Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYPUŚCIĆ

Następne hasło: PRZYPYCHAĆ »

PRZYPUŚCIĆ SIĘ (3) vb pf

Fleksja

inf	przypuścić się

praet
	pl		du
1	m pers		m pers	przypuściłaswa się
3	m pers	przypuścili się	m pers

conditionalis
	sg		pl
3	m		m pers	by się przypuścili
3	n	by się przypuściło	subst

[inf przypuścić się. ◊ fut 2 sg przypuścisz się.] ◊ praet [3 pl m pers przypuścili się.] ◊ 1 du m pers przypuściłaswa się (1) OrzQuin B4. ◊ con 3 sg n by się przypuściło (1). ◊ 3 pl m pers by się przypuścili (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII(XVIII) w. s.v. przypuścić.

Znaczenia

1. Zdać się na czyjąś opinię, wyrok (2)
2. [Udać się, pojechać]
3. Zwrot: »k szturmu przypuścić się« = zaatakować (1)
4. [Zająć się, zabrać się]

1. Zdać się na czyjąś opinię, wyrok [na kogo, na co] (2):

przypuścić się o co (1): Y ia ćiem téż przeto opuśćił to Seymowe Práwo/ vczyniłem Compromis z Sąśiádem ſwym/ y przypuśćiłáſwá ſye o wſzyſtko/ ná Pány/ Ianá y Iákobá OrzQuin B4.

Ze zdaniem dopełnieniowym [= w jakiej sprawie] (1): Bo to znaydzie y miedzy młodemi ludźmi/ iż będzie ieden byſtrzeyſzy á ſzaleńſzy niż drugi. Ale by ſie ná kogo ſtátecżnego przypuśćili co komu lepiey przyſtoi/ pewnieby ow motylicżká przegrał co ſkacże iáko kozieł po płociech. RejZwierc 164.

[Zwrot: »[w czym] przypuścić się na wyrok [czyj]«: A wſzákże [Jan z Podiebradu] náoſtatek w tych J.W. inſzych rzecżách chćiał ſie przypuśćić ná wyrok Krolewſki/ ále ſtroná iego przećiwna/ zwłáſzcżá Wrocłáwiánie/ niechćieli Krolá náſzego Kommiſarzem mieć BielKron 1597 446.]

2. [Udać się, pojechać [dokąd]:

W przeciwstawieniu: »opuścić ... przypuścić się«: Tym kſztałtem náoſtatek z twym dobrym opuśćiſz Sycylią/ á do źiem Wołoſkich ſie przypuśćiſz [Trinacria finis Italos mittere relicta III 440] VergKoch 79.]

3. Zwrot: »k szturmu przypuścić się« = zaatakować (1): Z Ziemie napirwey ſzańce/ w nocy podziáłáią/ [...] Támże prochy záſádzą by rum vcżyniło/ Aby ſie do tey dziury k ſzturmu przypuśćiło. BielSat M4.

4. [Zająć się, zabrać się [do czego]: Ksiądz Krakowski [powiedział] jeśli się przedtem posłowie przypuścili do inych rzeczy, tedy koniecznie do merit abo do moderacyjej, która nic inego nie jest, jedno aby się summum ius, albo ostrość prawu obelżyła Diar 1566 35.]

Formacje współrdzenne cf PUŚCIĆ.

DDJ