[zaloguj się]
[pdf]

BRANT (21) sb m

a jasne.

Fleksja
sg
N brant
G brantu
A brant
L brancie

sg N brant (11). ◊ G brantu (6). ◊ A brant (3). ◊ L brancie (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Wytopiony szlachetny kruszec; próba złota albo srebra; argentum purum, pustulatum Cn (21): Możeſz też exempla działać na myńczę polſką nie odmieniaiącz brantu: iedno monetę. KłosAlg H2; Złotnik niż kowal przecż bywa bogátſzy/ Bo przy tym bráncie iuż záwżdy glanc głádſzy. RejZwierc 227, 19, 92.
Zwrot: »kować z brantu«: Zażby nie lepiey z brántu/ co zacż ſtoi kowáć/ A Kwartnicżek namilſzy/ z miedzi záfárbowáć. RejZwierz 112v.
Wyrażenia: »prawy brant« (3): Niecżyſte Srebro kthore ieſth niebrant łaczno ſie kazi á vbywa go/ Ale prawy Branth ieſt rzecż wiecżna FalZioł III 34d; Bo iáko ow/ kthory gory kopa/ chocia z ogniá nie práwy mu bránt wychodzi; iednák nie záſypuie oney gory/ ále kopa przedſię GórnDworz N3v; W ogniu probuie złotnik gdzie bránt práwy. RejZwierc 212v.

»złoty brant« : y Arábowie gdźie złoto kopáią/ Gdźie Indiycżyk z Murzynem złoty bránt zbieráią. SapEpit A3.

Zestawienia: »brant krakowski«: Takież theż brant krakowſki. KłosAlg H2.

»trzeci brant«: Tertiarius, ut stannum tertiarum, Cena trzećiego brantu. Mącz 449c.

Przen: Rzeczywista wartość moralna, cnota (9): Więcey tám cżęſcią bláſku niżli brántu bywa RejZwierc 241; ábowiem w oney náwie świętey/ wiozł ſię práwie bránt y wſzytko iądro cnoty y męſtwá Greckiego KlonFlis A3v.
Zwrot: »probować brantu«: Nie pátrzymy rozumu/ nie pátrzymy cnoty/ Nie probuiemy brántu/ pilnichmy roboty. RejWiz 47v.
Wyrażenia: »brant prawy; prawy brant« (2 : 1): tuć dopirko trzebá będzie pilno y vważáć y rozeznawáć/ gdzie ieſth álchimia á gdzie práwy bránt/ to ieſt/ gdzie ſą prawdziwe/ cnotliwe/ á nieomylne obycżáie. RejZwierc 20, 231v; Swiętobliwé drógi twoie [Boże]/ ſłowá bránt práwy KochPs 24.

»brant ze srebra«: Bo ácż nie może być ták gruntownie/ á wſzákoż gdj dobry bránt s ſobą ze ſrebrá przynieſieſz/ iuż go tám będzie łácniey przyzłoćić y przyfárbowáć RejZwierc 17v.

»brant szczery«: Páńſkié ſłowá bránt ſzczéry/ śiédm kroć przeléwány KochPs 17.

»dobry brant« (2): Suchodolſcy. TO zda mi ſie dobry bránt/ á máło przyſády RejZwierz 84v; RejZwierc 17v. Cf »brant ze srebra«.

»zły brant«: Y coż po ſkárbiech po perłach po złocie/ Kiedy przyſádá á zły bránt ná cnocie. RejZwierc 222.

Cf NIEBRANT

KN