[zaloguj się]
[pdf]

CZAPLA (25) sb f i m

f (20), m (5) n-pers.

Oba a jasne z wyjątkiem n-loc, w którym pierwsze a pochylone.

Fleksja
sg pl
N czapla czaple
G czaple Czåpel
D Czapli czaplåm
A czaplę

sg N czapla (12). ◊ G czaple (2). ◊ D Czapli (1). ◊ A czaplę (5) [w tym: -e (1)]. ◊ pl N czaple (3). ◊ G Czåpel (1). ◊ D czaplåm (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z tych samych przykładów) – XVIII w.

1. zool. Ardea cinerea L. (Rost); ptak brodzący; ardea Murm, Mymer1, Mącz, Calep, Cn; ardeola, pellos Mącz, Cn; ciconia Mymer2; ardea cinerea, ardea fusca, cataracta, Diomedea avis, harpa, pellus Cn (19): Ardea. [...] Czáplá Murm 84; Mymer1 24v; Mymer2 24; Mącz 15a, 108a, 155b, 287d; Ptacy co wodą żywi/ tháko domowi iáko y polni/ Gęśi/ káczki/ Czáple/ żorawie/ Słanki/ y co inego/ złego ſoku ſą. SienLek 6v, 7v, 245v, Xv; Białegłowy práwi náſze/ ſą podobne cżáplam/ bo iáko cżáplá bez przeſtánku ye/ á gdziekolwiek leći/ tho z niey pierzcha/ ták białegłowy náſze/ vſtáwicżnie iedzą/ y vſtáwicżnie też chodzą/ dla chłodu ná komorkę. GórnDworz Q8; Záś te (ſą) ktoremi ſię będziećie brzydzić miedzy ptáſtwem/ nie będziećie ich ieść iáko brzydkośći iákiey: [...] Sokołá/ cżáple y ſowy [falco et mergulus, et noctivaga]. BudBib Lev 11/17; W wodźie ſye wſzyſtko płóczą iáko Czáple. Strum P3v; Calep 91a; Y cżáplá choćia nie ſtáwia więćierzy Kiedy ſwą brodnią ná brzegu rozſzerzy/ Wyćiąga mnoſtwo ryb do ſwoiey kuchnie KlonFlis B4v.
Przysłowia: Nietrzebá ważyć lekko mdłych nieprzyiacieli/ Bo y mdła Czáplá czáſem Iáſtrząbá vbije StryjKron 240.

Bo wnet tępego á boiáźliwego vźrzyſz gdj co chce poważnego mowić áliśći on piętą wierci/ pálce ſkubie/ brodę muſzcże/ poſtawki ſtroi/ rzkomo ſzepluni/ vmizga ſie iáko cżáplá w kobieli RejZwierc 19v.

2. n-loc [w pl] (1): Stániſław Tárło s Cżapel. PaprPan N.
3. n-pers (5): Lowicż zá Cżáple dano. BielKron 360 marg [idem] 475.
Zestawienia: Zwaſnił ſie był ná ſwego Woiewodę Kriſtinuſa z domu Goździow/ ktory go był wychował y karał z zbytkow/ cżęśćią też z poduſzcżenia Iáná Cżáple Szkoláſtiká Płockiego BielKron 358, 360; O dáninach Kniáźiá Rożyńſkiégo, Taránowſkiégo, Chodkiewiczóm z Swiſłośći, Czápli Máximowi, Połotyńſkiému, Niemierze, Fárenſbekowi, y innym SarnStat 95.

ZZa