[zaloguj się]
[pdf]

PUCHLNY (1) ai

puchlny, [pulchny].

Fleksja
sg
mNpuchlny fNpuchlnå nNpuchln(e)
G Gpulchn(e)j G

sg m N puchlny. ◊ [f N puchlnå. ◊ G pulchn(e)j. ◊ n N puchln(e).]

Sł stp: puchlny, Cn: puchlny, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII w.: puchlny, pulchny.

Miękki, niezbity, porowaty, sypki; fermentatus, relaxus, solutus, spongiosus Cn: [Gdyż z pierwſzey [pszenicy] bywa ćiaſto lipkie/ puchlne y náraſta go wiele Cresc 1571 154 (Linde).]

[W przeciwstawieniach: »gęsty, zakalisty ... puchlny«: Potrzebuie manna ziemie tłuſtey więcey gęſtey niż pulchney Cresc 1549 184; Ten chleb lepſzy ieſt zákáliſty á niſki/ á niżli puchlny wyſoki. SienHerb 525b.]

W porównaniu: (marg) Cukier ſpráwuią. (–) Nárzeżą cżłonkow ſłodkich złupiwſzy liśćie y wierzch z trzćiny álbo rogozu [...]/ wyrośćie przez látho wyſoko ná kſtałt iáko trzćiná álbo rogoz iedno iż weśrzodek nie ták dziuráwy iáko v trzćiny/ ále ieſt iáko gębká puchlny/ pełne dziurki máiąc ſłodkiego ſoku BielKron 276v.

[Wyrażenie: »ziemia puchlna« = fermentatum solum, relaxa humus, soluta terra Cn: Cresc 1549 184; ále nalepſzy cżás oránia ieſt/ gdy bywa źiemiá wcżás przemokła [...]/ w ten cżás nalepiey śię źiemiá drobi/ á sſtawa śię puchlna y ſubtelna/ á tak godna ku przyięćiu y záchowániu źiárná. Cresc 1571 88 (Linde); Nie ma też być [rola] w niźinach záćmionych áni zaduſznych/ ále ma być źiemiá puchlna/ iakmiarz cżarna ktoraby śię zwierzchu trawą zákryłá/ á z lipkośćią glinną nieiáko zmieſzána byłá Cresc 1571 138, 65, 105.
Szereg: »miękki i puchlny«: Ziemiá ſucha álbo biała álbo kretowáta głębiey ma być orána/ gdyż źiemiá miękka y puchlna/ głęboko nie potrzebuie oránia. Cresc 1571 105.]

AĆ