[zaloguj się]
[pdf]

PRZYSTĄPIĆ (649) vb pf

W inf -stąp- (62), -stęp- (34); -stąp- LibLeg, RejJóz, GliczKsiąż (2), BibRadz (2), RejPos (3), BiałKat, KuczbKat (3), BielSpr, WujJud (2), WujJudConf, ModrzBaz (2), Oczko (2), Calag, KochPs, SkarŻyw (6), CzechEp, ArtKanc, GórnRozm, ZawJeft, GrabowSet, LatHar (3), ActReg, RybGęśli, WujNT (3), SarnStat (5), SkarKaz, CiekPotr, GosłCast; -stęp- FalZioł, RejPs (4), RejKupSekl, LubPs, GroicPorz, Mącz (9), GórnDworz, BiałKaz, NiemObr, SiebRozmyśl, PaxLiz; -stąp- : -stęp- BierEz (1:1), OpecŻyw (2:1), Leop (1:2), BielKron (4:7), CzechRozm (4:1). ◊ W imp -stąp(-) (31), -stęp(-) (9); -stęp(-) BierEz, HistJóz, HistAl (2), RejZwierc; -stąp(-) : -stęp(-) Leop (2:2), BielKron (1:1), Mącz (1:1). W pozostałych formach -stąp- (511), -stęp- (2); -stąp- : -stęp- Leop (36:2).

Fleksja
inf przystąpić, przystępić
praet
sg pl
1 m przystąpiłem, -m przystąpił m pers przystąpilismy, -chmy przystąpili
2 m -ś, -eś przystąpił m pers przystąpiliście, -ście przystąpili
3 m przystąpił, przystąpi(e)ł m pers przystąpili
f przystąpiła m an przystąpili
n przystąpiło subst przystąpiły
plusq
sg
3 m był przystąpił, przystąpił był
f była przystąpiła, przystąpiła była
n było przystąpiło
imperativus
sg pl
1 przystąpmy, przystępmy
2 przystąṕ, przystęṕ przystąṕcie, przystępcie
3 niech, niechåj przystąpi niech, niechåj przystąpią, niech przystępią
conditionalis
sg pl
1 m bym przystąpił m pers
2 m byś przystąpił m pers
3 m by przystąpił m pers przystąpiliby, by przystąpili
f by przystąpiła m an
n by przystąpiło subst przystąpiłyby, by przystąpiły
con praet
sg
3 m by był przystąpił
n by było przystąpiło
impersonalis
fut przystąpi się
participia
part praet act przystąpiwszy, przystępiwszy

inf przystąpić (62), przystępić (34). ◊ fut 1 sg przystąpię (19). ◊ 2 sg przystąpisz (4). ◊ 3 sg przystąpi (48). ◊ 1 pl przystąpim (6) GrzepGeom (2), RejPosWiecz2, RejPosRozpr, SarnStat, SkarKaz, przystąpi(e)my (4), przystąpimy (2) KuczbKat, KlonFlis, przystąpi(e)m (1); -(e)my CzechEp (2); -(e)my : -(e)m SarnUzn (2:1). ◊ 2 pl przystąpicie (2). ◊ 3 pl przystąpią (5). ◊ praet 1 sg m przystąpiłem, -m przystąpił (7). ◊ 2 sg m -ś, -eś przystąpił (2). ◊ 3 sg m przystąpił (86), przystąpi(e)ł (1) ZapKościer. f przystąpiła (39). n przystąpiło (8). ◊ 1 pl m pers przystąpilismy (4) WróbŻołt, BudNT, ActReg, SkarKaz, -chmy przystąpili (1) RejWiz. ◊ 2 pl m pers przystąpiliście, -ście przystąpili (7). ◊ 3 pl m pers przystąpili (76). m an przystąpili [cum N: woł i osieł] (1). subst przystąpiły (8). ◊ plusq 3 sg m był przystąpił (3) LibLeg, Leop, RejZwierc, przystąpił był (1) LatHar. f była przystąpiła (1) RejPos, przystąpiła była (1) CiekPotr. n było przystąpiło (1). ◊ imp 2 sg przystąṕ (8), przystęṕ (5); -ṕ (5), -(p) (8). ◊ 3 sg niech, niechåj przystąpi (3). ◊ 1 pl przystąpmy (18), przystępmy (1) Mącz; -p- (4), -ṕ- (3), -(p)- (12); -p- Mącz, CzechRozm; ṕ WysKaz; -p- : -ṕ- CzechEp (2:2). ◊ 2 pl przystąṕcie (5), przystępcie (3); -p- (1) HistJóz, -ṕ- (1) RejPos, -(p)- (6). ◊ 3 pl niech, niechåj przystąpią (3), niech przystępią (1). ◊ con 1 sg m bym przystąpił (1). ◊ 2 sg m byś przystąpił (1). ◊ 3 sg m by przystąpił (8). f by przystąpiła (6). n by przystąpiło (4). ◊ 3 pl m pers przystąpiliby, by przystąpili (3). subst przystąpiłyby, by przystąpiły (3). ◊ con praet 3 sg m by był przystąpił (1). n by było przystąpiło (1). ◊ impers fut przystąpi się (1). ◊ part praet act przystąpiwszy (138), przystępiwszy (1).

Sł stp: przystępić, Cn s.v. daję, on, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII(XVIII) – XVIII w.

Znaczenia
1. Zbliżyć się, zwykle z niewielkiej odległości; accedere Miech, HistAl, PolAnt, Vulg, Mącz, Calag, Cn; venire HistAl, Vulg; appropinquare Vulg, PolAnt; adire Vulg, Mącz; advenire PolAnt, Calag; appropiare, ascendere, assistere, astare Vulg; cedere PolAnt; aggredi Cn (461): Herzu gehen. Przyſtąpić. Accedere. Calag 278a.
a. Podejść bliżej, zrobić kilka kroków ku komuś a. czemuś (346): v nog mu [lew pasterzowi] ſie położył. A drudzy lwi gdy nań chćieli/ Przed onym więc iuż nie śmieli: Bo ſie przećiw im záſtawiał/ Zadnemu przyſtąpić nie dał BierEz Q3v, Lv, L4v, Qv; Przeto prętko [Symeon] do koſciola przyſſedwſſy/ vzrzáwſſy milego Iezuſa nábożnie prziſtąpiwſſy poklęknąl proſſątz panny Marie/ aby go w iego ręce dala. OpecŻyw 25v, 44v, [57]v, 106, 125v, 126v, 137; RejJóz G4v; Alexander tedy pobacżywſzy go [bazyliszka] zdechłego wſtąpił nań/ záwoławſzy Rycerzow ſwych rzekł do nich. Przyſtępcie iuż á oglądaycie zgłádzicielá náſzego/ á oni s kwápliwoſcią przybiegli HistAl L; MurzHist P4; A pomałyi chfili/ przyſtąpiwſzy ktorzy tam ſtali rzekli Piotrowi/ Zapráwdę i tyś z nich ieſt MurzNT Matth 26/73, Matth 13/27, 15/12, 17/7, 28/18; LibMal 1552/168; Ten [skazaniec] będąc yuż ná plácu záwołał mátki ſwey rzekąc/ mamći yeſſcże páni mátko nyeco poſſeptáć. Mátká przyſtąpiwſſy náłożyłá vchá/ á on yey vcho vkąsił GliczKsiąż E6; LubPs T4; KrowObr 146; RejWiz 185; Y zeſſly ſie záś tłuſſcże do niego/ á on iáko był zwykł/ náucżał ie. Thedy przyſtąpiwſſy Pháryzeuſſowie pytáli go. Leop Mar 10/2, 4.Reg 16/12, Matth 9/18, 20, 13/10, Mar 5/27; Gdy tedy Krol vyzrał Eſter krolową ſthoiącą w ſieni/ [...] śćiągnął ſceptrum złote ku niey ktore trzymał w ręku/ A Eſter przyſtąpiwſzy dotknęłá ſię końcá ſceptrum onego. BibRadz Esth 5/2; oto ſię ſtáło wielkie drżenie źiemie/ abowiem Anioł Pańſki zſtąpiwſzy z niebá/ przyſtąpił y odwálił kámień ode drzwi BibRadz Matth 28/2, Matth 13/27, 25/20, 22, 24, 28/9, Luc 8/24, Hebr 9/11; Goski 15; BielKron [842], 329, 329v [2 r.], 330v; Ferre pedem, id est, accedere, Prziſtępić. Mącz 121c, [325]d, 476c; HistRzym 125; RejPos 221; przyſtąpił Iáákob y odwálił kámień zwierſchu ſtudnie/ y nápoił ſtádo BudBib Gen 29/10, 4.Reg 5/13; A oto niepogodá byłá ná morzu/ [...] á on [Jezus] ſpał. Y przyſtąpiwſzy (vcżniowie) wzbudzili go mowiąc. pánie/ záchowáy nas giniemy. BudNT Matth 8/25, Matth 13/27, 17/7, 28/18; potym padli [królowie w stajence] ná twarzy ſwoie/ iáko Bogu ſwemv/ y przyſtąpiwſzy nogi dziećiątecżká cáłowáli SkarŻyw 28; Ieśliby kto przyſtąpił á mowiłći: niepość cżęſto/ ábyś nie zemdlał: niewierz mu SkarŻyw 393, 52, 212, 278, 451, 545; A oto Iezus/ záſzedł im ná drogę/ mowiąc: Bądźćie pozdrowione. A ony przyſtąpiły/ y trzymáły nogi iego y dáły mu chwałę. MWilkHist H4, C4; WerGośc 231; Gonty [zrobione układać] kopámi: po kilku kop w ſtośie iednym á rowno wſzyſtki/ coby to ták przyſtąpiwſzy zlicżył/ iáko talery po dźieśiątku. GostGosp 162; LatHar 693, 696; A oto niewiáſtá ktora krwáwą niemoc przez dwánaśćie lat ćierpiáłá/ przyſtąpiwſzy z tyłu/ dotknęłá ſie kráiu ſzáty iego [idącego Jezusa]. WujNT Matth 9/20; Sámárytan niektory iádąc/ przyſzedł wedle niego [rannego] [...]. A przyſtąpiwſzy/ záwiązał rány iego/ nálawſzy oliwy y winá WujNT Luc 10/34; W onże dźień przyſtąpili niektorzy z Pháryzeuſzow/ mowiąc mu: Wynidź á idź ſtąd: bo ćię Herod chce zábić. WujNT Luc 13/31, Matth 8/19, 13/10, 27, 15/12, 23 (29); Y rádábyś ſię [Panno święta] byłá kniemu przyſtąpiła/ A on ſrogi krzyż nośić pomogła mu byłá: Lecz złośliwi kátowie/ przyſtępić nie dáli/ Pcháiąc ćię SiebRozmyśl H3v; CiekPotr 78.

przystąpić do kogo, do czego (żywotne) (69): BierEz E2v, F3v, Q2; do ktorich [swych braci] Iozef rzekł laſkawye przyſtępćie do mnie HistJóz D4, D; BielŻyw 156; HistAl E5v; rzekłem wam: [...] Poyzrzyże ná źiemię kthorąć dáie Pan Bog twoy [...]. I przyſtąpiliśćie do mnie wſſyſtcy/ y rzekliśćie: [...] Leop Deut 1/22; Tedy Ptolemeus przyſtąpiwſſy do Krolá/ gdy go obacżył ná iednym mieſcu á on ſie chłodził/ y odwiodł go od Decretu Leop 2.Mach 4/46; A gdy wſſedł do domu/ przyſthąpili do niego oni ſlepi/ y rzekł im Iezus: [...] Leop Matth 9/28, Deut 5/23, 25/9, 26/3, 1.Reg 30/21, 2.Mach 4/34 (14); gdy oni przyſzli do Kápernáum/ przyſtąpili do Piotrá ći kthorzy wybieráią cłá/ y rzekli/ Za Miſtrz wáſz nie płáći cłá? BibRadz Matth 17/24, 1.Reg 30/21; Goski 13v; BielKron 88v, 95, 329v, 443; Accedo ad pedissequas quae sit rogo, Prziſtąpiłem do pánny służebney pytałem yey coby zacz byłá. Mącz 357c; HistRzym 36; RejPos 48v, [73]v, 263v, 311v, 312, 328v; RejZwierc 201v; Przyſtąpiłem (przeto) do iednego zśiedzących y pytałem go oto wſzytko BudBib Dan 7/16, Deut 1/22, 4.Reg 2/5, Is 49/20, Tob 11/15; Cżłowiek niektory miał dwu ſynu/ y przyſtąpiwſzy do pierwſzego/ rzekł. BudNT Matth 21/28; Powinowáći do mnie przyſtąpić nie śmieią. Który záyźrzy/ vćieka KochPs 42; iż nie tylko cżłowiek zły/ ále y ſam Szátan do ćiebie/ przyſtąpić nie może/ choćby ſie/ wkoło około ćiebie chodząc/ iáko Lew rycżący/ niewiem iáko o ćię kuśił/ ieſliż mu od Bogá nie będźie pozwolono. CzechRozm 229v; Chorych wiele ktorzy do niego [do św. Piotra Celestyna] przyſtąpić mogli/ zdrowie odnieśli SkarŻyw 472, 107, 226, 478; Iednego bowiem cżáſu/ gdy Krol grał Wárcaby/ niktory przyſtąpiwſzy do niego/ imioná przyſądzonych ludzi opowiedał mu piſmem Phil L3; Przyſtąpmyſz iuż do koni/ ſpytaymy którégo/ Vpátruy ieſlić ſie co ſpodoba dobrégo. WyprPl B3; LatHar 690; Gdy záś był wieczor/ przyſzedł ieden człowiek [Józef] [...]. Ten przyſtąpił był do Piłatá/ y prośił o ćiáło P. Iezuſowo LatHar 702, 693, 695, 708, 726; A gdy chodźił [Jezus] w kośćiele/ przyſtąpili do niego Arcykápłani y Doktorowie y ſtárſzy/ y mowili mu: Ktorąż to mocą czyniſz? WujNT Mar 11/27, Matth 9/28, 17/24, 18/21, 26/7, Luc 22/47; SkarKaz 419a; CiekPotr 35. Cf Zwroty.

przystąpić do czego (18): Wól też ij oſiel boga znaiątz/ do iaſli przyſtąpili/ iakoby zwierzęta rozumné/ na kolana ſwé poklęknęlij OpecŻyw 15v; GroicPorz z2v; Leop 2.Par 1/6; BibRadz Iudith 13/8, Act 8/29; Rzekł tedy Moiżeſz do Aarona: Ofiaruy Cielcá zá grzech twoy [...]. Przyſtąpił tedy Aaron do ołtarzá/ ofiárował napirwey Cielcá zá grzech BielKron 38; Przyſtąpiwſzy do drzwi kościołá Marſowego Medea/ záwołáłá ná Rycerze ich ięzykiem áby ią puśćili. BielKron 54v, 148; Mącz 43c; SkarŻyw 134, 374, 498, 528; A przyſtąpiwſzy [Mucjus] do ogniá rękę ſwą práwą weń włożył Phil C2; WujNT Act 8/29. Cf Zwroty.

przystąpić k(u) komu, k(u) czemu (żywotne) (86): Dzień iuż bliſki [kur] przepowiedał/ Ná bźie w ſádu gdzie więc śiadał. Liſzká k niemu przyſtąpiłá/ A łágodnie znim mowiłá: [...] BierEz S4, A4v, Bv, B2v, C4, E4v (10); Wezwano kaplanow/ gdy prziſſlli/ prziſtąpil knim Iozeff OpecŻyw 26v; gdy bylo bliſko końtza godowaniá/ przyſtąpili ſludzy k iey miloſcij/ powiedaiątz ijże wina niedoſtaie OpecŻyw 40v; będątz s nimi [Judasz z Żydami] na onéy drodze mowil k nijm. Iátz poydę przed wami/ ij przyſtąpię nápirwéy k niemu [Jezusowi] OpecŻyw 104v, 41, 45, 54v [2 r.], 55, 56 (23); BielŻyw 116; HistAl F2v; MurzNT Matth 14/15, 17/14, 26/69, Mar 14/45; Iſch [...] prziſchedl zdworu do giſdby y zaſthal Michala szewcza Zdrvmlikyem a Scaſprem Iezikyem ſzyą ſwarzączego. I przyſtapywſchy knym pythal czo by ſzyą dzyalo. LibMal 1554/189; RejWiz 177v; Leop Eccli 21/2, Matth 5/1, 9/14; BibRadz Dan 7/16, Matth 13/36, 17/14; BielKron 40, 87v, 381v, 459v; HistRzym 90v, 93v, 103, 134; RejPos 208; BudBib Gen 44/18; w drodze będąc/ vyrzał cżłeká tego [...]/ w dwunaſcie iarzm/ ſam poganiał woły. Ku temu przyſtąpiwſzy/ płaſzcż ſwoy nań zárzućił HistHel C4v; BudNT Matth 5/1, 14/15, 21/23, 22/23, 26/7; Niechćiał názad [Koriolan od Rzymu] vſtąpić/ gdy Rádá prośiłá/ Aż gdy mátká z Pániámi k niemu przyſtąpiłá. BielSjem 8; BielSen 10; gdy był Pan Iezus w Bethániey/ w domu Symoná trędowátego/ przyſtąpiłá k niemu niewiáſtá/ máiąca álábáſtrowy ſłoiek oleyku drogiego/ y wylałá ná głowę iego LatHar 689; Y przyſzli do niego mátká y bráćia iego: ále k niemu przyſtąpić nie mogli/ dla rzeſzey. WujNT Luc 8/19, Matth 5/1, 8/25, 13/36, 14/15, 16/1 (13); SkarKaz 349b. Cf »przystąpić blisko«.

przystąpić ku czemu (13): A prziſtąpiwſſy ku marám/ dotknąl ſie ÿch ÿ rzekl: Mlodzieńcże tobie mowię wſtáń. OpecŻyw 44v, 20v, 154, [155]; BielŻyw 98; Leop Num 1/51; HistRzym 101v; HistLan Fv; BudBib 4.Reg 16/12; Aliśći nátychmiaſt trzey mężowie przyſtąpili ku domowi w ktorymem był/ z Cezáreiey do mnie poſłáni. WujNT Act 11/11. Cf »przystąpić blisko«.

przystąpic ku czemu [= w jakim celu] (1): Dáley będźie pytał Prokurator/ iáko do znáku męki Páńſkiey Princypał iego ku oddániu przyſyęgi przyſtępić ma. GroicPorz z2v.

przystąpić na co [= w jakim celu] (1): (marg) Wezunius [!] gorá [zapaliła się] (–) do ktorey gdy Plinius hiſtoryk ná widzenie przyſtąpił/ ogień gi pożárł. BielKron 148.

przystępić przed kogo (1): dobytek ten twoy będzie/ vbior Kſiążęcy weźmieſz. A gdy to [książę] wyrzecże/ chłop mu każe przed ſię przyſtępić/ da mu lekki policżek/ áby pámiętał co mu przypominał. BielKron 275.

przystąpić z czym [= mając ze sobą] (4): gdy tak ſtal nagi/ v ſlupa vwiązany/ nápirwey kniemu z miotlami przyſtąpili/ ij bez lutoſci bijątz tak mowili. [...] OpecŻyw 126, 126; RejWiz 160; ſkrzynię przynieść roſkazano [...]. Potym ku niey Zięciowie s klucżmi przyſtąpili/ A odiąwſzy piecżęći ſkrzynię otworzyli. HistLan Fv.

przystąpić dokąd (8): LibMal 1545/102v; Leop Is 57/3; [Filistynowie] ciáłá zwieſzáli z muru Bethſan/ ále mężowie z Iabes Gáláád [...]/ w nocy przyſtąpiwſzy pod miáſto zebráli ciáłá z muru BielKron 68, 126, 148; gdzie ſie im [wojsku rzymskiemu] tráfiłá przepráwá przes rzekę wielką [...]/ tedy przyſtąpiwſzy nád rzekę przekopáli kilko przekopow BielSpr 7; BudBib Is 57/3; Teraz coć powiém/ [...] Iedno chćiéy ſam przyſtąpić/ á twé vcho wdźięczné Poday do ſłowá mégo. GosłCast 57.

cum inf (1): Wyſzedſzy Iezus zświątnice ſzedł/ y przyſtąpili vcżniowie iego/ vkázowáć budowánia świątnice. BudNT Matth 24/1.

Ze zdaniem celowym [aby] (4): BierEz O2v; tám ſie Moiżeſzowi dziw wielki Boży vkazał/ to ieſt/ kierz ogniem wielkim gorzał [...]. Przyſtąpił bliżey Moiżeſz áby ſie dowiedzyał co to ieſt BielKron 28v; WujNT Matth 24/1, Luc 22/47.

Zwroty: »przystąpić blisko, z bliska« [w tym: k(u) komu, ku czemu (żywotne) (6), ku czemu (3), do kogo (3), do czego (1)] = prope (propius) accedere HistAl, Vulg, Mącz; propinquius accedere HistAl; appropinquare PolAnt; comminus accedere Mącz [szyk zmienny] (25:2): A lwá [chorego lisica] z dworu przywitáłá: Rzekąc/ iáko śie tu lwie maſz [...]. Rzekł lew/ śioſtro moiá liſzko/ Przyſtęp ku mnie bárzo bliſko: Powieſz mi nieco śmieſznego BierEz K3v; OpecŻyw 105; HistJóz D3, D4; RejJóz N4v; przykazał [Aleksander] niektoremu rycerzowi/ áby mu liſcia z onych drzew przynioſl/ [...] y vſlyſzeli głos ná powietrzu mowiący/ ktokolwiek do tych drzew bliżey przyſtąpi ſmiercią nagłą vmrze. HistAl K7, A2v, A7v; Leop Num 32/16; BibRadz Iudith 13/9; BielKron 14v, 28v, 35, 56v, 458; Mącz 43c, 326a; Rzekłá Tárſia: O Krolu [...]/ wynidziſz s korabia/ bo przes twe wyśćie mnie poniżoney Krolewnie będzie cżeść záchowána. To rzekſzy przyſtąpiłá ku niemu bliżey/ iákoby go chćiáłá obłápić. HistRzym 25v, 55v [2 r.]; RejPos 183, 213 marg; RejZwierc 80; BudBib Iudith 13/9; SkarŻyw 57, 188; WitosłLut A5.

»cicho [do kogo, do czego] przystąpić« (2): Ad fores suspenso gradu placide ire perrexi, Chciałem z lekká ná przednich pálcách co naćiſzey do drzwi prziſtępić. Mącz 350d; SkarŻyw 560.

hebr. »przystępując przystąpić [do czego]« (1): Káżdy kto przyſtępuiąc przyſtąpi [accedendo qui accesserit] do przebytku Iehowy vmrze BudBib Num 17/13[28].

Przen (25): Ze podluchny przypadek wiecżną ſtratą kłádźie/ Nie dáiąc y przyſtąpić płácżotulney radźie. RybGęśli C4.

przystąpić do czego (1): pátrząc ná święte/ [...] zámiłowánie Boſkie wſobie wzniećiż/ á im bliżey do tego ogniá/ ktory Bog wnich zápálá/ przyſtąpiſz/ tym ſie rychley zágrzeieſz. SkarŻyw A3.

przystąpić ku czemu (1): (nagł) Nabożná rozmowa ſwiętego Bernata s panem Iezuſem nowo narodzonym dzieciątkiem. (–) SDrów bądz Iezu maluſki [...]. Ku twému matko lonu pokornie przyſtąpię proſſątz v ciebie ſyna OpecŻyw 18.

Zwroty: »przystąpić blisko« [szyk zmienny] (2): Tu s placżem oglądáycie nędzni tego ſwiata miloſnicy [...] iakotz wielki ſmutek ij zaloſtz vaſz ſtworzyciél cirpi. [...] Przyſtąpcie bliżéy ludzie grzéſſni a oglądáycie iakątz pokutę za wás ſtroij ſyn boży OpecŻyw 103; SkarŻyw A3.

»do śmierci przystąpić« = otrzeć się o śmierć, być bliski śmierci (1): Boć ná ſpráwie [tj. dla sprawy] Chryſtuſowey/ áż do ſmierći [Epafrodyt] był przyſtąpił [usque ad mortem accessit] Leop Philipp 2/30.

a) O mistycznym kontakcie między Bogiem a człowiekiem (20):
α) O Bogu przychodzącym do człowieka [do kogo] (4): Y rzekłá pothym pánná [Maryja po zwiastowaniu] oná do Anyołá: Y iákożby to być miáło/ á wſzák ia mężá nigdy nie poznawam? [...] ták iey [anioł] powiedzyał: Iż Duch ſwięty przyſtąpi do ciebye/ á moc nawyzſzego Bogá záſloni w tobie táiemnice ſwoie. RejPos 270.

przystąpić z czym [= w jakim celu] (1): Y przyſtąpię do was z Sądem/ á będę świádkiem prędkim złocżyńcom/ [...] mowi Pan zaſtępow. Leop Mal 3/5.

Zwrot: »przystąpić do serca« (2): iż przyſtánieſz ku ſwiętey woli iego/ á położyſz nádzyeię ſwoię w ſwięthey opiece á opátrznośći iego/ wſzytkoć ſie też sſtánie [...]. Iuż y Duch s. [...] nieomylnie przyſtąpi do ſercá twego RejPos 285v, 272.
β) O człowieku przychodzącym do Boga (16):

przystąpić do kogo, do czego (10): RejKupSekl a3v; Nie wątpmy tedy ieſliże kiedy zgrzeſzymy/ z pokutą [...] a z vfnośćią przyſtąpić do Máieſtatu tey łáſki iego BibRadz *7; że tho ieſt wdzyęcżny Pan wáſz/ do ktorego mocnie przyſtąṕcie/ iáko do onego kámieniá żywego od Bogá wybránego RejPos 301; KuczbKat 360; WujJudConf 105v; kto chce przyſtępić do Páná Bogá/ potrzebá wierzyć iże ieſt BiałKaz F2v; CzechRozm 99; NiemObr 34; WujNT 1.Petr 2/4. Cf Zwrot.

przystąpić k(u) komu, ku czemu (6): OpecŻyw 97; A ty złáſki ſwey rácz mi oznaymić proſte ſćieſzki kędy bych mogł ſnádnie ktobie przyſtępić RejPos 127v; áby dzyatki ćwicżono w nabożnosći/ w piſmye/ s cżego łatwye ku pánu Kriſtuſowi przyſtąpićby mogli. GliczKsiąż H3v; RejPos 12; ArtKanc N16; Przyſtąpmyſz tedy z vfnośćią ku ſtolicy łáſki ábyſmy otrzymáli miłośierdźie WujNT Hebr 4/16.

W przeciwstawieniu: »opuścić ... przystąpić« (1): [dla zbawienia wiecznego] káżdy opuść ſwe drogi złośćiwe/ á przyſtąp ſercem práwym ku Pánu chutliwie. ArtKanc N16.

Zwrot: »przystąpić co nabliżej [do kogo]« (1): A gdy iuż ták ſpráwiſz [tj. oczyścisz ze złości] myſl á ſerce ſwoie/ przyſthąpże co nabliżey do tego Pána ſwoiego RejPos 205.
α. Dokonać ofiary Starego Testamentu; appropinquare PolAnt (9): BudBib Lev 21/18 cf cum inf.

przystąpić do czego (7): káżdy mąſz wrodziech wáſzych/ ktoryby przyſtąpił ze wſzego naſienia wáſzego/ do świętych (dárow) ktore poświącáią ſynowie Izráelowi Iehowie/ á onby miał ná ſobie niecżyſtotę ſwoię/ tedy [...] BudBib Lev 22/3. Cf Zwrot.

przystąpić na co [= w jakim celu] (1): Stąd y w zakonie ſtárym/ Aaronowi/ y ſynom iego śmierćią zágrożono/ ieſliby kiedy śmiał do ołtarzá/ ná oddánie ogniſtey ofiáry przyſtąpić/ nog y ręku ſwych w miedziáney wánnie nie vmywſzy. LatHar 245.

cum inf (1): Mow do Aharoná rzekąc Mąſz znaſienia twego wedle wiekow ſwych ktoryby miał wádę nieprzyſtąpi przynoſić chlebá Bogu ſwemu. Bo káżdy mąſz ktoryby miał wádę nieprzyſtąpi BudBib Lev 21/17.

Ze zdaniem celowym (1): vmyią w niey [wannie] Aáron y ſynowie iego ręce y nogi ſwoie/ gdy będą mieli wnidz do Przybytku śwádectvá [!]/ y gdy będą mieli przyſtępić do ołtarzá żeby ná nim offiárowáli wonne kádzidłá Pánu/ by lepak niepomárli. Leop Ex 30/20.

Zwrot: »przystąpić do ołtarza« = accedere ad altare Vulg; ad altare appropinquare PolAnt [szyk zmienny] (6): Leop Ex 30/20; BudBib Num 18/3; Obcy y zrodzáiu kápłáńſkiego nieidący do ołtarza nie przyſtąpił. SkarŻyw 492 marg, 492, 493; LatHar 245.
b. Wejść do środka, w obręb czegoś; przekroczyć granice (16): Rzekł Moiżeſz ludu Izráelſkiemu: Pátrzcie ná zyemię ktorą Pan Bog obiecał dać wam ku obydleniu/ przyſtęṕ á poſiądź ią á nie boy ſie. BielKron 40; Mącz 287c.

przystąpić dokąd (6): LubPs gg6v; roſkażał [Holofernes]/ Achiorá związánego wieść do Bethuliey/ że do miáſtá niemogli przyſtąpić vwiązáli go v drzewá Leop Iudith 6 arg; Adire ad aedes, Prziſtępić do domu. Mącz 104c; bo tę [mądrość] chowano w zamku Iowiſzowym/ gdzie Prometheus przed zbytnie cżuyną ſtrażą przyſtępić niemogł. GórnDworz Ff; GórnRozm N2; WujNT 424.

Przen (8):

przystąpić dokąd (3): RejPos 60v; náchyl [Boże] vchá twego/ ná wołánie moie. Bo naſyćiłáſię złośći duſzá moiá/ á żywot moy do iámy przyſtąpił [ad sepulchrum pervenit]. BudBib Ps 87/3[4]; chędożę iuż domek ſercá mego [...]. Nigdy ſię wrácáć do grzechu/ nigdy tu iuż do gmáſzku tego nieprzyiaćiel twoy [Panie] nie przyſtąpi/ nigdy y zákołátáć do mnie nie będźie śmiał. SkarKaz 161a.

a) Osiągnąć zbawienie (5): Leop Hebr 10/22; NiemObr 84; Máiąc tedy bráćia wolność weſzćia do przybytku Naświętſzego przez krew Chriſtuſową [...]; y kápłaná wielkiego przełożonego nád domem Bożym: przyſtąpmyſz z prawdźiwym ſercem w zupełnośći wiáry WujNT Hebr 10/22 [zawsze przekład tego samego tekstu].

przystępić dokąd (2): racz miły panie oddaliwſſy ciemnoſci ſmyſłow naſſych oſwiecic ie: aby [...] przyſzli na drogę prawą kędy by mogli przyſtępic do przybytkow twoich ſwietych á tam ſie vkazac ofiarą tobie panu ſwemu miłą RejPs 65; NiemObr 84.

c. Stawić się na rozkaz (12): Niechay wſtąpią/ niech przyſtępią/ wſſyſtcy mężowie woienni. Zkuićie pługi waſſe ná miecże/ á motiki wáſſe ná włocżnie. Leop Ioel 3/9, Ios 7/14 [3 r.], Is 41/21; BibRadz Is 41/22[21].

przystąpić do kogo (1): Przyſtąpćie do mnie/ á ſluchayćie tego: [...] Leop Is 48/16.

przystąpić do czego [= w jakim celu] (2): A kogo z reieſtru záwołáią do ſpráwy iego/ nie z żadnym tumultem do ſpráwy ſwéy przyſtąpić y do gmáchu wchodźić ma/ tylko ſámoczwart nawięcéy chodźić ma SarnStat 857, 870.

przystąpić ku komu (1): Potym [Aleksander] przykazał milcżenie wſzythkim y rzekł/ ktorzy z was zábili Dáriuſá mego nieprzyiaćielá/ niechay przyſthąpią ku mnię á wezmą ſluſzną zapłáthę. HistAl G4v.

przystępić przed kogo (1): iż káżdy nowy Pruſki Miſtrz/ ma ſzoſtego mieſiącá przyſtępić przed Krolá Polſkiego/ á przez przyſięgę ma go wyznáwáć zá páná BielKron 232.

Zwrot: »przystąpić do prawa« (1): A gdźieby [strona, której dano czas dla zastanowienia się] odſtąpiwſzy nie wroćiłá ſye/ thedy Powod da iey przywołáć trzy kroć/ áby przyſtąpiłá do Práwá/ przyymuieli Sentencyą álbo nie. GroicPorz bb3.
d. Stanąć przed kimś, zwłaszcza wystąpić dla wygłoszenia przemowy; praesentare se HistAl; stare PolAnt (34): iże Słowotworowi wſzytcy [dworzanie] mowićz [!] dozwolili/ on tedy przyſtąpiwſzy iął tako rzecż prowadźić: Wyſoce vrodzony a wielmożny panie Sżcżęſcie/ panie naſz miłoſćiwy [...] ForCnR B3v; GroicPorz i3v; Leop Num 27/1; BibRadz 3.Reg 18/36; potym poſle Papieſkim/ przyſtąpił też poſeł Ceſárſki proſząc/ áby temu poſłowi we wſzytkim wiárę dał BielKron 211, 207v, 225v; HistHel B4v; KochProp 6; ſzukáli [Żydowie] fáłſzywego świádectwá ná Páná Iezuſá/ áby go ná śmierć wydáli; y nie náleźli/ choćiaż wiele było świádkow fałſzywych przyſtąpiło. LatHar 695.

przystąpić do kogo (7): HistAl F5v; Przyſtąpiwſzy tedy Eliaſz do wſzyſtkiego [zgromadzonego na górze Karmel] ludu Iſráelſkiego/ rzekł: [...] Leop 3.Reg 18/36; BielKron 60, 372, 401; BudBib 1.Esdr 4/2; Heſter [...] zdrowim ſwoim wzgárdźiłá: gdy nád zákazánie do Aſwerá przyſtąpiłá/ wkłádáiąc ſię o lud ſwoy/ áby od onego Amáná zgubiony nie był. SkarKazSej 669a.

przystąpić k(u) komu (6): BierEz Sv; Zydowie wten cżas ku Herodowi przyſtąpiwſſy/ z zázdroſci wielkié/ na Iezuſa milégo vſtawicżnie ſkarżyli OpecŻyw 121v; ForCnR B3v, C; przyiecháli [do Ratyzbony] thylko poſłowie od Ewángelikow/ [...] poſłowie też z miaſth Kolná/ Monáſtherzá/ Norymbergá/ Rátyzbony/ Norlingi/ przyſtąpiwſzy ku Ceſárzowi/ żáłowáli ſie napierwey o zabićie Dyázyuſá BielKron 225v, 225.

przystąpić przed kogo, przed obliczność czyją (a. przed oblicze) (7): A tedy myloſyerdzye [postać personifikowana] ktore zwyecznoſzczy przed bogyem yeſth Przyſtąpylo przed oblycznoſzcz boſką a rzekącz O myly panye [...] PatKaz II 32v; poſláły mu [Amazonki Aleksandrowi] dzieſięć zrzebiąt [...]. A krolowa oblicżnie przyſtąpiłá przed Alexandra/ á pothim ſpokoinie wroćiłá ſie z weſelim. HistAl H3v; Bacżąc to [strach Rzymian przed najeźdźcą] T. Lárgius zacny mąż/ przyſtąpił przed Senat y mowił/ widzę że ſie wſzyſcy boią [...] BielKron 107; ná ktorym [majestacie] ſiedzyał Krol Zygmunt w koronie krolewſkiey/ przedeń Pruſki Miſtrz przyſtąpił przyſięgę cżynił BielKron 419, 233; BudBib I 127a marg, Num 27/4.

Ze zdaniem celowym (1): Kmieć vbogi gdy ſpráwę miał/ Ku rzecżnikowi przyſtępić chćiał: Iżby mu nieco porádził/ Aby łatwie ſampierzá zbył. BierEz Sv.

Zwroty: »przed nogi [komu] przystępić« (1): Ad pedes accedere, Przed nogi komu prziſtępić. Mącz 43c.

»do stolice (a. stołka) [= tronu] przystąpić« (2): iż przeciwko pospolitemu ruszeniu chcieli się Protestowac Sandomirscy Posłowie [...] przywiodł ie do tego Marszałek Koronny, ze do stołka przystąpiwszy tylko pocichu prostestowali się przed Krolem anie publice ActReg 74; LatHar 711 marg.

Przen (1):
Zwrot: »[komu] na oczy do siebie przystąpić nie kazać« = nie chcieć znać (o Bogu w stosunku do grzesznika) (1): Więtſza to ſzkodá y zelżywość twoiá: iżći P. Bog ná oczy do śiebie przyſtąpić nie każe. [...] gdyć rzecze ten co ćię ſtworzył: Podź mi precz z oczu áni mi ſię kłániay/ pátrzyć ná ćię nie mogę. SkarKaz 316a.
e. Wstąpić, wspiąć się na coś; dotrzeć na szczyt [dokąd] (10): Ná ktorą gorę ſtąpił Pan [...]. Gdźie tylko ſam Moiżeſz y Aaron pryſtąpili [!]. BibRadz Ex 19 arg; BielKron 13, 32v; vyrzał [król] ołtarz/ á (ták) przyſtąpił ku ołtarzowi (marg) wł. y vyrzał krol ołtarz/ y przyſtąpił krol ná ołtarz. (–) BudBib 4.Reg 16/12; CzechRozm 101v; Przyiácháłá Helená ná mieyſcá święte/ [...] przyſtąpiłá do gory Golgoty y mowiłá: oto mieyſce bitwy SkarŻyw 398.
Przen (4): Plugáwey y bezrozumney beſtyey/ do gory Syon przyſtąpić ſię nie godzi: myślże teraz [duszo moja] o ſnáżnośći y cżyſtośći ſumnienia twego LatHar 393; WujNT Hebr 12/18, 22; Przyſtąpiliśćie do Syońſkiey gory Ieruzálem niebieſkiego/ do wiela tyśięcy liczby ányołow/ do kośćiołá pierwiaſtkowych ktorzy popiſáni ſą w niebie/ do Bogá ktory ieſt ſędźią wſzytkich [Hebr 12/22] SkarKaz 663b.
f. Nadciągnąć zbrojnie; ruszyć do ataku; supervenire Miech; succedere Mącz (19): zatem przyſtąpił vph cżwarty Tatarſki z Hetmanem Petą, j z wielkiem okrzykiem bithwę ſtocżył MiechGlab 11.

przystąpić do kogo (1): A nocy ktorey ná nie vderzyć miał/ záſłonił ie Pan Bog ſłupem y obłokiem od woyſká Krolewſkiego/ iſz przyſtąpić do nich niemogł. SkarŻyw 481.

przystąpić komu (1): trwała długo bitwá/ przyſtąpił vff poſilecżny Skánderbegowi BielKron 256.

przystąpić dokąd (11): Gdy potim prziſtąpił do miaſta Trekas, zabieżał mu biſkup ſwięti Lupus pytaiąc go ktoby on był, on odpowiedział iam ieſt Atila bicż Boży MiechGlab 55; Pirwſzy raz Tytus wybrawſzy co godnieyſzych ludzi Rycerſkich trochę/ przyſtąpił pod miáſto/ był odſiecżon od miáſtá/ bo nań s tyłu Zydowie vderzyli BielKron 147, 233v, 372, 395v, 407; Mącz 3a. Cf Zwroty.

Zwroty: »przystąpić blisko [czego]« [szyk zmienny] (3): kazał ſtrzeláć do muru z burzących dział/ ále iż z dáleká było/ przeto niemogli nic vcżynić/ w nocy tedy [...]/ przyſtąpiwſzy bliżey miáſtá/ wytłukli murow niemáło BielKron 314v. Cf »blisko muru przystąpić«.

»blisko muru, do murow przystąpić« = accedere ad murum Vulg; muris succedere Mącz [szyk zmienny] (2:1): Leop 2.Reg 11/20; BielKron 257; Muris succedere, Do murów prziſtępić. Mącz 44d.

»k sobie przystępić« = spotkać się w walce (1): [anioł w obłoku] ſthánął zá nimi: miedzy woyſkiem Egyptſkim/ y woyſkiem Iſráelſkim. A był obłok ćiemny/ á oświecáiący noc/ thák yż kſobie weſpołek/ przez cáłą noc przyſtępić nie mogli [ad se invicem ... accedere non valerent]. Leop Ex 14/20.

Szereg: »ustąpić albo przystąpić« (1): bo ſą [w wojsku] iedny trąby kthore znák dawáią gdy ſie pothykáć/ drugie kiedy przeſtáć/ drugie co vſtąpić álbo przyſtąpić BielSpr 16.
Przen (3):

przystąpić dokąd (1): Práwie do tego miáſtá tákiemi dziáłmi wiáry oſadzonego/ kácerſtwo przyſtąpić [...] niemoże. SkarŻyw 409.

a) Być nieprzyjaźnie, wrogo nastawionym [przeciwko komu, na kogo] (2):
Szereg: »przystąpić i stanąć (a. powstać)« (2): Amici mei et proximi mei: aduerſum me appropinquauerunt et ſteterunt. Iuż tu mowi prorok z ſtrony pana Ieſuſowey. Przijaciele moi y blizni moi przećiwko mnie prziſtapili [!] y ſtanęli. WróbŻołt 37/12; Leop Ps 37/12.
g. Podpłynąć; dopłynąć; przybić do brzegu; zawinąć (o żeglarzach i sprzęcie pływającym); devehi PolAnt (4): przyſzli podeń [pod port] w máłych łodźiach bo wielkie nie mogły przyſtąpić/ iedno ty kthore wioſły robią. BielKron 460v.

przystąpić dokąd (2): BielKron 293v; A gdy ſię vkazał Cypr/ oſtáwiwſzy y [= go] po lewie płynęliſmy do Syryey y przyſtąpiliſmy do Tyru. BudNT Act 21/3.

Zwroty: »blisko [k komu] przystąpić« (1): w tym záiecháło nam w tył wielkość łodźi Nigrythow [...]. Oni k nam nigdźiey bliżey nieśmieli przyſtąpić/ iedno ná ſthrzeleniu z łuku. BielKron 451.

[»przystąpić do brzegu«: Gdzye [do Grecji] przyciągnąwſzy/ przyſtąpili do brzegu z Okręty HistTroj E7.]

h. Pojawić się w sposób cudowny (15): OpecŻyw 38; Oneyże nocy ſpał [w więzieniu] Piotr miedzy dwiemá żołnierzmi [...]. A oto ánioł Páńſki przyſtąpił/ á iáſność ſię oświećiłá w gmáchu: á trąćiwſzy w bok Piotrow/ obudźił go/ mowiąc: [...] WujNT Act 12/7.

przystąpić do kogo (4): KrowObr 156v; gdyż żadny duch dobry ze złym ſie długo zgodzić nie może. A zły do złego przyſtąpiwſzy/ iuż tám ſobie ſpołu obádwá gędą iáko racżą RejPos 331, 69v; WujNT Matth 4/3.

przystąpić k komu (3): (nagł) Pan buog roſkazuie Gabrielowi ku pannie Marij poſelſtwo z ſwe rady. (–) [...]/ prziſtąpiwſſy kniey/ pocżeſnie opowiedz iey orędzié niebieſkié/ rzekątz. Zdrowa bątz miloſcij pelná [...] OpecŻyw 7, 37v; HistRzym 75.

przystąpić ku czemu [= w jakim celu] (1): PO zwyciężeniu pokuſy diábla przeklętego/ anieli prziſtąpili ku poſludze Iezuſa milégo OpecŻyw 38.

przystąpić z czym [= w jakim celu] (1): Potym gdy cżterdzieſci dni ij nocy przeſſly/ [Jezus] lacżnąl [...]. Vbácżyl to duch zly/ przyſtąpil k niemv ſ pokuſami ij pocżąl go kuſitz od żarlotztwa rzekątz. OpecŻyw 37v.

W przeciwstawieniach: »odstąpić (3), opuścić (2) ... przystąpić« (5): OpecŻyw 38; kogo Pan odſtąpi/ Iuż tám y Anyoł Páńſki/ nigdy nie przyſtąpi. RejWiz 156; sſtąpił nań [na Dawida] duch Páńſki/ á od Saulá odſtąpił á zły przyſtąpił BielKron 65; RejPos 70; Tedy opuśćił go [Jezusa] dyabeł: á oto ániołowie przyſtąpili/ y ſłużyli iemu. WujNT Matth 4/11.

i. Dotrzeć, przedostać się (o substancjach w organizmie) (3): Blizny z nowu mych dawnych ran ſye odnowiły/ Zátáioné plugáſtwá z nowu przyſtąpiły KochPs 55.

przystąpić do czego (1): Ktora [flegma] cżáſem ieſzcże ſie pan ná bok nie ruſzy/ Przykro do vſt przyſtąpi/ á cżáſem záduśi. RejWiz 61v.

przystępić k czemu (1): Też vwarzyć liſt s kwiathem w winie á pić/ iadowi kſerczu prziſthępić nie da FalZioł I 115d.

j. Zespolić się [do czego] (1): A gdy widzyał kośći ná polu leżąc/ rzekł mi [Pan Bóg Ezechielowi]: áto dam do tych kośći żyły y vroſzcżę mięſo ná nich/ y sſtał ſie głos gdy przyſtąpiły kośći do kośći [...]. Y sſtáło ſie ták/ iż ſtánęły ná nogach ſwoich/ á sſtał ſie wielki zaſtęp ludzi. BielKron 96.
2. Zostać członkiem jakiejś wspólnoty (religijnej, politycznej, sądowniczej); accedere JanStat (18):

przystąpić do kogo, do czego (8): BibRadz *7; RejAp 27; A wielka wielkość ludzi iuż byłá przyſtąpiłá do zwolennikow onych RejPos 282; [Salomon, chociaż był mądry] wżdy ſie był dał zwieść niewiaſtkam á vnioſł ſie ſzpetnie s pobożney powinnośći ſwoiey/ że był do báłwánow przyſthąpił á do bogow do ich RejZwierc 46v; WujNT 520; Litwá świádczy iż przez Polaki do wiáry przyſtąpili SarnStat 993 marg, 860, 1053.

przystąpić k(u) komu, ku czemu (9): Chtzątz rzecżony Ián ſwięty przywieſtz ſwé zwoleniki/ aby naſladowali pana Iezuſa/ a k niemv przyſtąpili/ poſlal ie k niemv OpecŻyw 47; ktorzi bi [z jeńców] kv naschemv Zakonv [tj. religii mahometańskiej] przistapyly teſmi od panow ych odeymvyacz roſkazaly LibLeg 10/67v; kv nym [przeciwnikom swego króla] thesz bil prziſtapyl ſpanow Węgierſkich yeden perenni peter ſdradzywschi pana swego LibLeg 10/145v, 10/57v [3 r.], 59v [2 r.], 91.

W połączeniu szeregowym (1): [Bełzczanie] do nas iáko Páná y przyrodzonégo dźiedźicá/ [...] y do Korony króleſtwá náſzégo Polſkiégo/ od któréy przeſzłych czáſów byli odpádli/ záśię wróćili ſie/ y przyſtąpili/ y śiebie Króleſtwu y Koronie iáko cżęść do ſwéy cáłośći ziednoczyli/ y w wnętrznośći práwie wdáli/ wćielili/ y przywłaſczéli SarnStat 1053.

W charakterystycznych połączeniach: przystąpić do bałwanow, do bogow [czyich] (2), ku Panu Jezusowi, do trybunału, do wiary (Chrystusowej) (2), ku zakonu [czyjemu] (7), do zwolennikow.

W przeciwstawieniach: »odpaść, odstąpić ... przystąpić« (2): KromRozm III O8 cf Zwrot; SarnStat 1053 cf W połączeniu szeregowym.

Zwrot: »przystąpić zasię« = wrócić (1): iż Kártháinſki Arcybiſkup/ z wyelim biſkupow/ ktorzy byli od poſluſſeńſtwá papyeſkyego odſtąmpili/ vznawſſy błąd ſwoy/ przyſtąmpili záſyę/ wyznawáyąc iż we wſſem chcą náſladowáć ápoſtolſkiey ſtolice KromRozm III O8.
3. Zacząć coś robić lub jakoś postępować; podjąć się czegoś; zająć się czymś; accedere Vulg, PolAnt, Modrz (75):

przystąpić do czego (4): Ale kiedy do dobrego gruntu/ dobry goſpodarz przyſthąpi/ á ſpráwi rolą thák iáko być ma/ [...] tám ſie bez pochyby dobrze vrodzić muśi. GórnDworz Kk2v; Toć ich [sejmów] iuż lepiey nie ſkłádáć/ ieſli tákich nieſpokoynych ſerc y myśli nie złożyćie/ á do świętey zgody nie przyſtąpićie. SkarKazSej 673a. Cf Zwrot.

przystąpić do czego [= do działania] (3): Iáko ten ktory orze/ y ten co ſieie/ przyſtęp do niey [nauki]/ á cżekay dobrych owocow iey Leop Eccli 6/19; Ktory przeto dobrze śię rozmyśliwſzy do wotowánia przyſtąpi/ ná vcżćiwą przyſtoyność przednieyſze bacżenie będźie miał/ złym namiętnośćiam niebędźie śię poddawał: [...] o tem będźiemy rozumieć/ iż [...] ModrzBaz 30v; SkarKaz 348b.

przystąpić ad aliquid (1): wktorym [gwałcie] acz by słusznie przeciw tym od ktorego cierpiemy Paeny opisané extendowac miał ale pod ten czas wolemy, iz ad Seueritatem nieprzystąpisz [tj. nie postąpisz surowo]. ActReg 30.

przystąpić k(u) czemu (6): WróbŻołt O7; RejPs 37v; ieſli ku Modlitwie przyſtąpimy/ tedy tego doſtániemy/ iż [...] KuczbKat 435; BibRadz Eccli 1/31; ZawJeft 23; Toć iuż moy miły ſynu/ w tey mierze [w chęci ożenku] pozwalam/ [...] Tylko iákći przyſtępić/ k tey rzecży potrzebá/ Naprzod ſobie rátunku/ proś vprzeymie z Niebá. PaxLiz Ev.

W przeciwstawieniu: »opuścić ... przystąpić« (1): A nieodeſzło wſtecż ſerce naſze ani ſzcieſzki naſze odſtąpili od drogi twoiey [Ps 43/19] (koment) To ieſt nieopuſciliſmy dobrego a nie prziſtąpiliſmy ku złemu WróbŻołt O7.

Zwrot: »do Rzeczypospolitej przystąpić« = wziąć udział w życiu publicznym; ad rempublicam accedere Modrz (2): Kto tedy będźie pocżytan być godnym ná Vrząd/ ten do Rzecżypoſpolitey ma przyſtąpić. ModrzBaz 43v, 43v.
W przen (2): Y będę ſobie chędożył myſl moię y ręce moie/ yżby były godne przyſtępić ku chwale twoiey RejPs 37v; kiedy około wychowánia [ludzie] máią dobre goſpodarze/ niemal záwdy ſą podobni tym/ s ktorych idą [...]. Ale ieſli ogrodnik dobry nie przyſtąpi/ ćwicżenia nie będzie/ thedy [...] cżłowiek prędko zdzicżeie/ y nigdy ſie nie poſthánowi GórnDworz D2.
Przen (2):
Zwrot: »prawą nożką przystąpić« = dobrze coś zacząć (1): (nagł) Maciey Zaicz w Byſzinie podgorny Prorok: chwali Boga zſwą oſadą za wſzytkę Krzywaczką Gromadę. (–) RAdbych miła Gromado miłoſciam waſzym dawno odpisdał/ ale podzis trudno kto może w to ſlowko waſze pożądane prawą noſzką przyſtąpiwſzy/ vlucżyć. LudWieś ktv.
a) Usłuchać podszeptów [komu] (1): gdy opłakany człowiek/ námowám wnętrznem ducha świętégo mieśca niedáł ale ſzatanowi ktorygo zdrugiéi ſtrony ku inſzemu wiódł przyſtąpił MurzHist C3v.
a. W tekście, też w wypowiedzi ustnej: zmienić temat, podjąć nowy wątek (51):

przystąpić do kogo, do czego [= do omawiania tematu] (38): muśiałem piérwéy obłudną Exekucyą zgánić/ á niżlim do prawdźiwéy Exekucyéy przyſtąpił OrzQuin E4v; SarnUzn E5v, E7v; Ná ten cżás p. Wapowſki ták powiedział. Doſyć ſie iuż á podobno/ y názbyth/ około they mowy/ y wymowy mowiło/ dobrzeby p. Kriſki ábyś w.m. przyſtąpił/ do cżego inego. GórnDworz G; To [że wskazane kąty są równe] vkazawſzy/ przyſtąpim do tego com wźięli przed ſye. Weźmiem tedy záśię Klin a.b.c. [...] GrzepGeom E2v; Ná ten czás [...] iákoby miáły być mierzány [rzeczy miąższe]/ piſáć nie chcę: ále przyſtąpię do tego/ iáko Wyſokość/ albo Dálekość/ álbo Głębokość iáka ma być zmierzóná. GrzepGeom N3, Fv; Potym przyſtąpmy do prawdźiwey zapłáty ktora ieſt/ kto ią będźie ſzáfował y kiedy GrzegŚm 11; Co gdyby ſie wprzod wſzyſtko z nimi mowiło y porządnie rozebráło: tożby dopiero zoſobná do Páná Iezuſá przyſtąpić/ y o iego też vrodzeniu/ cżáſie/ y mieyſcu mowić CzechRozm 70, 18v, 70, 127, 144v, 146, 149v; Ale to opuśćiwſzy/ do okázowánia dálſzego tych rzecży ktore mi X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ nieſłuſznie zádáie przyſtąpię. CzechEp 221; Lecż iuż ták opuśćiwſzy Ponurzyćielá/ o Meſyaſzu/ od Bogá dánym wedle obietnic/ świádcżącego/ pryſtąṕmy [!] do Ewánieliſty Ianá: o ktorym to mowię: [...] CzechEp 306, 52, 138, 202, 359, 367, 371, 382; NiemObr 93, 101; WysKaz 20, 42; Ale iuż przyſtąpim do wyliczánia Státutów o Bráctwách. SarnStat 296, 849; káżda z tych náuk y zábaw Sżláchćicá porządnego/ oſobneyby xięgi potrzebowáłá. A przetoż inſzych zániechawſzy: do żeglárſtwá ábo do fliſ[u/] ktory wlaśnie przedſięwźięćiu náſzemu ſłuży przyſtąpimy. KlonFlis A3; SkarKaz 516b; [Przyſtąṕmyſz do wáſzey Pokuty/ Braćia mili HerbOdpow M8v]. Cf przez kogo do kogo; przystąpić z czego do czego, Zwroty.

przystąpić przez kogo [= z rozważań na czyjś temat] do kogo (1): Przez widomego do niewidomego Bogá przyſtąpiliſmy. SkarKaz 487a marg.

przystąpić do czego [= do części tekstu, wypowiedzi] (5): Ale ná tym co ſię tknie śrzodku nowego Teſtámentu niech będźie doſyć. Przyſtąṕmyż iuż też do końcá: áby ſię iuż też y kśiążkom tym koniec vcżynił. CzechEp 317; Odpráwiwſzy ná krotce cżęść pierwſzą piſánia mego/ iuż zá pomocą Bożą do wtorey przyſtąpię/ ktora będźie o rozmowie moiey/ z Kśiędzem K. w Lublinie NiemObr 22; WysKaz 13; Przypátrzmyſz ſię/ co to był zá zakon [...]/ á tym pierwſzą część kazánia zábaẃmy/ á potym do náuk innych [...] przyſtąpim. SkarKaz 39b. Cf przystąpić od czego do czego.

przystąpić od czego do czego (1): Niż ſię ieſzcże/ a thesi ad hypotheſim, iáko mowią logicy: to ieſt/ od mowy powſzechney wobec o wſzytkich/ do mowy y rzecży oſobney z ſtrony I.M. X⟨iędza⟩ K⟨anonika⟩ [...] przyſtąpi: nie godźi ſię mym zdániem/ tego też milcżeniem opuśćić: [...] CzechEp 46.

przystąpić z czego do czego (1): tedy my s ſtárego zakonu przedſię przyſtąpiemy do nowego. Piſze tedy Máttheuſz/ iż [...] SarnUzn E8.

przystąpić k(u) czemu (8): Ale iż bych długo niedzierzał temi rzecżámi nikogo/ przyſtąpię iuż ku wypiſániu tey nieſcżęſney bitwy Ludowiká Krolá z Solimanem Ceſárzem Tureckim/ ktora krolowi y pierwſza y oſtátnia byłá. BielKron 307, 409; Iuż tedy ták ty przerzecżone rzecży wyrozumiawſzy/ teraz przyſtąpim ku vżywániu ſwiątośći RejPosWiecz2 94; Ale pirwey niż przyſtąpim ku inſzym rzecżam ktemu należączym/ odpowiemy niektorim/ ktorzy też pod zakrywką piſmá ſwiętego vſługowánie ſłowem Bożym wywroćić vśiłuią. RejPosRozpr cv; CzechEp 361. Cf przystąpić od czego ku czemu; »ku rzeczy przystąpić«.

przystąpić od czego ku czemu (1): Ale od tey Przedmowy X⟨iędza⟩ K⟨anonika⟩ z ſtrony obmowy iego przyſtąpiemy iuż ku rzecży ktorą tego dowieść chce/ iż nie Papież ieſt Antychriſtem CzechEp 326.

W przeciwstawieniu: »odstąpić ... przystąpić« (1): Ale ia podobno dáleko odſtąpił od rzeczy. (–) Y owſzem ku rzeczy bárzoś przyſtąpił/ boś powiedział przyczynę waśni nábythey ſtanu Swieckiego/ przećiwko ſtanu Duchownemu OrzRozm H4.

Zwroty: »co nabliżej przystąpić [do czego]« = oddać najtrafniej treść i charakter czegoś (1): z proſtoty ſwéy będę to czynił: iáko bych co nabliżéy mogł przyſtąpić do náuki Apoſtolſkiéy/ y wykłádu iey BiałKat 68v.

»do rzeczy, k(u) rzeczy przystąpić« (3:2): A iż k rzeczy náſſey przyſtąpyę/ [...] KromRozm III C5; NiemObr 6; OrzRozm H4; Iaćiem oná ſławnégo piſorymá brodá. Ale to wczás odemnie wiédzćie/ że [...] Brodá to nie człowiecza: coś ná kozłá więcéy Poſzłá. Ale do rzeczy przyſtąpmy co pręcéy. KochBr 150; Nim iednák do rzeczy przyſtąpię, tę kilká ſłów piérwéy przełożę, że [...] JanNKar D3; [HerbOdpow D3].

b. Wziąć w czymś udział; zdecydować się na coś (5):

przystąpić do czego (2): [wojewoda trocki do króla polskiego:] przystąpilismy do tego celu za obowiązkiem Vniey poczciwoscią, wiarą cnotą iako lancuchem związani ActReg 30, 30.

przystąpić k(u) czemu (3): Ná to [aby Greków nie odstępował] Achilles odpowiedzyał/ wſzák nie zdradzam áni odſtępuię [...]. Powiedzyał też náoſtátek/ ku potrzebie tákiey przyſtąpić chcę będzyeli moy cżás/ á nie będzyeli/ tedy Rycerze ſwoie poſlę. BielKron 58v; KwiatKsiąż D; Ani oſtré náſzé miecze/ Choć iémi mężny lud śiecze: Mogą ſzkodźić/ kiedy ſtronie/ Przyſtąpi Pan ku obronie. ZawJeft 15.

c. Poddać się działaniu czegoś; tu: wodoleczeniu [do czego] (2): Tym ſpoſobem tedy chorégo/ nim do wód przyſtąpi/ możem przepurgowáć Oczko 37v.
W przen (1): Przeto té choroby/ któreby álbo ćiało vſuſzyły/ [...] álbo które by bárzo roſpálić/ á ku gorączce iákiéy przywieść miáły: do wód tych ćieplicznych/ przyſtąpić niemáią Oczko 13.
4. Uzyskać, wziąć coś dla siebie; dostąpić czegoś; accedere, ascendere Modrz (18):

przystąpić do czego (3): y tákći oni ſtopniámi ſwemi złotemi y śrebrnemi/ cżelnieyſzych vrzędow doſtępowáć chcą: do ktorych/ ieſli im dopuſzcżą przyſtąpić/ to ſię wnet koſztownym obićiem drogą ſzátą/ śrebrem/ złotem/ y mnoſtwem domownikow [...] popiſuią. ModrzBaz 82v. Cf Zwroty.

przystąpić ku czemu (3): GliczKsiąż H5v; iż niemáſz żadney rzecży Bogu podobney/ zá ktorey podobieńſtwem ku doſkonáłemu iego poznániu moglibyſmy przyſtąpic KuczbKat 100, 195.

Zwroty: »[do czego] blisko przystąpić« (1): A przedśię y zakon Boży/ y náuki vcżące mądrośći/ tyle ile może być mamy do wiádomośći náſzey bráć/ ábyſmy widźieli cel/ do ktoregobyſmy rády y ſpráwy náſze wſzytkie obrácáć mieli/ do ktorego cżem kto bliżey w ſpráwách ſwych przyſtąpi [ad quem [sc. scopum] quo quisque propius agendo accesserit]/ o tem mamy rozumieć/ że wyżſzy ſtopień ma ku doſtąpieniu naywiętſzego błogosłáwieńſtwá ModrzBaz 9v.

»do celu przystąpić« (1): ModrzBaz 9v cf »blisko przystąpić«.

»do praw przystąpić« (1): IZ obywátele Kśięſtwá Mázowieckiégo/ przyſtawáiąc do Korony Polſkiéy/ [...] [zachowawszy własne prawa] tego dokłádáli y wárowáli ſobie: áby im było záwſze wolno do praw y Státutów polſkich przypátrzywſzy ſie im dobrze/ przyſtąpić y przyiąć ie SarnStat 1146.

Szeregi: »przystąpić i przyjąć« (1): SarnStat 1146 cf »do praw przystąpić«.

»przyść ani przystąpić« (1): gdy ye [dziatki] rodzicy do dworu zá pánem miecż dádzą nosić [zamiast dać do szkoły]/ [...] ku dobremu á ſtátecżnemu [...] poſtánowyenyu nye mogą przysć áni przyſtąpić GliczKsiąż H5v.

a. Przyjąć sakrament (chrzest lub komunię) (12): NIe toć śmiáłość/ iż kto do ſtołu Páńſkiego cżęſto przyſtępuie: ále to/ iż niegodnie kto przyſtępuie: by też iedno raz przez wſzyſtek cżás żywotá ſwego przyſtąpił. LatHar 198.

przystąpić do czego (5): gdy obacżyſz vpadek ſwoy/ vpadń przed Máyeſtat ſwięty iego/ [...] położ mu przed ocży mękę iego ſwiętą y rozlanie krwie niewinne iego/ á przyſtęṕ do Teſtámentu iego ſwiętego á do ſákrámentu iego/ á do tego cyrographu tobie mocnie podánego od niego ná ſwięte miłoſierdzie iego/ á wierz mocno iż [...] podáwa tobie niewidome ciáło ſwoie y ſwiętą kreẃ ſwoię RejZwierc 196v; WujJud 177v; Oczko 24; Byſmy ná chrzćie záraz bráli nieśmiertelność ćiał náſzych/ niktby z miłośći ku Chryſtuſowi y z chęći do niebieſkich dobr/ do chrztu ś. nie przyſtąpił. SkarKaz 205b, 514b.

W porównaniu (1): áby ten co do tákich wód iedźie/ [...] ták ſye niechay poſtánowi/ iáko kiedyby do Sákrámentu/ á dáru wielkiégo Bożégo przyſtąpić miał Oczko 24.

Zwrot: »do stołu (Pańskiego), k stołu przystąpić« [szyk zmienny] (5:1): WujJud 180, 251v; ArtKanc N7; niechay źrzodło gorzkich łez powſtánie/ Z ſercá ſkruſzonego [...]. Zwłaſzcżá gdy przyſtąpić chcę do twego ſtołá/ Swiątość przyiąć pełną twych táiemnic zgołá GrabowSet O3; (nagł) Modlitwy przed przyięćiem naświętſzego Sákrámentu. Pierwſza S. Ambrożego. (–) DO Stołu nayroſkoſznieyſzych god twoich/ o łáſkáwy Pánie Iezu Chryſte/ nie śmiem/ y boię ſię przyſtąpić ia grzeſzny LatHar 206, 244.
b. [Przyjąć poczęstunek: Ieſt ten v nich obycżay/ że káżdemu/ co tám wſtępuie/ ieść dawáią. Przeto/ gdy przyſzedł cżás wiecżerzy/ ſtánął ſługá z wielkim drewniánym talerzem/ ktory ſtał zá ſtoł. [...] z przodku wſtydałem ſię przyſtąpić [...]. Lecż on bárzo żądał/ ábych tą trochą nie pogárdźił [...]. Takemći muśiał przyſtąpić/ bych ſię nie zdał być przykry. Dźiękowałem tedy y koſztowałem BusLic 8.]
5. Nastąpić, nastać, zaistnieć; też dodatkowo (zwłaszcza w połączeniu: do czego, ku czemu); accedere Mącz, Modrz, JanStat, JanPrzyw; adesse Modrz; intervenire JanStat (71): A gdy záſie ſwym biegiem też bliżey [Słońce do naszej krainy] náſtąpi/ Tedy z nim wdzyęcżne ciepło s powietrzem przyſtąpi. RejWiz 150v; ktore [dzieci] hnet vrodziwſzy ſie/ y záchcieć tego czo im lubo/ y gniewáć ſie gdy im co przykro vmieią: á rozum potym nie rychło tám przyſtąpi. GórnDworz Hh4, E5v, Ff8; CzechRozm 215; ácz wodá ſámá prze ſye léczy/ [...] wſzákóż ieſli ieſzcze inſzé Lékárſtwá przyſtąpią/ prędzéy y znáczniéy to ſpráwić może Oczko 28v; Potym przyſtąpiło y to/ iż od Ceſárzow muśieli potwierdzenia doſtáwáć. A náoſtátek teraz nie dawnych cżáſow/ nátworzywſzy ſobie Papieżowie Rzymſcy/ iákichśi Kárdynałow/ [...] tym Kardynałom tylko/ tę moc dáli/ áby oni ſámi/ Papieża obierali: á ſnadź teraz nowa przyſtąpiłá odmiáná/ iż co pierwey wſzyſcy Kárdynałowie to práwo mieli/ to iuż teraz tylko Włoſzy NiemObr 66; KlonŻal C; BielSen 8; KochPam 82; GórnRozm Ev; Towiem dobrze zebyła Danina nie doszła, by było nie przystąpiło staranie wḿ ActReg 114; Gdzie tedy chćiwość do rzecży cudzych przyſtąpi/ tám zgodá długo trwáć nie może/ przychodzą bowiem Sedycye/ woyny domowe Phil R4; CHleb ieſt przed ſłowy Sákrámentálnymi: á gdy przyſtąpi poświęcenie/ z chlebá sſtánie ſię Ciáło Chryſtuſowe. LatHar 193; WujNT 180, 546, 556; JanNKar A3; Ale potym iáko Zygmunt królował, świézſza y bárźiéy vgaráiąca przyczyná téy Correktury praw przyſtąpiłá. SarnStat [*7], 182, 210, 881, 1105; SkarKaz )(4; A iáko o Hetmány/ wodze y ludzie Rycerſkie iezdne/ w oyczyznie náſzey/ zá łáſką Bożą/ nie trudno: ták y o pieſze łácnoby było/ gdybychmy iedno chćieli á ćwiczenie przyſtąpiło. VotSzl C; CiekPotr 20; nákoniec táką pomſtę [prorok za łupienie ubogich] opowieda: (Miáſto woniey wdźięczney/ przyſtąpi ſmrod: miáſto złotych páſow/ powrozy: [...]) SkarKazSej 704b.

przystąpić do kogo (2): CzechRozm 90; w ten ſię páncerz [tj. krzyż] vbieray/ y wſzytki cżłonki twe zbáwiennym známieniem ozdabiay y ogradzay: á złe nieprzyſtąpi do ćiebie. SkarŻyw 399.

przystąpić do czego (24): GórnDworz C2, Gg5v; RejPos 153v; WujJudConf 163v; gdy iuż ma v śiebie pewną wiádomość iáko ſobie w ſpráwách poſtępowáć ma/ trzebá áby do tego przyſtąpiłá pilność y zwycżay końcżyć to cżego trzebá. ModrzBaz 8; Do łágodnych y pochlebnych mow przyſtąpił y ten obycżay/ wſzytkę náſzę mowę racżeniem/ álbo wáſzmośćiámi nádźiewáć ModrzBaz 60; Bo káżdy ztych ktorzi ná ſeym bywáią poſyłáni/ mogłby licżbę iezdnych y pieſzych powiátu ſwego powiedźieć. Do cżego przyſtąpiłyby zdánia Woiewod y Káſztellanow/ y Stároſtow/ ábo y inſzych/ ktorziby byli wſzego w onem powiećie świádomi ModrzBaz 120v, 8v, 58v, 59, 127v; SkarJedn 218; CzechEpPOrz **v; NiemObr 176; ReszPrz 86; [Podkanclerzy skarży się w liście marszałkowi koronnemu na nadmiar spraw i piętrzące się trudności] Do tego przystąpiła trwoga o Tatarach, ktorzy są snac w Panstwach Koronnych. ActReg 124; Do tych dwu Sákrámentow/ niechay w ćięſzkiey y niebeſpiecżney chorobie/ y trzećia świątość przyſtąpi/ pomázánia oleiem ſwiętym. LatHar 648; SarnStat 463, 593, 936; [mówi Bóg] iż lud ſwoy podawał w moc pogáńſką zá trzy grzechy. Ale więc gdy cżwarty do nich przyſtąpił/ zniey nienáwracał go PowodPr 69, 27, 72; CiekPotr 88.

przystępić ku komu (1): Spraẃ to iedno nádemną miły pánie áby ſie nigdziey indziey od ćiebie nieodćiągáłá myſl moiá/ á iż by żadna złoſć ku mnie przyſtępić nieſmiáłá RejPs 185v.

przystąpić k(u) czemu (8): LubPs Tv; Ná tych rádźie przeſtaway/ ktorym prawdá miłá/ A nawięcey gdźie mądrosć k temu przyſtąpiłá. Prot D4; GórnDworz P7v, Ll6v; KuczbKat 255; Bo ſámá wiárá (ieſli kniey nádźieiá y miłość nieprzyſtąpi) áni nas doſtátecżnie iednocży z Pánem Chriſtuſem/ áni cżyni żywym cżłonkiem ćiáłá iego. WujJud 101; PaprPan Fv; ták też wiádomość rzecży vcżćiwych kęſa ieſt/ ieſli do niey ſtáránie y zabáwá ku wykonániu tych rzecży nieprzyſtąpi. ModrzBaz 8v.

przystąpić na kogo (3): Ná narod Izráelſki przyſtąpił gnyew yego LubPs R6; ActReg 10; że choćby bánnicia ná mężá przyſtąpiłá, álbo ná żónę rozwód, tedy áni przez rozwód, áni przez bánnicią żóny nie trácą opráwy ſwéy. SarnStat 1270.

W przeciwstawieniu: »odeść, odpaść ... przystąpić« (1): odeſzła od niego wiára/ odeſzło wmiłośierdźiu Bożem vfanié/ odpadła wſzyſtka zaras ku Bogu chęć/ a nienáwiśc i gniew potępiony przyſtąpił MurzHist D3v.

W przen (1): Iáko źle vieżdżony koń/ ieźdzcá nieczuiąc/ Oślep biega ſzalenie nic ſye nie hámuiąc: Aż kiedy twárdy muńſztuk przyſtąpi z oſtrogą/ Tóż dopiéro iść muśi nie piérzchliwie drogą ZawJeft 5.
a. O wieku (3): Owa wiek ſtały/ á ſtátecżny/ to ieſt naylepſzy: iż cżłowiek [...] to co ieſt złego w młodośći zágubił/ á ſthárość theż ſurowa/ ze ſwemi złemi przymioty/ nie przyſtąpiłá. GórnDworz K3; WujJudConf 63v.

przystąpić czemu (1): Cum paulum iam roboris accessisset aetati, Gdy nieco męskośći prziſtąpi lat. Mącz 357b.

6. Odbyć stosunek seksualny; accedere, tangere PolAnt (4):

przystąpić do kogo (3): BielKron 69; BudBib Deut 22/14; gdzie ták ſam Ezáiaſz Prorok mowi y przyſtąpiłem do tey ábo do oney [...] Prorokini y pocżęłá y vrodziłá ſyná CzechRozm 134v.

przystąpić k komu (1): Aza kto chodzić będzie po rzeżawiu á nogi iego nie ſparzą ſię? Ták kto wnidzie do żony bliżniego ſwego/ nie będzie praw káżdy kto przyſtąpi kniey. BudBib Prov 6/29.

7. Prawdopodobnie: Wejść z kimś w związek oparty na umowie (tu: dzierżawnej) [do kogo] (1): my opyękunowyę [dzieci po zmarłych Andrzeju i Katarzynie] [...] vwaſziwſy tho vſzyębyę a by then dwor nyesznyſczal, y soſtawyelyſzmy starſzą Pánnyę Ivſtinyę na tym dworze, y przyſtąpyel do ty pánny [zarządzającej dworem] slachetny Marczyn Kręſki Kriſtan ZapKościer 1585/60v.
8. Powiększyć się, przybrać; przymnożyć się (1): Dźiękowałem iey [królowej za proponowany urząd]/ á prośił iżby mi dáłá máło odpocżynąć/ áby záſię kreẃ przyſtąpiłá/ ktora byłá dla boiáźni we mnie zginęłá. BielKron 458v.

[przystąpić komu na czym: BYć ſobie Bogacżá onego v Lukaſzá ſwiętego z Lázárzem ná ſztych opiſánego kto mądry wyſtháwił/ á okiem rozeznánia roſtropnego obudwu wybacżył/ iſcie przyrzekam to káżdemu żeby o łokieć tákiemu rozumu przybyło/ á ná mądrośći iego niemáłoby tákiemu przyſtąpiło. GilPos 256v (Linde).]

Synonimy: 1. przybliżyć się, przyść; 5. przyść.

Formacje współrdzenne cf STĄPIĆ.

Cf PRZYSTĄPIENIE

ZCh