[zaloguj się]
[pdf]

CARZYK (18) sb m

-a- (12), -å- (6); -å- BielSpr; -a- : -å- BielKron (1 : 2), StryjKron (10 : 1), GrabPospR (1 : 2).

Fleksja
sg pl
N carzyk carzykowie
G carzyk(o)w
D carzykowi
I carzykami
inne du I (cum nm) - carzykoma

sg N carzyk (1). ◊ D carzykowi (1). ◊ pl N carzykowie (6). ◊ G carzyk(o)w (6). ◊ I carzykami (3). ◊ du I (cum nm) carzykoma (1) BielKron 403.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Zapożyczony z Rusi tytuł tatarskich sułtanów (synów chanów, z ruska „carów") lub pomniejszych chanów tatarskich; Cingarorum ducem Comitem vocat Delrius (4. Magic) sic vocabis ducem Scytharum, vel Tartarorum Cn (18): Tátárowie v Klecká ſie położyli ze dwiemá Cárzykomá. BielKron 403; [Tatarowie] dáli mu imię od przełożeńſtwá Cangius Chan/ to ieſt Krol álbo Ceſarz/ y byli go wſzyſcy Carzykowie poſłuſzni iáko Páná przyrodzonego. BielKron 438v, 403v; BielSpr 68; vkazałá ſie im w polu wielka Hordá Tátárow z trzemá Cárzykámi ná trzy vfce rozdzieleni StryjKron 416; Naprzod Cárzykow ſiedḿ Synow Cárzá Przekopſkiego wſzyſtki woyſká Hordińskie ſpráwowáli. StryjKron 777, 416, 702 [3 r.], 732; GrabPospR N2.

W połączeniu z imieniem (1): Bo Tátárowie [...] z Carzykámi Nagay y Telubugą [...] w Mázowiecką zięmię wtárgnęli StryjKron 370.

Wyrażenia: »nahajski carzyk« (2): ktory ſtał przed Wilnem w rozbitych Namiotách z ſwoimi/ y z onymi co byli do niego poſłáni od Nahayſkicli Cárzykow Tátarow StryjKron 697, 697.

»carzyk tatarski« (2): Moſkwićin ná nas záiątrzony duże ſię mocni [...] y zamki y pobierániem Hord y Cárzykow Tátárſkich GrabPospR K4, N3.

»carzyk zawolski« (1): Srogie wnętrzne zaboyſtwá Cárzykow Zawolſkich. StryjKron 416 marg.

HG