 r.]; Ni po Grecku ni po Rzymſku/ nie daſz mi goworzyć. (–) Owo rzy & ć [!]. KlonŻalEcho E4v; PudłFr 33; [gdy się koń ochwaczi a gnoiu pusczicz nie może a kładzie się tu y owdzie/ wetkni mu mydła w rzicz a będzie zdrow. SprLek B3; Dict 1566 C2; UrsinGramm 183].
Przysłowia: Kto kolwiek ma ſytą rzyć/ Trudno ią ma zátworzyć. March1 A4v [idem] March3 V5; [Wokabul 1539 V5].

Temu ktory ma nágą rzyć/ nietzrebámu [!] ſie przed złodźieymi kryć. March1 A4v; March3 V4v; [Wokabul 1539 V4v].

ia w rzyći ocży mam BierEz E2, Ev.

Rzyć w popiele á myſl w niebie RejZwierc 232, 219.

Ale czos ma przed namj kryć On niema czim by za krycz rzyć RejKup v8.

Fraza: »całuj(cież), całować mnie (a. nas) w rzyć« (2:2): rzekłá bábá/ Cáłuycieſz mię wſzyſcy w rzyć/ bedę temu rádá RejFig Ee3v, Aa2, Ee3v; Tákżeć káżdy pyſzny chłop [...] chodzi podnioſzſzy/ poroże by Ieleń/ Mogłby rzec cáłuy nas w rzyć/ á iedno ſie nie leń. RejZwierc 119.
Zwroty: »dać w rzyć« = dać się ciężko we znaki (1): złemu diabeł pewnie w piekle da w rzyć. RejZwierc 225.

»mieć odartą rzyć« = być biednym (1): Zazdrość nie może iedno s fortunnym być. A ten mu zaźrzy co ma odártą rzyć. RejZwierc 224.

W przen (2): Brácie gdy ſie tu idzieſz myć/ Odkriy cnotę á zákriy rzyć. Pierwey brud ná duſzy obácż/ Toż potym ciáło kępáć rácż. RejZwierc 237v, [238]v.

Synonimy: dupa, piotrowa, pośladek, zadek, zadnica.

Cf BIAŁORZYT, [DROPIRZYT], [PASIRZYT], PASORZYT, PASORZYTKA, POŁRZYTEK

DDJ