« Poprzednie hasło: BENEFICYJAT | Następne hasło: [BENEFIDUS] » |
BENEFICYJUM (87) sb n
Oba e jasne.
pl | |
---|---|
G | beneficyj, beneficyjå, beneficyjum |
A | beneficyjå |
I | beneficyjami |
L | beneficyjåch |
inne | indecl - beneficyjum; - beneficyjå |
sg indecl beneficyjum (25). ◊ pl N beneficyjå (5); -å (4), -(a) (1). ◊ G beneficyj (25), beneficyjå (1), beneficyjum (1); beneficyj : beneficyjå : beneficyjum KrowObr (1 : 1 : ‒), SkαrŻyw (1 : ‒ : 1). ◊ A beneficyjå (22). ◊ I beneficyjami (4). ◊ L beneficyjåch (4); -åch SarnStat (2), -ach (1) BielKron, -(a)ch (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.
W charakterystycznych połączeniach: frymarczenie beneficyjami, beneficyjum fundować, kupować, łapαć, nastąpić na beneficyjum, beneficyjum odjąć, postąpić z beneficyj, beneficyjum przedać, przyjąć (3), przysądzać, szacować (2), szacunek, świętokupstwo beneficyj, uprosić (2), utracić, utracenie beneficyj, wakuje beneficyjum, zachowanie beneficyj (2), zbyć beneficyjum [w funkcji G].
»beneficyjum dzierżeć, trzymać« (3): [ś. Maria z Egnijej] Nierádziłá dwoygá Beneficyum trzymáć. SkarŻyw 582 marg, 582; [Ustawiamy] áby wſzyſcy tácy Kortyzani z Rzymu do Króleſtwá náſzégo/ y do Beneficiy któré dźierżą/ byli wyzwáni SarnStat 176.
»(po)brać, branie, wziąć beneficyjum« [szyk zmienny] (7): RejFig Ddv; UstPraw Bv; Cefarz roſkazał/ áby [...] Kápłani ktorzy fie po ożeniáli/ áby im iuż theraz beneficia pobrano á innym dano. BielKron 209, 201; Rzekł z gniewu ku Biſkupowi/ [...] iam temu kſiędzu ná on ſwiáth pomogł/ á beneficium po nim ma wziąć kto inſzy? GórnDworz Sv; káżda oſobá duchowna w Biſkupſtwie Alſperſkim przy brániu ktoregokolwiek Beneficium przyśięgáć ma SarnStat 1123, 923.
»beneficyjum dożywotne« (2): ktorzi beneficia dożywotne máią/ ći wedle przemożenia káżdego beneficium y wedle dochodu z gumien y z cżyńfzow przychodzącego/ żeby pirwſzą y wtorą ſummę ſkłádáli. ModrzBaz 121v, 121v.
»beneficyjum kościelne (kościołow)« (9): potym [ojcowie duchowni] cżynili dekrety o beneficiách kośćielnych/ áby Biſkupi y inni przełożeni/ byli iáwnie vſtáwiáni coby byli wieku ſtałego BielKron 228v; ModrzBaz 132v; A beneficia kośćiołów Gréckich/ ludźióm téyże Gréckiéy wiáry dawáné bydź máią. SarnStat 115; O INDVLTCIE v Oycá S. Papieżá vproſzonym/ ná podawánié Beneficiy kośćielnych w ſześć Mieśięcy. [...] niżéy naydźieſz SarnStat 179, 192, 526, 923 [3 r.]. Cf »dostojeństwo bądź beneficyjum«.
»dostojeństwo bądź beneficyjum«: A żeby żaden z poddánych náſzych [...] doſtoieńſtwá/ bądź beneficium iákiégo Kośćielnégo w Króleſtwie náſzym Polſkim [...] przyiąć nieśmiał SarnStat 923.
»beneficyjum i urząd«: Bo ludźie vczeni y mądrży/ rozmyślániem ſię więcey zábawiáią/ zapláty oney wieczney po śmierci czekáią/ á tu ná tym świećie/ inśi prżed nimi beneficia, y vrżędy łápáią. GórnRozm N3v.
W połączeniu szeregowym (2): Ieſcze też kv ſądu dvchownemv przyſlvſſecz ma rozprava a podavanie koſczielne Plebanyei oltarzow, praebend y ynnych beneficii. ComCrac 21; SarnStat 215.
BZ