OPŁONĄĆ (12) vb pf
Oba o jasne.
Fleksja
inf opłonąć (4). ◊ fut 3 sg opłonie (7). ◊ praet 3 sg m opłonął (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.
Ochłonąć, uspokoić się, przyjść do siebie, opamiętać się; przen;
defervescere Mącz, Calep, Cn; decedere Mącz, Cn; deferbere, efervescere, refervere Mącz; transire Vulg; deflagere Cn (12):
Deferbeo, Przeſtawam kipieć Et Metaphorice, Opłonąć/ Przeſtáć ſie gniewać. Mącz 121a;
Remissius et placatius ferre, Nieták ſie bárzo gniewáć/ Opłonąć nieyáko. Mącz 302b,
121a;
Niechay vlęgę w pewnéy twych ſkrzydeł zaſłonie/ Aż byſtra zápálczywość/ y niechęć opłonie. KochPs 83;
Calep 295a;
Rácż mię też zákryć w przebićiu ran twoich od oblicża gniewu twego/ áż opłonie zapálcżywość twoiá. LatHar 298;
[nigdy ſię gniewu iego nieſprzećiwiłá/ áni vcżynkiem/ áni ſłowem: ale gdy opłonął/ á gniew go minął/ dopiero mu ſię ſpráwowáłá: vkázuiąc/ iſz do gniewu przycżyny nie miał. SkarŻyw 1585 400 (Linde)].
W charakterystycznych połączeniach: opłonie niechęć, zapalczywość (2).
Frazy: »gniew opłonie« =
decedit a.
defervescit ira,
deflagrant irae,
remittit se furor,
resident irae Cn (
4):
Tibi ċenseo latendum tantisper ibidem dum effervescit haec ira, Radzec ábyś tám ták długo czekał aż ten gniew opłonie. Mącz 440d,
44a,
[380]c;
odeydźie brzytkość y gniew ćię opłonie KlonWor 74.
»zapalenie krwie opłonie« = wzburzenie, gniew minie (1): A ták wſzytkie rády y ſpráwy/ máią być odłożone do tąd/ áż ono zápalenie krwie opłonie [dum et sanguinis ebulitio deferveat]/ á dymy we wnętrzne vćichną/ ábo znikną ModrzBaz 7v.
Szeregi:»opłonąć a dać się ubłagać« (
1):
Ięzyk momotliwy á który ſie zaiąka, proſtego człowieka vkazuie ſmiałego nyepowolnego gniewnego richło, ale zaſię hnet opłonie á da ſie łączno vbłagać GlabGad O3.
»opłonąć a przestać« (1): Decedet haec ira, Opłonie á przeſtánie ten gniew. Mącz 44a.
»uspokoić się, opłonąć« (1): Cum irae resedissent, Gdy ſie gniew vſpokoyił/ gdy gniew opłonął. Mącz [380]c.
Formacje wspólrdzenne cf PŁONĄĆ.
Cf OPŁONIENIE, OPŁONIONY
AW