[zaloguj się]
[pdf]

DRĄG (17) sb m

Fleksja
sg pl du
N drąg drągi
A drąg
I drągiem drągami, drągi drągoma
L drągu

sg N drąg (4). ◊ A drąg (3). ◊ I drągiem (4); -em (1), -(e)m (3). ◊ L drągu (2). ◊ pl N drągi (1). ◊ I drągami (1), drągi (1) Strum (1 : 1). ◊ I du (cum nm) drągoma (1) OpecŻyw 128.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) ‒ XVIII w.

Mocny, nieuginający się pręt, kij, żerdź, laska; patibulum, vectis Cn (17): ij wciſnęli mu ią [koronę cierniową] dwiemá drągoma OpecŻyw 128; Támże ón darn niechay dobrze vbijáią drągámi Strum M2, [H]v, M2v; Káżdy goſpodarz v domu ſwego/ niech ma drábinę y oſękę ábo hak ná długim drągu [oblongo hastili] ModrzBaz 83v.
Wyrażenia: »przeczny drąg« (1): Longurius ‒ Prziwora, item, Przeczni drąg, zerdz. Calep 612b.

»drąg żelazny« (1): Koſći iego ſą mocne iáko miedź/ á mnieyſze koſtki iáko drągi żelázne [virqa ferrea]. BibRadz Iob 40/13.

a. Drąg służący do noszenia ciężarów; vectis Cn (1): y ſzli [książęta izraelscy] áż do nadolney obfitośći zyemie/ y wzyęli s tám tego mieyſcá owocu figow/ [...] pálmową gáłąś y z iágody odcięli/ ktorą dla wielkośći áż ná drągu nieſli dwá mężowie BielKron 40v.
b. Drąg służący do zamykania drzwi, przejazdów; rogatka, szlaban; patibulum Cn (7): Czo ſlonyk vyrzawſchi wzyall drąg kthorym ſzyen zawyerano LibMal 1544/194v, 1544/194v [3 r.]; Drągiem to zową kędy Port záwárto/ Pod miáſto przyſtęp ſwowolny zápárto/ Przeto ty cżekay/ áżći drąg odwiodą KlonFlis Hv, Hv [2 r.].
c. Dźwignia w prasie winnej; prelum Murm, BartBydg (2): Prelum. Drąg ktorym wyćyſkáyą wyno. Murm 151; Prelum, pressorium seu trabs, qua uave calcantur, latum et longum, torclear, drąg, czo gym vicziskaią vyno BartBydg 122.

Synonimy: trama, tycz, żerdź; b. zapora, zawora; c. praska.

KN