[zaloguj się]
[pdf]

CYSTERNA (17) sb f

c- (14), cz- (3); cz- ArtKanc; c- : cz- BibRadz (2 : 1), SkarŻyw (3 : 1). cy- (16), ci- (1).

e pochylone; a prawdopodobnie jasne.

Fleksja
sg pl
N cysterna cysterny
G cysterny cystern
A cysterny
L cysternie

sg N cysterna (1). ◊ G cysterny (6). ◊ L cysternie (2). ◊ pl [N cysterny.] ◊ G cystern (5). ◊ A cysterny (3).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

Zbiornik na wodę przede wszystkim deszczową wykopany w ziemi; cisterna Calep [cisterna ‒ gruba, kałuża, gdzie się deszczowa woda schodzi, albo ścieka. Mącz 54d; krynica, rząṕ, studnia nieżywej wody, ale dżdżowej, albo rurnej – cisterna Cn; pieczary, loch podziemny ‒ cellae est cisternae sub terra Cn] (17): Y záchćiáło ſie Dawidowi wody/ y rzekł: O bj mi kto dał wody z cyſterny Betlehemſkiey [de cisterna Bethlehem] Leop 1.Par 11/17, 1.Par 11/18, 22, 2.Par 26/10; A pokruſzenie iego będźie iáko nacżynie gliniáne ſtłuczone [...]/ thák iż namnieyſza ſkorupká iego nie zoſtánie [...] ktorąby wodá z cyſterny [fovea] czerpána być mogła. BibRadz Is 30/14, Is 36/16, Iudith 8/19; ſześć lat w cyſternie ſuchey śiedział S. Athánázyuſz SkarŻyw 391, 202, 391 marg; Kwáp ſię iedno do odpocznienia [...] do cyſtern ktorycheś nie kopał SkarKaz 551a; [á iédzćie káżdy winnicę ſwą/ y káżdy figę ſwą: y piyćie káżdy wodę z cyſtérny ſwéy WujBib Is 36/16].

[W połączeniu szeregowym: Ale ſtudnie y Cyſterny y wſzelkie ſtoczyſká wod/ czyſte zoſtáną BibRadz Lev 11/36.]

Szereg: »(nie) studnia albo (ani) cysterna« [szyk 1 : 1] (2): BielSpr 62v; Cisterna ‒ Ciſterna albo ſtudnią do ktorey z czieką woda ze dzdzia, brunna. Calep 201b.
W przen (4): A ſzukaſz y kopaſz ſobie cyſterny á wody ſmrodliwe obłędliwych wymyſłow ſwych á fáłſzywych náuk ſwiátá thego/ nic nie dbáiąc ná ſwięty głos á ná ono łáſkáwe á miłośćiwe wołánie á vpominánie Páná ſwego. RejPos 197, 160; ArtKanc P4v.
Szereg: »cysterna albo studzianka« (1): A toć ſą ći/ ktorzy zrzodło żywey wody opuſztzaią/ á ſobie cyſterny álbo ſtudzianki dziuráwe kopáią/ ktore wody zátrzymáć niemogą. KrowObr 60v.

Synonimy: brunna, żąp, studnia.

MM