Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: 1. RĘKOJMIA

Następne hasło: [RĘKOMANIEC] »

2. RĘKOJMIA (9) sb f

o jasne.

Fleksja

	sg	pl
A	rękojmią, rękojmię	rękojmie
I	rękojmią

sg A rękojmią (1) UstPraw, rękojmię (1) Mącz. ◊ I rękojmią (1). ◊ pl A rękojmie (6).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. błędnie: rękojemstwo i XVIII w.

Znaczenia

1. praw. Zapewnienie, gwarancja, zabezpieczenie wynikające z umowy, w której poręczyciel bierze na siebie wobec wierzyciela wykonanie zobowiązania dłużnika w przypadku, gdyby ten zobowiązania nie wykonał (8)
- a. Weksel, rewers (2)
- b. Zobowiązanie, obietnica stawienia się za kogoś u sądu (2)
2. Gwarantowanie za kogoś, zaręczenie (1)

1. praw. Zapewnienie, gwarancja, zabezpieczenie wynikające z umowy, w której poręczyciel bierze na siebie wobec wierzyciela wykonanie zobowiązania dłużnika w przypadku, gdyby ten zobowiązania nie wykonał; vadimonium Cn (8): A ieſliby ſzkody nie vkazał rękoimiému/ á ná toby Woźnégo y Szláchćicá iedné^go dowód był/ á bydłoby vpornie trzymał/ á ná rękoymie niepuśćił/ tedy winy trzy grzywny ſądowi [...] zápłáćić ma SarnStat 1160; A wſzákóż do nich wolno téż przyſtáwić temu kto ſzkodę ma/ iednégo ábo dwu ſzláchćiców/ ábo téż Woźnégo/ dla świádectwá ná rękoymie. SarnStat 1160.

Zwrot: »rękojmią wyprawować« (1): Dzieći máłe o trzy rzeczy winny odpowiedáć: [...] Druga/ gdyby kto zá ich oycá ręczył/ o kthore rękoiemſtwo oni rękoymie byliby ieſzcze zá ich oycá pozwáni/ tedy dzyeći winny onę rękoymią wypráwowáć. UstPraw H3v.

Szereg: »rękojmia albo rękojemstwo« (1): ſtároſtowie prawo winni ćierpieć/ y owſzem od práwá odſtępowáć niemáią/ áliż winę odłożywſzy álbo o nieſłuſzne rękoymie álbo rękoiemſtwo poſtánowiwſzy UstPraw F2v.

a. Weksel, rewers (2):

Zwrot: »rękojmię za się postawić« (2): A ieſli tákowi będą nieośiádli/ będźie miał y niech ma moc ſam Woiewodá oné imáć/ zádźierżywáć/ iáko gwałtowniki práwá y ſpráwiedliwośći poſpolitéy/ nie puſczáiąc ich/ áż winę onę zápłácą/ álbo rękóymie zá śię ku zápłáceniu poſtáwią [aut cautionem pro se dederint ad solvendum JanStat 52]. SarnStat 385 [idem] 926.

b. Zobowiązanie, obietnica stawienia się za kogoś u sądu; vadimonium Mącz (2): Sędźiemu przy rękoiemſtwie to trzebá wiedźieć/ áby złoczyńcę ná świeżym vczynku poimánego/ ktory gárdło záſłużył/ ná rękoymie niedawał. GroicPorz c4v; Mącz 476a.

2. Gwarantowanie za kogoś, zaręczenie (1):

Wyrażenie przyimkowe: »za rękojmią [czyją]« (1): Włádiſław Xiążę Opolſkie [...] v Krolá Iágełá łáſki prośić muſiał/ ktorą otrzymał zá przyczyną Krolá Czeſkiego/ y zá ręikomią [!] Wencławá Biſkupá Wrátſławſkiego StryjKron 502.