[zaloguj się]

BOSTWO (1942) sb n

bostwo (62), bóstwo (1); bostwo : bóstwo KuczbKat (29 : 1) (Cn oba o jasne).

Fleksja
sg pl
N bostwo bostwa
G bostwa
D bostwu
A bostwo
I bostwem
L bostwie
V bostwo

sg N bostwo (269).G bostwa (943).D bostwu (125).A bostwo (239).I bostwem (81); -em (8), -(e)m (73).L bostwie (281).V bostwo (3).pl N bostwa (1).

stp, Cn notuje, Linde XVIXVIII w.

1. Natura boska, istota Boga, boskość (przeważnie z zaimkami jego, swoje, twoje); niekiedy Bóg; divinitas Murm, Mącz, Calep, Cn; deitas Mymer1, Mącz, Calep, Cn; numen Mącz; divinum Cn (1941): Mé dzieciątko námilſſé pálaiące boſtwem/ wſſytko ieſtes żądliwé wielmi woniaiącé. OpecŻyw 18v; oglądáyże boſtwo iego nieogarnioné bezmierné OpecŻyw 131v, 17, 39v, 65, 87v, 185 (14); Vkázál ciém ſie zaſie żywy dnia trzeciégo/ iakożto boſtwem nadchnienij prorocy [...] przepowiedali OpecŻywList C2v; OpecŻywSandR 2v; PatKaz I 9; O myla panno [...] ſtalaſz ſyą zwyecznoſzczy nyebem boſtwa, (aboczyem) yako w nyebye boſtwo przebyua tako w tobye myla panno myalo ſyą boſtwo zgromadzycz PatKaz II 27v; aboczyem boſtwa nyemoze dotknącz zadna makula ſkazona/ a panna dotknąla ſyą boſthwa y ogarnąla yego wſzechmocznoſzcz zyuotem PatKaz II 41 v; y uthwyerdzyl yą [Maryją] ſyn bozy od vyekow aby byla moczna yego boſtwo znoſzycz y porodzycz PatKaz II 43; [duch święty słysząc głosy płaczliwe w otchłani] vyrzekl ſlouo wboſthwye ſwym/ Lutoſzcz mam nat czlouyekyem PatKaz II 54v; O uyelkye bylo ueſele wboſtwye gdy ſyą począla marya wzyuoczye ſzwyątey anny ktorą oduyekow boſthwo ſobye przebytkyem uybral PatKaz II 80, 22 [3 r.], 25v [3 r.], 51 [4 r.], 56v, 74 (96); przeſz ogyen [gdy Mojżesz widział kierz gorający] boſtwo ſyą znamyonuye przeſz kyerz nyeſpalony mocz panyenſtwa PatKaz III 101, 144; Murm 1; Mymer1 2v; BartBydg 92; TarDuch D5v; BielŻyw 170; WróbŻołt N2, Q3; Acz ieſt ſtary zwyczay boſtwa twego kazdego ſprawiedliwie karac zawyſtępki iego [...] racz miły panie [...] złozyc nadoł podnieſioną rękę twoię na ſrogą pomſtę naſſę RejPs 119v, 67v, 76 [2 r.], 112, 130v, 133 (15); RejJóz C3, E5; Panie niegodno wprzikrićzie Moie/ aby Boſtwo twoye. Miało wnić pod moi przybithek RejKup m6, o4, o6, n7, y2v, Zv (15); [Pisze Arystoteles do Aleksandra Wielkiego] gdym ná wáſzych liſciech boiowánia rozmáite cżythał/ niewymowniem ſie zzumiał/ á ſtąd pocżąłem myſlić iże ty w ſobie maſz nieiáką cżąſtkę boſtwá ábowiemes widział y tegos ſie pokuſzał cżego by cżłowiek cieleſny nie ſmiał ſie pokuſić HistAl M7; KromRozm I M; KromRozm II r2v, r3 [2 r.], v; KromRozm III E3, N2; GliczKsiąż E6; Abowiem gdzie weźrzy ſrogość ocżu Boſtwá twoiego/ Iuż tám śmiele poźrzeć nie śmie wzrok cżłowieká nędznego LubPs hh6v, T6v, Yv, bb2, bb3, eev (18); Day nam Boże/ przes tę Wody y Winá táiemnicę/ ſtáć ſie Boſtwá twego vtześniki. KrowObr 169v; RejWiz 2v [2 r.], 113v, 131, 165, 165v, 181v; Prawdá iż mu pan Bog Tabernaculum obiecał/ to ieſth/ ſemen mulieris, w ktorymby położył Boſtwo ſwoie? OrzList c2, c2; BibRadz II 34d marg; [Symon czarnoksiężnik] zwiodł wiele ludzi iż go zá bogá chwalili y ſłup mu ku chwale poſtáwili/ ále nie na długo trwa boſtwo chytrze nábyte. BielKron 142; GrzegRóżn C2v [2 r.], Dv [3 r.], D2v [2 r.], I2, N2v [3 r.] (18); KwiatKsiąż D3; Entheus, Divinus et quasi Deo plenus, Boski/ Boſtwem nádchniony. Mącz 104a, 84a, 91c, 117d, 253a, 382d, 454c; SarnUzn B5 [2 r.], B6v, C8, F4 marg; poznáć może káżdy/ że on [Pan Krystus] sſtrony Boſtwá ſwego Apoſtołom ſwoim/ y nam też wſzytkim wobec/ przepowiedźieć raczył znáki [dnia ostatecznego] LeovPrzep F4v; Azaſz on w drewnie onym álbo w onym kámieniu zoſtáwił co Boſtwá ſwego? RejAp 180v, 9, 94, 161v, 177v, 182v (30); HistRzym 6; Tákiem ocżom Pan błogoſłáwi ktore ſie przypátruią Boſtwu iego RejPos 208v marg, 90, 109v, 145, 294, 302v (80); Otóż Syn Boży w Boſtwie práwym Bogiem będąc/ wieczną iſtotą/ co ieſt: tedy to ieſt Oćiec BiałKat 8v; Cielcá vlanego widźieli: około niego ſkakáli: á Boſtwo iákieś ſkryćie w nim rozumieli BiałKat 46, d2, 8, 8v, 301, 303v [2 r.], 328v; GrzegŚm A3, 25, 34; KuczbKat 15, 45, 50; maſz też iuż náukę [...] iáko maſz vbłagáć gniew Páńſki/ á przeiednáć gi ſobie v tego Boſtwá nierozmierzonego. RejZwierc 196; Iuż Kriſtá Páná ſwego Boſtwá odſądzili/ Iuż go nam pożycżánym Bogiem vcżynili. RejZwierc 250, 10, 11v, 174, 179v, 235a [2 r.]; WujJud 45, 244v, 251v; WujJudConf 70, 254v; CzechRozm 12v [2 r.], 14v, 29, 33, 44v, 228; gdzie twoiá miła duſzá będzie ſie weſeliłá z Pánem Chriſtuſem odkupićielem ſwoim [...] pátrząc ná Páná Bogá ſtworzyłá ſwego/ y kocháiąc ſie w boſtwie iego. KarnNap E3, F2v; A Láćinnicy twierdzieli/ iż nie tym vmysłem mowią/ iż pochodzi Duch S. od oyca y od ſyna/ żeby oycu odeymowáli to/ áby on być nie miał zrzodłem y pocżątkiem wſzytkiego Boſtwá/ to ieſt ſyná y Duchá S SkarJedn 271; Y on [mówi Chrystus o Duchu świętym] mnie vwielbi/ to ieſt/ ná ſobie Boſtwem ktore odemnie ma/ mnie słáwnego Bogá być pokáże. SkarJedn 278 [idem SkarŻyw 393] 134, 279 [2 r.], 283; świát ten wſzyćiek/ niebo y ziemię poſtáwił [Pan Bog] iáko tablice y obraz y kśięgi wſzechmocnośći ſwey y málowánie nieiákie á ślad Boſtwá ſwego niewidomego SkarŻyw 301; [Szymon czarnoksiężnik udał się do Rzymu i tam Bogiem się czynił] Ale krádzione Boſtwo/ niemogło ſię długo táić. SkarŻyw 361; Pánowie kazáli ofiáry Bogom/ ktorych ſię boſtwo ziáwiło/ cżynić. SkarŻyw 532, 81, 203, 385, 398, 408 (10); oto tu záś cżłowiecżeńſkie to Boſtwo iego/ o źiemię práwie vderzył: źiemią ie/ bo podnożkiem nog Bożych vcżyniwſzy. CzechEp 170; [Ksiądz Kanonik Powodowski koniecznie tego nie chce] żeby Chriſtus miał mieć Boſtwo ſwe od Bogá CzechEp 179, 175 [4 r.], 179 [2 r.], 199, 221 [2 r.], 294 (54); NiemObr 100, 101 [2 r.], 103, 104, 105 (12); Tyś [o Duchu świętym] Oycu y Synu rowny/ w Boſtwie od Bogá iſtnośćią nic nie rozdźielny ArtKanc H15; TAk Pan Bog świát vmiłował/ że dla niego nie litował/ posłáć tu Syná ſwoiego/ w Boſtwie iednorodzonego. ArtKanc H18, I3v, K17, N17, N20v, Q11v (13); Calep 316b, 337a; GrabowSet D; LatHar 377, 564, 680; KołakCath B3v, B4; KołakSzczęśl B4v [2 r.], C4v; WujNT 471 [3 r.], 688, 723, 753, 765 (27); PowodPr 34; Bo ácz Pánná boſtwá nie rodźiłá: bo ieſt nie poczęte y końcá nie ma boſtwo: ále tego nośi w żywoćie/ y ten ze krwie iey człowieczeńſtwo wźiął/ ktory ieſt prawym Bogiem. SkarKaz 579a, 117a, 160b, 242b, 487b [2 r.], 551b (21); SkarKazSej 661a; [lud] Przychodźi cżęſto do vboſtwá/ Kiedy ſzuka dźikiego po puſtyni Boſtwá. KlonWor 48.

W charakterystycznych połączeniach: bostwo bezmierne, nieogarnione (7), nieograniczone, nieomylne, nieskończone (4), niewidome (3), niewymowne, niezmierzone.

Zwroty: »bluźnić bostwo, bostwo bluźniący, bostwa bluźnierca« [szyk zmienny] (9): Ná niey [Stolicy Carogrodzkiej] naprzod śiedział Ewzebius Nykomedyiſki wſzytkich Aryanow Chorąży/ boſtwá Chryſtuſowego bluzniercá SkarJedn 390, [A*2]v [2 r.]; Potępiony Arryuſz/ ktory Boſtwo Syná Bożego bluznił SkarŻyw 388; WujNT 860; SiebRozmyśl I3v; SkarKaz 275b; SkarKazSej 682b, 686a.

»zrzucić z bostwa« = pozbawić boskości: Rozgniewał ſie Apollo/ mśćił ſie nád Obrzymy ktorzy gromy ſpráwowáli/ przeto zrzućił z boſtwá Iupiter Apolliná. BielKron 22.

Wyrażenia: »bostwo (Pana) Boga« (4): GrzegRóżn L; RejPos 343v; Iáko w człowieku duſze nie widźiſz/ iedno ćieleſną twarz iego/ y po niey go znaſz: ták boſtwá P. Bogá twego nie widźiſz/ iedno ſkutki á vczynki iego widźiſz SkarKaz 278a. Cf »jedyne bostwo«.

»bostwo (Pana) Chrystusowe, Chrystusa; Chrystusowe, Chrystusa bostwo« (71 : 2): KromRozm II e3v; BiałKat 116Wyznánie Boſtwá páná Kriſtuſowego LubPs Q4v marg; Leop AAa; BibRadz 1.Ioann 5 arg; GrzegRóżn C3; RejPos 13; BiałKaz E3 marg; SkarJedn 18, 390, [A*2]v; SkarŻyw 90 marg, 114, 119 [2 r.], 337 marg, 393; Ewánieliſtowie folguiąc Zydom/ máło dotykáli boſtwá Chriſtuſowego CzechEp 209, 68, 140, 179, 207, 303 (22); Nie przemy ſię Boſtwá páná Chriſtuſowego/ ktorego pánem y Bogiem ſwoim wyznawamy/ gdyż nas tego ſłowo Boże vcży. NiemObr 100, 99 [2 r.], 100, 102 [3 r.], 103, 109 (12); Andreas záſię Muſculus/ ten trzyma że y Boſtwo P. Chryſtuſowo ćierpiáło y vmárło. ReszPrz 81, 82; WujNT 32, 332, 365, 845, 850 (15); SkarKaz 117a, 548a, Ooooa [3 r.]. Cf »bluźnić bostwo«, »majestat bostwa«, »pożyczane bostwo«, »wiekuiste bostwo«.

»chwała bostwa, chwalebne bostwo« (10): ſtál ſie natychmiáſt cżlowiek zupelny/ ij téż bog wierny/ tak mądry ij motzny/ iako dzis ieſt w chwale boſtwa ſwégo. OpecŻyw 9; RejPs 96v, 205v; Vmiłowałem Pánye pyękność domu twego/ Wktorim wiecżnie przebywaſz s chwałą boſtwá ſwego. LubPs G2, F2v, O2v, dd2v; RejAp AA5; RejPos 304, 342v. Cf. »możność bostwa«.

»cud bostwa«: Vcżynił wyecżną pámyęć cudow Boſtwá ſwego/ Bo yeſt Pan miłoſyerdzya nye ogárnyonego LubPs Z4v.

»bostwo ducha (świętego), duchowe; ducha świętego bostwo« (15 : 1): KromRozm II f3v; GrzegRóżn L; SarnUzn F8v; to nieomylne Boſtwo Duchá ſwiętego w nas ſpráwowáć raczy wſzytki dáry y dobrodzyeyſtwá Páná náſzego RejPos 142, 150v, 343v; BiałKat 201; WujJudConf 22; CzechRozm 15v; SkarJedn [A*2]v; A nowy Teſtáment iuż y ſyná z oycem ocżywiśćie Bogiem wyznawa: ále o boſtwie duchá ieſzcże nie ták przeſtronne wywody ma CzechEp 220; NiemObr 133; WujNT 416 [2 r.], 551; SkarKaz Oooob. Cf »jedyne bostwo«, »bostwo Syna (bożego)«.

»dziw bostwa, dziwne bostwo; bostwo dziwne« (33 : 3): Dawnyć to ieſt zwycżay Duchá ſwiętego/ pod zákritoſciámi ſpráwowáć ty dziwy Boſtwá ſwego. RejAp 3, 47v, 52v, 56v, 69, 97v (11); Pan powieda/ iż y ſamem do nich oblicżnie przyſzedł y podpárłem prawdy ſwoiey rozlicżnemi dziwy Boſtwá ſwoiego. RejPos 336v, 38v, 43y, 60, 112v, 255v (21); iż Syn Ociec y Duch ſwięty/ iż to ieſt ieden á prawdziwy Bog/ á wſzyſczy ſą onym dziwnym á żadnym rozumem nierozmyſlnym Boſtwem ſpołu ogárnieni. RejZwierc 11v, 9v, 10, 10v. Cf »tajemnice bostwa«, »możność bostwa«.

»istność bostwa« (27): RejPs 96v; RejAp 68v; RejPos 136, 171, 275, 275v, 294, 336, 351; BiałKat c3v, 6, 181; Ale Oćieć [!] w iedney iſtnośći Boſtwá/ ieſt pierwſzą perſoną KuczbKat 15, 15; RejZwierc A5, 9v [3 r.], 10 [2 r.]; CzechRozm 32; SkarJedn 285; SkarŻyw 258; przez Bogá rozumie tu ś. Páweł/ nie tylko oycá/ ále iſtność boſtwá która ieſt wſzem perſonam ſpolna CzechEp 312; ArtKanc G6v; GrabowSet 12; SkarKaz 485b.

»jasne bostwo, jasność bostwa« (2): Dzis będzieſs ſemną w raiu/ to ieſt w widzeniu mégo iaſnégo boſtwa. OpecŻyw 145; WróbŻołt D6.

»jedno bostwo, jedność bostwa; bostwo jedno« [w tym: bostwo jedno w trojakości (2)] (74 : 7): Uthore yey [Maryi] narodzenye zwyecznoſzczy bylo wſynu bozem ktory z oczczem w yednoſzczy boſtwa byl y bądzye y yeſt vyecznye PatKaz II 43; TarDuch D6; KrowObr 169; RejWiz 113v, Cc4; trzey ſą iedney nátury/ ábo iednego Boſtwá/ rodźićiel/ vrodzony y pochodzący. GrzegRóżn M3v, C2v, H2 [3 r.], L [3 r.], M, M3v (12); SarnUzn G; RejAp 7; RejPos 122v, 148v, 150v [2 r.], 151, 186v; BiałKat c3v, 11, 111; KuczbKat 15, 125; RejZwierc 9v [2 r.], 11 [3 r.], 11v, 195v, Aaa3a (9); WujJud B4, 43v, 43v żp; WujJudConf 22 [2 r.]; Izráelcżycy złoſliwi nic o troiákośći Boſkich oſob/ áni o iednośći Boſtwá nie wiedzieli CzechRozm 17v, 14v, 17v, 18, 37; SkarJedn 286; SkarŻyw 429; CzechEp 69 [2 r], 276; NiemObr 134, 141, 149; LatHar 371, 376; Bo iáko iedno y toż ieſt Boſtwo: ták też iedná ieſt moc y ſpráwá Oycá y Syná. WujNT 323, 305 [3 r.], 324, 365 [2 r.J, 827, 850 [2 r.]; SkarKaz 117a, 274b, 275a [5 r.], 276a [2 r.], 516a (12).

»jedyne bostwo, jedyność bostwa; bostwo jedyne« [w tym: bostwo w trojcy, w trojakości jedyne (16)] (42 : 23): KrowObr 219; [Jan święty] odkrywa nam tháiemnice zákrythośći Boſtwá onego wiekuiſthego w troiákośći iedynego. RejAp 6, 3, 4v, 7 [2 r.], 9v, 71; wſzechmogący Bog troiáki w oſobach á ieden w iedynośći Bostwá ſwego/ Ociec/ Syn/ y Duch ſwięty RejPos A6v; [Pan okazywał błogosławieństwo] w tym/ gdy ſie kto mogł przypátrzyć/ á práwie ſobie w ſerce wkorzenić wielmożność/ chwałę/ dobroć/ miłoſierdzye/ ſpráwiedliwość/ y ine przypadki tego wiekuiſtego Boſtwá w Troycy iedynego. RejPos 208v, 150 [4 r.], 151 [6 r.], 294v, 320v [2 r.], 343v (51); Niemiéyże mi zá złé: żemći wiele kroć powtarzał w téy wtóréy częśći Kátechizmu/ około iedynégo Boſtwá y Bogá Oycá/ Syná/ y Duchá świętégo BiałKat 116, 111 [2 r.]; RejZwierc 8v, 9; CHwałá tobie Troyco święta/ rowne á iedyne Boſtwo/ przed wſzyſtkimi wieki LatHar 369.

»kształt bostwa« (3): Y ſiedzi ná ſtolcu ſwem ſkąd kſtałt boſtwá ſwego okázuie RejPs 70v; RejPos 142v, 337v.

»majestat bostwa« (23): [syn boży] chczyal myecz matką czlouyeka doktorey myal wzyuot ſtąpycz zmayeſtatu boſtwa ſwego PatKaz II 45v, 48, 59v; LubPs T5v; ten Anyoł náſz á ten Báránek náſz oddáie prośby náſze przed ſpołecżnoſcią máyeſtatu Boſtwá ſwoiego. RejAp 70v, 2v, 14, 56v, 71v, 73 (11); tu Jan s. o wielmożnym Máyeſtácie Boſtwá Páná Kriſtuſowego iáſnie opowiáda. RejPos 13, 37, 47, 202v, 292v, 333; LatHar 641; SkarKaz 161a.

»matka bostwa« (8): thą panną obral bog (zwyecznoſzczy) wradzye/ tayemnycz ſzwyątych bycz matką boſtwa yego w przyyąthym czlouyeczyenſtwye PatKaz II 24; marya dzyeuycza vybrana matka boſtwa/ o yeſcze przed wſzemy vyeky PatKaz II 48v, 32, 41v, 43v, 48, 51, 53v.

»moc, wszechmocność bostwa, wszechmocne, wszechmogące bostwo; bostwo wszechmocne« (90 : 1): OpecŻyw 149v; Iezu ktorys moczą twoiego Boſtwa przez poſrzodek gich idącz z gorys zſtąpił. ſmi. ſie nad nami. TarDuch B5; WróbŻołt ee4; MrowPieś ktv, A3, A2v; DObrorzecż o Duſzo moiá thu s ſercá vprzeymego/ Páná Bogá kthory możnie ſpráwił moc Boſtwá ſwego LubPs X5, H, R3, Xv, Y2v, aa3v (23); KrowObr 84; RejWiz 113; BielKron 1v, 138v, 155v; RejAp 20v, 33v; iuż obacżył Piotr onę moc Páńſką/ iż obacżył że ſie on obłow sſthał nie cżłowyecżą mocą/ iedno mocą onego wſzechmocnego á wiekuiſtego Boſtwá RejPos 177, 5, 15v, 33v, 41, 41, 170 (29); BiałKat 16, 313v [2 r.]; RejZwierc 11, 174, 206v; WujJudConf 70; RejPosWstaw 44; Zácżyna tu Pan náſz: táięmnice/ y moc boſtwá ſwego opowiedáć BiałKaz E; SkarJedn 278; SkarŻyw 80, 393; MWilkHist F3; CzechEp 178, 182; NiemObr 144 [2 r.]; ArtKanc D10, D19v, K13, Qv, T12v (7); LatHar 37; SarnStat 265; SiebRozmyśl L2v; Táć ieſt wiárá kośćiołá Bożego/ ktora przy ſłowiech Páńſkich y wſzechmocnośći boſtwá iego ſtoiąc/ ſmyſłow ſię ćieleſnych y rozumu ſwego nie rádźi. SkarKaz 244b. Cf »sprawa bostwa«, »święte bostwo«.

»(wiel)możność bostwa, (wiel)możne bostwo« (135): iſz bychmy potem oczywyſcie ciebie widząc pana ſwego przez beskonczone czaſy chwalili ſwietą á dziwną wielmożnoſc boſtwa twego. RejPs 87v, 105v, 119v, 137, 155, 157 (9); LubPs B4, R6v, dd4, gg2v, hh3v (9); RejWiz 76v; będą mowić y piſáć o they dziwney chwale thego wiecżnego á wielmożnego Boſtwá Páná náſzego. RejAp AA5, 21v, 45, 48v, 51, 71 (17); wſzytki mocy niebieſkie y zyemſkie záwżdy drżáły przed możnoſcią Boſtwá iego. RejPos 121; gdiż ſie ią ſam nie mogę przypátrzyć tym dziwom á thym możnoſciam wielmożnego Boſtwá twego RejPos 177, 5 [3 r.], 10v [2 r.], 13, 204, 235v (95); RejZwierc 3, 10v, 174; ArtKanc Q13. Cf »jedyne bostwo«, »święte bostwo«.

»naczynie [= mieszkanie] bostwa«: Witay Pánie Iezu Chryſte/ iáſnośći Oycowſka/ Kśiążę pokoiu/ vliczko niebieſka/ chlebie żywy/ Synu pánieńſki/ naczynie boſtwá. LatHar 221.

»bostwo nierozdzielne; nierozdzielne bostwo« (8 : 8): RejPos 291; BiałKat 111, 183v; RejZwierc 11 [2 r.], 11v, 195v, Aaa3; CzechRozm 37; CzechEp 179, 224, 225, 276; Trzy dźiwne rzecży ſpaia: Boſtwo nierozdźielne Dźiśia: gdy ćiáło bierze z pánienki/ śmiertelne/ Złącża boſtwo z cżłowiekiem: mátkę z pánną: bierze Do tych dwu/ ludzkie ſerce/ pałáiące w wierze. GrabowSet K; WujNT 305; Trzy ſą perſony nierozdźielnego Boſtwá ktore ſię tu weſpoł naznáczniey obiáwiły. SkarKaz 516a.

»bostwo oblubieńcowe«: Boſtwo oblubieńcowe było zakrythe pod płaſzczem ćiáłá náſzego. BibRadz I 351b marg.

»ogrodeczek bostwa« (2): pyſano ſlowka panny maryey rzekącz od uyekow bylam kochayącz ſyą wboſtwye (ygralam przed bogyem) będącz wogrodeczku boſtwa PatKaz II 46, 46.

»bostwo ojcowskie, ojca, ojcowe; ojcowskie bostwo« (14 : 1): GrzegRóżn N2; [Grzegorz i Góniący] Syná y Duchá S. od Boſtwá Oycowſkiégo/ iáko Zydowie odłączáią/ y Tróyce S. nie wyznawáią OrzQuin V3v; SarnUzn F8v; WujJudConf 22; gdyż ſię boſtwo oycowe ſkutkiem w nim [Chrystusie] w vcżynkách pokázowáło CzechEp 142; NiemObr 100, 119; Boſtwo oycowskie ieſt Synowe. WujNT 375 marg,365, 374, 722, 753, 828 (7); SkarKaz 548b.

»ołtarz bostwa« (3): RejPs 65; ácżći ſtoi przed ołtarzem przed tym Boſtwá ſwego w ſwiętym cżłowiecżeńſtwie ſwoim z Boſtwem złącżonym/ ále Boſtwo ono [...] przedſię ná máyeſtacie ieſt RejAp 72, 74v.

»bostwo Pana (naszego, tego, twojego itp.), pańskie« (49): RejPs 349v; iedno będą pátrzáć iáko we zwierciádło w ono niewidome przed tym nigdy Boſtwo Páná ſwego RejAp 185v, 3v, 16, 46, 48v, 74v (12); vſzymá ſłyſzyſz o Boſtwie á o dziwnych dobrodzyeyſtwach Páná thego RejPos 209, 73 marg, 119v, 206, 206v marg, 304 (27); WujJud 263; z ktorego pytánia [o tajemnicę Trojce świętej] wielka kośćiołowi Bożemu náuká/ przećiw kácerſtwom Arryáńſkim/ y Boſtwu Páńſkiemu vwłocżącym niezbożnikom vroſłá. SkarŻyw 384, 90, 278, 456 [2 r.]; CzechEp 218; áby przeſtáli ták śmiele y zelżywie boſtwa práwego Páná náſzego obráżáć. SkarKaz 548a, 118a, 608a.

»bostwo Pana Jezusowe« (3): NiemObr 102; Przedwiecżność y Boſtwo Páná Iezuſowe. LatHar 526 marg, 687.

»persona, osoba w bostwie (bostwa); w bostwie (bostwa) persona, osoba« (30 : 9): KromRozm II o3; KrowObr 219; Troiákość oſob w Boſtwie álbo Troycá RejAp Ff2, BB7v; RejPos 149 [2 r.], 150, 150v [2 r.], 151 [2 r.]; Logos nie znáczy v Ianá S. Perſony w Boſtwie BiałKat c3v; KuczbKat 15 [2 r.]; twierdzą: że Bog oćiec/ to ieſt pierwſza oſobá w Boſtwie/ mowił y roſkázował: á ſyn záś/ to ieſt wtora oſobá/ roſkazánie cżynił CzechRozm 15, 18, 38; ſyn przedwiecżny: wtora oſobá Boſtwá/ ſpráwił ſobie ćiáło w żywoćie Pánny Máryey NiemObr 138, 110, 119, 142; WujNT 67, 305, 582 marg, 649, 850, Cccccc2v; nie ták iáſnie ſtárym onym oycom w przyrodzonym y piſánym zakonie oznaymione ſą ty trzy w boſtwie perſony SkarKaz 274b, 274a, 274b [3 r.], 275b, 276a [2 r.], 485b (12). Cf »bostwo nierozdzielne«.

»pożyczane bostwo; bostwo pożyczane« (2 : 1): Gdyż my o żadnym pożycżánym Boſtwie Páná Chyiſtuſowym [!] niewiemy/ áni ták wierzymy. CzechEp 348, 348 marg; NiemObr 111.

»prawe, prawdziwe bostwo; bostwo prawdziwe, prawe« (20 : 7): gdyż my prawdźiwſzego Boſtwá pokázáć nie możemy w Synu Bożym/ iedno gdy wyznawamy iż on z iednego prawdźiwego Bogá/ vrodźił ſię prawdźiwym Bogiem GrzegRóżn C3; RejAp 70v; RejPos 105, 151, 272v, 319v; BiałKat 201; KuczbKat 15; SkarJedn 18; potym ia poznam práwego Boſtwá iego/ ieſli corkę moię ſlepą oświeći SkarŻyw 147, 90, 278, 456 [2 r.]; CzechEp 179, 294, 347; GrabowSet Bv; LatHar 239, 381, 687; áby ludzie przez wiárę poználi [...] ćiebie Oycá/ ktoryś z Synem y z Duchem S. ſwoim ieſt onym Bogiem/ ktory ſam ma Boſtwo prawdziwe WujNT 375, 314, 828; SkarKaz 275a, 548a, Oooob. Cf »bostwo Pana«.

»w przeźrzeniu, z przeźrzenia bostwa« (6): gdy lucyfer ſthrączon do pyekla panna yuſch byla w przeſrzenyu boſtwa PatKaz II 23v, 27v, 42v, 43v, 67v; zá onemi piecżęciámi opowiedáć racży wſzytki przyſzłe rzecży/ ktore s przeźrzenia onego Boſtwá niezmierzonego ſą z dawná ſwiátu zgothowáne RejAp BB2.

»przybytek, przebytek bostwa« (9): [święta dziewica] ieſt zwierciadło wſſelkie cżyſtoſci/ ij przibytek wiernego boſtwa. OpecŻyw 5v; PatKaz II 35v, 36v, 51, 67, 74v, 79v; káżdy przybytek Boſtwá ſwego á Duchá ſwego ſwiętego/ chce mieć [Chrystus] w wielkiey powadze á w wielkiey pocżćiwośći. RejPos 198.

»bostwo przyrodzone, bostwa przyrodzenie: przyrodzenie bostwa« (3 : 2): Bo to ieſt twego Boſtwa ſwięte przyrodzenie Kazdemu kogo karzeſz dawaſz pocieſzenie RejJóz P6; RejKup ee4; ieſt inſzy od inſzégo: bo Oćiec y Syn: ále nie ieſt ieden od drugiégo/ przyrodzeniem Boſtwá rózni. BiałKat b2v; CzechEp 347, 348.

»rada bostwa« [w tym: rada w bostwie (4), w bostwie rada (1)] (10): Obral ſyn bozy tą mylą panną matką z wyecznoſzczy w radzye boſtwa ſwego PatKaz II 31v; pan bog bądącz poruſzon na ony gloſy placzlyue/ uczynyl radą wboſthwye ſwem PatKaz II 33v, 30, 30v, 32v, 34v, 41v; RejPos 275, 300; RejZwierc 42.

»rowny, rowność w bostwie, rowne bostwo, rowny wedle bostwa; w bostwie, z strony bostwa rowny, bostwo rowne« (18 : 9): aby wzyuoczye yey lezal ieſus criſtus ſyn (bozy) yego yemu wboſthwye rowny bog y czlouyek PatKaz II 39v, 79v; SeklKat O4; KromRozm II q4v; SarnUzn H4; RejAp 4, 42v, Ff; racżył zeſłáć Duchá ſwego ſwiętego/ Bogá ſobie w Boſtwie rownego. RejPos 141v, 140 marg, 149v, 150, 150v [2 r.]; BiałKat 111, 118v; SkarJedn 285, D4v; SkarŻyw 25; CzechEp 119; ArtKanc B11; LatHar 374; Syn Boży ieſt rowien Oycu według Boſtwá/ ktore ma z nim ſpołeczne WujNT 366, 386; Ale ſię tego nikt domyślić nie mogł/ áby P. I E Z V S był Synem rodzonym/ y iedney nátury y rownego boſtwá z Oycem. SkarKaz 117a, Oooob; SkarKazSej 699b. Cf »jedyne bostwo«, »wiekuiste bostwo«.

»rozkosz bostwa« (4): ta myla panna (od uyekow) yeſth począta wprzeſrzenyu boſkyey moczy y chouana w tayemnyczach boſkych y pozyuala ſlodkoſzczy roſkoſzy boſtwa bądącz zamknyona wſkarbye ſercza boſkyego PatKaz II 27, 36 [2 r.], 47.

»skarb bostwa« (7): [Panna Maryja] przed początkyem ſzwyata yeſth oczyſzczyona y poſzwyączona y zachouana czyſtoſzcz yey wſkarbye boſtwa PatKaz II 40v, 22, 30v, 31v, 49v, 51; RejPos 148v.

»bostwo Słowa [= Chrystusa]« (3): Ieſzcze tym więcey pokázuie wſzechmocność y Boſtwo tego Słowá. WujNT 305, 306; SkarKaz 276b.

»społeczne, spolne bostwo, społeczność, społkowanie bostwa; bostwo społeczne, spolne, społistne« (46 : 17): RejPs 165v; Tu ſie tho wſzytko ſciąga do onego ſpołecżnego Boſtwá ktore on ma od wiekow z Bogyem Oycem ſwoim. RejAp 41v, 1v, 20v, 32v, 49, 71v (13); Pan záwżdy od wiekow był/ y ieſt y wiecżnie będzye/ wſpołecżnośći Boſtwá ſwoiego. RejPos 232v, 239, 294, 300, 326v, 336v (33); RejZwierc 8v, 9, 9v, 12 [3 r.], 42; ále go znał z obiáwienia prawdy/ to ieſt Boſtwá/ Pánu Chriſtuſowi z oycem ſpolnego CzechEp 176; lákoż go też mogł pirwey znáć wedle Boſtwá ſpoliſtnego/ ocżymá go nie widźiawſzy? CzechEp 176, 144, 183, 219, 225, 240 [2 r.]; WujNT 722.

»sprawa bostwa« (27): Zaden tu lepſſy nye yeſt nád Páná náſſego/ Iedno ten náſz ſwięty Pan w ſpráwách boſtwá ſwego LubPs ff, Ev marg, Y2v; [Jachima Lubomirskiego Bog] Opátrzył máiętnoſcią/ rozumem/ y ſławą/ A co więcey/ obiáśnił/ Boſtwá ſwego ſpráwą. RejZwierz 73v; RejAp 188; RejPos 9, 11v, 70, 84, 150v (20); O Pánie [...] Oycowie ieſzcze náſzy nam opowiádáli Spráwy twéy dźiwnéy mocy/ ſpráwy Boſtwá twégo KochPs 65; CzechEp 182.

»bostwo Syna (bożego), synowe, synowskie« (27): zyuod panny maryey tayl wſobye bostwo ſyna bozego PatKaz III 101v; KromRozm III C4; GrzegRóżn L; SarnUzn F8v; RejPos 148v, 343v; WujJud 24; WujJudConf 22; Ták oni ſobie tuſzą/ żeby ſtąd mieli świádectwo przećiw Arrianom/ ktorym by dowieść mogli boſtwá ſynowego y duchowego CzechRozm 15v, 21; SkarŻyw 337, 388, 389; CzechEp 158, 203 [2 r.]; LatHar 188; Tego mieyſcá Ariani vżywáli przećiw boſtwu Syná WujNT 385, 237, 365, 699, 828; PowodPr 38; SkarKaz 118a, 484a, 548b; SkarKazSej 686a. Cf »bluźnić bostwo«, »jedyne bostwo«.

»światłość bostwa« (2): OpecŻyw 98; wſzechmogący Pánie/ pokornie cie prośimy [...] ábyś tákież racżił obiáſnić ty nędzne ſercá náſze/ gwiazdą á promieniem ſwiátłośći Boſtwá twoiego RejPos 37v.

»święte bostwo; bostwo święte« (240 : 70): [mistrzowie żydowscy] wſſytcy [się] z iéy milégo ſyna naſmiéwali/ ij boſtwu iego naſwiętſſému vrągali OpecŻyw 113v, 102; Bo ty oſobliwą pieczą maſz o tych kthorzy wiernie ſie ſtánowią przy ſwiętem boſtwye twoiem RejPs 214v, 94v, 144v, 145v, 165v, 217 (12); RejKup ee2v; MrowPieś ktv, A2v, A3; Ty znaſz káżde poſiedzenye y powſtánye moye/ Wſſytkim myſlam mym rozumie ſwięte boſtwo twoie LubPs ee, A5v, R3 marg; RejAp 45, 46v, 55, 77, 169; Weźrzyſz ſam ná nas okiem miłoſierdzya ſwego/ á obácż tho pogáńſtwo á tę nikcżemność náſzę przed oblicżnoſcią Boſtwá twego ſwiętego RejPos 76v; [Bog] s ſzcżyrey dobroći ſwiętego Boſtwá ſwoiego [...] dawa á ofiáruie mu [światu] ſynacżká ſwoiego. RejPos 147v; Gdyżeś też ſłyſzał w iákim [...] błogoſłáwieńſtwie vſtáwicżnie záwżdy chodzi táki każdy/ kto ſie doſtánie w opiekę á opátrzność tego możnego á niezwyciężonego Boſtwá ſwiętego. RejPos 293, 83v, 126, 162, 202v, 303 (274); iego władza/ iego kroleſtwo na niebie y ná ziemi/ á żadny nas mocarz s tego wybáwić nie może oprocż tey dziwney mocy ſwiętego Boſtwá iego. RejZwierc 11, 11, 130v, 195v, 196, [203]; ArtKanc N10v; SiebRozmyśl I3v [2 r.], L2v.

»tajemnice, tajemności bostwa; bostwa tajemnice« (44 : 1): [Bog dał jej imię Maryja] y choual yą (od uyekow) w tayemnyczach boſtwa ſwego PatKaz II 24, 36, 39, 74; ony Boſtwá yego dziwne táyemnice/ Wſfędy ſą roznyeſione ná zyemſkye gránice. LubPs E3; [ miało na świat wynić] ſłowo Páńſkie á tho nowe poſelſthwo ktore on ná ſwiát przynieść racżył s táiemnośći zákrytych tego dziwnego Boſtwá ſwego. RejAp 56v, AA3v, AA6v, 52, 52v, 123v (8); Duch Boży ſwiát będzie karał/ to ieſt/ nápominał w táiemnicach Boſtwá ſwoiego/ w ſercach ludzkich/ z grzechu. RejPos 129v, 114v, 234v, 246v, 259, 290v (31); BiałKaz E. Cf »moc bostwa«.

»bostwo Trojce (świętej); Trojce świętej bostwo« (12 : 1): RejPos 270v; KuczbKat 125; SkarJedn 286; SkarŻyw 119; ſłowko iedno namnieyſze o tym Ian ś. nápiſał/ iż przez boſtwo Troyce ś. wſzytko ſtworzono. CzechEp 182, 182 [3 r.], 183, 236; NiemObr 136; WujNT 471; Boſtwo Troyce ś. nie ieſt iáko człowieczeńſtwo/ ktore ſię vdźiela Piotrowi/ Páwłowi y Iędrzeiowi: ále ieſt iedność nierozdźielna. SkarKaz 276b.

»wesele w bostwie, wesele bostwa; w bostwie wesele« (8 : 1): y wzbudzyl duch ſzwyąty uyelkye ueſele wboſtwye ſwym zwybranya maryey bycz matką bozą PatKaz II 48v; anyely oth ſthworzenya ſwego uydzyely wboſthwye noue ueſele znyektorey tayemnycze PatKaz II 50, 45v, 46, 50v, 74v, 80, 83, 83v.

»wiekuiste, (przed)wieczne bostwo, wieczność bostwa; bostwo wiekuiste, (przed)wieczne« (35 : 13): Baczmyſch tu yſch tą mylą panną ſyn bozy (z wyecznoſzczy boſtwa ſwego) uybral ſobye bycz matką PatKaz II 30v, 21v, 26, 42, 48v, 74v (3); LubPs G4; SarnUzn B5 [2 r.]; tu wyznawa wiekuiſte Boſtwo ſwoie rowne od wiekow y bez wſzego końcá z Bogiem Oyczem ſwoim. RejAp 16, B4v, 6, 50, 55, 162 (9); RejPos 4, 121v, 208v, 339v, 342v (19); w wyznániu prawdźiwego y wiekuiſtego Boſtwá/ wierzyć y nabożnie á świętobliwie wielbić mamy y właſność w perſonách/ y iedność w iſtnośći KuczbKat 15; A nie lżymy mu ták iákochmy pocżęśći pocżęli ſwiętego imieniá iego á wiecżnego Boſtwá iego. RejZwierc 265v, 11; CzechEp 216; prożno dumáć máią/ o iákim Boſtwie przedwiecżnym páná Chriſtuſowym. NiemObr 103, 99, 109, 113 [2 r.]. Cf »jedyne bostwo«, »moc bostwa«, »możność bostwa«.

»wysokość bostwa, nawyższe bostwo« (4): HistAl Gv; Boże ktory nas dla they Offiáry nabożne złątzenie/ iednego y nawyſſſzego Boſtwá vtzeſniki tzyniſz. KrowObr 169; O Pánie BOże [...] rácżże to dáć z miłośierdźia twoiego/ áby my/ ktorzy tu ieſteſmy przez wiárę przywiedźieni do twego poznánia/ bylibyſmy po śmierći domieſzcżeni iſtotnego ná wyſokość Boſtwá twego poglądánia. LatHar 346, 565.

»bostwo zatajone, zakryte, bostwa zakrytość; zatajenie bostwa« (8 : 1): Toż ći ktorzy mu wiernie tu w cnotach dufáią/ Tám práwie iego Boſtwá zákrytość poznáią. RejWiz 187; BibRadz I 351b marg; CzechEp 142 [2 r.], 144, 149, 150; CHwałęć dáię nabożnie/ Boſtwo tu zákryte [latens deitas Tomasza z Akwinu] LatHar 385. Cf »jedyne bostwo«.

»bostwo zmyślone; zmyślone bostwo« (7 : 1): Prot A4; áby prawdźiwego cżłowieká odrzućił/ á Bogá/ ábo rádſzey boſtwo zmyślone in abstracto et non in concreto iáko y cżłowiecżeńſtwo miáſto niego wyſtáwił. CzechEp 307, 219, 307, 309 [2 r.], 311, 316.

»znak bostwa« (13): RejPs 141; Wſzytkiemu temu ſtworzeniu on pánuie y roſkázuie/ y znáki boſtwá ſwego ná niektorych náznácżył BielKron 1v; Anyeli ná powietrzu ſpiewáli/ gwiazdy ſie nowe okázowáły/ cudzoziemcy go z vpominki po ſwiátu ſzukáli/ y wiele inych rzecży á znákow Boſtwá ſwego okázowáć racżył. RejPos 5, 5, 9, 69v, 105, 335 [2 r.] (10); ArtKanc I11.

»(zu)pełność, napełnienie bostwa, zupełne bostwo; bostwo zupełne« (17 : 3): BierRaj 20; A to ſłowo Eſſentia álbo Iſtność znácży nam plenam plenitudinem Deitatis, iáko Páweł s. mowi/ to ieſt/ ono zupełne nápełnienie Boſtwá/ álbo też omne id quod dicitur Deus SarnUzn B4v; Nie ieſt miedzy nimi rozdźielenié/ áni roſtárgnienié. Abowiem ieden w drugim: y zupełność Boſtwá w Synie ieſt BiałKat b2v, 118v; GrzegŚm 66; BiałKaz E4v; CzechRozm 228; CzechEp 144, 179, 217, 271, 341; NiemObr 33, 119, 162; LatHar 97, 221; gdyż w nim [Chrystusie] mieſzka wſzytká zupełność Boſtwá [plenitudo divinitatis] ćieleſnie WujNT Col 2/9 [idem Xxxxx4], 194, Xxxxx4.

Szeregi: »(nie) bog abo (ani, i) bostwo; bostwo i (abo, a nie) bog« (5 : 4): Gdźie bácżyć potrzebá/ iż to I.M.X.K. boſtwo/ á nie Bog/ [...] ſzátáná z ieźiorá mocy piekielnych wyćiągnęło. CzechEp 150; tedyć by więcey potrzebá było pokrywáć/ cżłowieká [...] á niż Bogá y boſtwo iego CzechEp 204, 70, 307, 309 [2 r.], 311; SkarKaz 276a [2 r.].

»bostwo i (abo) boska natura« (2): A Bogći ſam od ſiebie ieſt/ y żaden go nie ma/ ábo nie dźierży/ on Boſtwo y Boſką náturę ma w ſobie GrzegRóżn L, L.

»bytność (i) bostwo; bostwo (i) bytność« (3 : 2): CzechRozm 21; A będźieli [Słowo] Bogiem prawdźiwym: tedy też będźie muśiáło z śiebie być/ á boſtwá ſwego y bytnośći/ z kogo inſzego nie mieć. CzechEp 198, 216, 218, 225.

»istność (i) bostwo; bostwo, (i, abo) istność« (7 : 6): Iezu kthorys ſie y oycza iednego być w ſile y też w moczy iako w boſtwie y w iſtnoſci odpowiedział. ſ. ſie nad na. TarDuch B6; Ieſzcże Kálwin vcży że wiecżne słowo Boże względem Iſtnośći y Boſtwá/ ieſt Synem Bożym GrzegRóżn I2; CzechRozm 14v, 18; CzechEp 174, 241; NiemObr 113, 134; LatHar 376; WujNT 375, 753; SkarKaz 485a, 485b.

»bostwo a majestat« (2): tobie vpadáią/ Mocy zyemſkie/ niebieſkie/ y cżeść wiecżną dáią. Wyznawáiąc twe Boſtwo á Máieſtat dziwny RejWiz 165; RejZwierc 195.

»moc, wszechmocność (i) bostwo; bostwo, (i, albo) moc« (11 : 7): ona [Maryja] yego boſka mocz y boſtwo ogarnąla PatKaz II 45v; BibRadz 1.Ioann 5 arg; GrzegRóżn K4v; RejPos 135v, 212; BiałKat 46; niewidomość rzecży Boſkich/ tákże y wiekuiſta moc y Boſtwo iego [...] od ludźi ná świećie przez widome ſtworzenie bywa poznáne KuczbKat 1; RejZwierc 11; KochPs 65; SkarŻyw 125; LatHar 320; Godźien ieſt Báránek ktory ieſt zábity/ wźiąć moc y boſtwo [virtus et divinitas] y mądrość/ y śiłę/ y cześć/ y chwałę/ y błogoſłáwieńſtwo. WujNT Apoc 5/12, Rom 1/20, 278, 305; SkarKaz 244a, 276a, 486b. Cf »bostwo Słowa«.

»bostwo a (abo, i) możność; możność a bostwo« (4 : 1): iż ich tám máło było coby byli mieli zrozumieć Boſtwu ábo możnośći iego RejPos 221, 183, 203, 222, 286.

Wyrażenie przyimkowe: »według, wedle bostwa« (3): Iuż do ciebie przyść obiecuie/ á wdzięcżne mieſzkánie ſwoie według Boſtwá ſwego/ y z Bogiem Oicem/ y z Duchem s. v ciebie vcżynić chce RejPos 30, 235v, 244.
a. W opozycji do człowieczeństwa, natury ludzkiej, ciała itp. (o Chrystusie) (216): PatKaz III 104; Gdi [Pan Jezus] przyſzedł pirwym przyſcim, prziſzedł taiąc boſtwa ſwego pod człowiecżeńſtwem, ale gdy przijdzie ſędzic iawny będzie. WróbŻołt Q3v; KromRozm II r2v; KrowObr 185v; BibRadz II 120c marg; OrzQuin Z2v; SarnUzn E5v; LeovPrzep F4; A ták kto ták pozna to nieomylne Boſtwo w tym ſwiętym cżłowiecżeńſtwie Páńſkim/ iuż práwie poznał oycá y duchá ſwiętego. RejPos 294, 13, 15v, 37, 234v, 303v (10); Chryſtuſowé człowieczeńſtwo nigdy nie ieſt przez Bóſtwá: áni naydźieſz kiedy człowiecza náturá od Boſkiéy odłączóná BiałKat 328v; Bo ponieważ śie Boſtwo nigdy z ćiáłem nierozſtáło/ ktore w grob ieſt włożono/ thedy prawdźiwie wyznawamy że Bog był pogrzebion. KuczbKat 40; WujJud 26v, 45, 45v [2 r.], 70 marg, 263 (9); SkarJedn 306; SkarŻyw 1, 111; grozá ſłucháć [...] żeby ſyn Boży pod ludzką krewkośćią miał vtáione boſtwo. CzechEp 206, 140 [2 r.], 143 [2 r.], 149 [2 r.], 184, 312 (20); Iż ſyn Boży przedwiecżny/ złącżywſzy ſię z cżłowiekiem/ odmienił cżłowiecżeńſtwo w boſtwo NiemObr 139, 139; LatHar 386; WujNT 329; SkarKaz 243a.
Zwroty: »okazać bostwo w człowieczeństwie; bostwo w człowieczeństwie pokazane« (3): Abowiem blaſk ſwiatłośći iego [...] okazał ſie iáwnie na gorze Tabor przy ſwiętym przemienieniu iego/ gdy przy wielu ſwiádkow racżył okazáć Boſtwo ſwe w ſwiętym cżłowiecżeńſtwie ſwoim. RejPos 3, 150v; CzechEp 215.

»pokryć, zakryć człowieczeństwem bostwo; bostwo człowieczeństwem zakryte, pokryte; bostwo pod zakryciem człowieczeństwa« [szyk zmienny] (16): RejAp AA8v; Ale powieda/ iż przydzie Bog twoy/ to ieſt ten kthory zákryie Boſtwo ſwe w cżłowiecżeńſtwie ſwoim. RejPos 3, 37, 64, 113v, 121v, 295, 331v; RejZwierc 8v; Ktemu nie przyſzedł áby ſzátáná przez boſtwo pokryte cżłowiecżeńſtwem iáko wędą z ieźiorá piekielnego wyćiągnął CzechEp 150, 174, 204, 205 [3 r.], 245.

»przyoblec bostwo człowieczeństwem« (4): Pan przioblokſzy Boſtwo cżłowiecżeńſtwem/ zborzył cżártá y moc iego. RejPos 344 marg, 337, 338, 344.

»bostwo z człowieczeństwem, ciałem, naturą człowieczą itp. złączyć; złączyło się, zjednoczyło się bostwo z człowieczeństwem; złączenie, zjednoczenie bostwa z człowieczeństwem; złączone, zjednoczone bostwo z człowieczeństwem« [szyk zmienny] (63): Zlubilo ſie tobie moy mily oytcże że bych iá [...] w żywocie panieńſkim naturę cżlowiecżą z mym boſtwem zlącżyl OpecŻyw 100v, 158, 181; PatKaz II 57v; w oſtatnym uyeku upokorzy ſyą bog urodzy ſyą ſyn bozy zlączy ſyą czlouyeczenſtwu boſtwo PatKaz III 103; A tez to boſtwo złącżono z cżłowiecżeńſtwem twym y w iaſnoſci ſwiętych to ieſt y po z martwychwſtaniu twoim WróbŻołt 117v, 117v; RejAp 1v, 32v, 52v, 72, 75 (8); Gdyż wieſz iż to ſláchetne á niewinne ciáło [...] z Boſtwem złącżone/ iedzye dobrowolnie/ áby ſie dáło vmęcżyć á vmorzyć/ dla nędze á vpadku twego RejPos 87, 15v, 16v, 75, 107v, 178v (18); RejZwierc 197; WujJud 45 [2 r.], 45v; WujJudConf 254v; CzechRozm 58v, 59v; niewiem iáko ſię boſtwo (cżego támże dokłáda) Chriſtuſowe ſpoliſtne Bogu oycu z ćiáłem nátury cżłowiecżey ziednocżyło CzechEp 144, 75, 150, 168, 178, 246 (9); NiemObr 139; ReszPrz 78; Dźiwne to národzenie/ bo ſię sſtáło złącżenie/ Boſtwá z cżłowiecżeńſtwem. ArtKanc B2, A19; GrabowSet K; LatHar 678; WujNT 57, 92, 195, 314, 332; SkarKaz 205a, 276b, 488b.

Wyrażenia: »wcielenie bostwa«: obral ſyn bozy tą mylą panną matką z wyecznoſzczy [...] y przeſz nyą chczyal zataycz thayemnyczą wczyelenya boſthwa ſwego PatKaz II 31 v.

»bostwo w człowieczeństwie zjawione, zjawienie bostwa w człowieczeństwie, bostwo w człowieczeństwie się zjawiło, zjawić miało« (6): RejAp 4v; iż tho z dawná Pan przeyrzał w táiemnoſciach ſpraw ſwoich/ iż ſie to Boſtwo w cżłowiecżeńſtwie zyáwić miáło/ opowiedzyał to w Ráiu ieſzcże onemu cżártowi RejPos 16; Coż nam tedy ieſt napilnieyſza/ iedno ſie vcżyć/ ćwicżyć/ á przypátrowáć themu Boſtwu w tym cżłowiecżeńſtwie zyáwionemu RejPos 294v, 71v, 111v, 150.

Szereg: »bostwo i (a, abo itp.) człowieczeństwo, wcielenie, ciało; człowieczeństwo a (abo, i) bostwo, wcielenie, ciało, człowieczeństwo z bostwem« (57 : 8): PatKaz III 108, 130; KromRozm II r2v; Leop AAa; Boſtwo y cżłowiecżeńſtwo mimo cżłowieká ſą/ y mimo Bogá/ bo ſámy z ſiebie ábo przez ſię nie ſą/ ále w inſzym ſą záwárthe GrzegRóżn L, [K4]v; OrzQuin Z2v; SarnUzn E5v; RejAp 16 [2 r.], 24, 29 [3 r.], 46v, 71v, Ddv; pośila [Chrystus] nędzną duſzę náſzę [...] onymi dwiemá rybkomá/ tho ieſt/ dwoią iſtnoſcią Boſtwá y cżłowiecżeńſtwá ſwoiego. RejPos 82, 105, 156, 178v, 234v, 272v (9); RejZwierc 11v; WujJudConf 70; CzechRozm 54v, 57, 59; SkarJedn 18, 306; Bo wſzytki kácerſtwá wiárę S. pſuiące: ábo biją ná cżłowiecżeńſtwo práwe Chryſtuſowe: ábo ná boſtwo/ vwłocżąc mu ktorey nátury z tych dwu SkarŻyw 358, 456; Pocżątek też nowego Teſtámentu żadney zmiánki boſtwá y wćielenia nie cżyni. CzechEp 158, 142, 158 [3 r.], 293 [4 r.], 308 (20); Ná krzyżu ſámo Boſtwo w ćiele ſię táiło/ Tu cżłowiecżeńſtwo z Boſtwem ocżom ſię zákryło. LatHar 386, 77, 188, 239, 242, 641; [Melchisedech był figurą P. Chrystusa] ktory ieſt bez Oycá według człowieczeńſtwá/ á bez mátki według Boſtwá WujNT 765, 72, 306, 482 marg, 841.
2. coll. Pogańskie istoty boskie (1): Płácżą ćię Sátyrowie kozłonogie boſtwo Y Panes Arkádiyſcy/ mężow leśnych mnoſtwo. KlonŻal B.

LW