przywięzać do kogo (1), do czego (żywotne) (2), do czego (35): á cżaſu porodzenia: gdy gi [kamień orłowy] do vda przywiąże/ tedy nie przeſpiecżnoſci oddala FalZioł IV 48b, I 144a; LibMal 1553/179; á ſtąd [papież Klemens] oſkárżon do Tráiáná Ceſárzá/ ktory go dał vtopić przywiązawſzy kotwicę do niego w morzu. BielKron 148v; [ludzie na wyspie Ameryka] z báwełny cżynią ſiatki ná ktorych legáią przywiązawſzy do cżterzech drzew iáko w kolepce BielKron 461v, 34v, 37, 113, 125v; Ad taurum devinxere, Do byká prziwiązáli. Mącz [497]a; SienLek 55, 114, 169, 189v; Syn iego [króla Sparty] teyże nocy wybiwſzy drzwi wziął gwałtem żonę mężowi. Wnet gi kazał krol poimáć/ y przywiązawſzy do ſtołká kazał mu ocży wyiąć. RejZwierc 55v; Wypádnie záiącżek/ ázaſz go nie roſkoſz poſzcżwáć/ zá nim ſobie pobiegáć/ á ieſzcże lepſza do lęku [!] go przywięzáć y do domu przynieść RejZwierc 110, 34, 129v; Stárzy Ludzie tym obycżáiem miáſtá zápaláli/ Sypáli zboże po polu/ áby tám Gołębie znęćili/ potym ſiećią przytárgnąwſzy ktorego Gołębiá/ przywiązáli mu prochno záżegwſzy/ do nogi álbo do ſzyie/ y puśćili BielSpr 62v, 47v, 74 [2 r.]; BudBib Ier 51/63; SkarŻyw 29; [Krzyżacy] Pipiná Xiążę poimawſzy roſproli mu brzuch/ y przywiązawſzy kiſzkę iednę do drzewá/ ták go długo wodzili wkoło/ áż ſię wſzyſtkie ielitá obwiły/ y wynątrzyły. StryjKron 295, 140; Calep 910b; KlonWor 32. Cf »do słupa przywięzać«, »przywięzać do szyje«.

przywięzać u czego (3): Leop Iudic 15/4; Y kázał [król] ony ſwiádki przywiązawſzy v końſkich ogonow y wlec áż do ſzubienice y zwieśić HistRzym 75. Cf »przywięzać u szyje«.

przywięzać komu (4), czemu (żywotne) (6): OpecŻyw 125v; MiechGlab 26; Leop Deut 6/8, Prov 7/3; nád to nákráiawſzy gáłgánu y dźiewięśiłu/ záwiąż w chuſtkę á przywięż mu [koniowi] do wędźidłá SienLek 189v, 192; A cżiy koń napirwey przybieży/ ten bierze pirwſzy klenot [...]. A ten co ſie iuż ná ſámym oſtátku przywlecże/ tho mu świnię do ſzkápy przywiążą/ y muśi ią podle ſiebie wieść ná powodzie RejZwierc 129v; Gdy miał [Hircjusz] liſt Brutonowi poſłáć/ ktory był w obegnániu ná Mutynie/ przywiązał liſt/ nápiſawſzy/ do ſzyie gołębiowi końſkim włoſem y puśćił go. BielSpr 47v, 62v; Pioruná też przednieyſzego Báłwáná kazał [Włodzimierz, książę Rusi] koniowi do ogoná przywiązáć/ y wlec przez Miáſto do Dniepru/ támże go w Dnieprze náwiązawſzy kámieni vtopiono. StryjKron 140.

przywięzać k(u) czemu (13): On [Ezop] cżterzy kąty rozmierzył/ A ná nich orły poſádził: W miechoch k nim dzieći przywiązał BierEz G2; Rękę drugą gdy przybitz chcieli/ niemogla doſiądz ku drugié przewierciané dziurze/ bo byly daleko od ſiebie zwierciány. Tedy przywiązawſſy powroz ku ręce/ ciągnęli ią opiéraięcy ſie z wielką motzą o krzyż OpecŻyw 139, 122v; FalZioł IV 50c; gdy złoczyńcę ku łáwie przywiążą/ nogi iego ſłoną wodą námáżą/ potym kozę przywiodą/ kthora rádá ſol iada/ áby pięty onego złoczyńce lizáłá GroicPorz iiv; Leop Iudith 6/9; BielKron 452v; Iugari vineae dicuntur, Ku roſztowániu álbo ſzrankóm prziwiązáć. Mącz 177a; HistRzym 101v. Cf »ku słupowi przywięzać«.

przywięzać na kogo, na co (8): Też gdy gi [gruszczyczkę] na mieſtcze przepukłe prziwiąże/ albo vwarzywſzi tę iuchę ſnie^go pije/ przepuknienie ſtwarza FalZioł I 116d; potym ſtych prochow [sporządzonych z sierści zajęczej] vcżyń plaſtr zbiałkiem iaiecżnym á przywięż na tę ranę FalZioł III 31a, IV 17b; [Tatarzy] the wſzytkie rzeki przerzecżone przebywaią bez żadnego przewozu, telko żony z dziecmi y tłomoki koniem na grzbiet przywiązawſzy ſami ſie koniem ogonow trzymaiącz przepływaią. MiechGlab 26; Tamże też niewiaſta iedna vboga dzieſięć czorek maiąc, przed ſtrachem z przedmieſcia vciekała, obwinąwſzy w płachtę dziecię iedno dwieletnie na ramionach nioſła. Drugie dwie dzieweczce młode na bydlę przywiązawſzy przed ſobą pędziła [duasque minorennes puellulas in iumento, quod ante se pellebat portabat]. MiechGlab 55; Sumnienie niewie czo rzecz ma Biegaiaċ potroſſe ſbiera. Dobrych ſpraw czo tu wżdy czynyl Gdy ſie na wierze omylyl. Wſzytky węzelky żebralo Aby wżdy nan przywiazalo. RejKup c3v; SienLek 55, 104.

przywięzać czym [= za pomocą czego] (11): Potym ie [łajno wilcze] włożyć na wilcżą ſkore/ á ſthey wełny kthorą naydzieſz w thymże łaynie maſz vprząſć nić/ á tą nicią przywięzać do ſkori FalZioł I 144a; zmacżay chuſtę w tey wodzie: przyłoż że [na ranę] y przywiąż bindą/ tho cżyń rano y wiecżor á zgoij ſie richło. FalZioł V 98v, I 38b, V 29, 92v; Y przywiązáli napierſnik od obrączek iego áż do obrączek Efodowych/ táśmą hiácyntową BibRadz Ex 39/21; BielKron 34v, 37; BielSpr 47v. Cf »powrozy (I) przywiązać«, »przywięzać zadzierzgiem«.

przywiązać czym [= przytykając część ciała] (1): A gdy ſie ci na nijm zmęcżyli/ ktorzy go [Jezusa] po grzbiecie bili/ drudzy lepak przyſtąpili/ ij od ſlupa go odwiązáwſſy/ chrzeptem go ku ſlupu przywiązáli/ a lepak go po brzuchu pęgami ij miotlami tako okrutnie bili OpecŻyw 126v.

przywięzać na czym (3): A te słowá ktore ia teras przykázuię tobie/ będą trwáć w ſercu twoim [...]. I przywiążeſz ie ſobie ná rece [!] twoiey/ iákoby znák á pámiętne Leop Deut 6/8, Prov 7/3; ktorzy widząc iſz żadnego znáku ná nim [na św. Sabbie] niemáſz/ okrućieńſtwá onego: rośćiągnęli go y przywiązáli mocno ná palách y wznák położyli/ ćiągnąc y męcżąc go cáły dzień SkarŻyw 328.

przywięzać gdzie (5): BielSpr 4v; Przecziągną [!] powroz przes wodę A pewnie komu na ſſkodę Prziwiązą kota v koncza RejRozm 398; HistAl M5; Mącz 193c; Albo ieſli ták niemoże być obudzon/ tedy nábráć krowek á podłożywſzy iednę pod łuſzczynę włoſkiego orzechá/ przywiązáć dwie álbo trzy ná głowę wtył/ á ná myſzki [= muskuły] do bárkow po iedney/ á ná podeſzwy tákieſz SienLek 55.

W charakterystycznych połączeniach: chustę przywięzać, nić, powroz, ręce, rohatynę; przywięzać do drzewa (5), do łęku, do nogi, do skory, do stołka (2), do szkapy, do uda (2); koniowi przywiązać (2); przywięzać ku drzewu (2), ku krzyżowi, ku ławie, ku odzieniu, ku ramieniu, ku ręce, ku rosztowaniu, ku szrankom; na biodrę przywięzać, na głowę, na grzbiet, na miestce przepukłe, na pępek, na ranę; na bydlę przywiązać; przywięzać bindą, chustą, nicią (2), ręcznikiem, sznurą, taśmą; przywiązać na palach, na palcach, na ręce.