[zaloguj się]
[pdf]

DUSZNO (10) av

o jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w,

Brak powietrza, tchu; angor, interclusa anima Cn (10): GroicPorz cc4; Gdy ſye komu zda/ áby go kto we ſnie przylegał/ á thák mu ſye duſzno zda/ iż wołáć niemoże choc by rad: tedy temu puſzczánim krwie zábieżeć SienLek 57.
Fraza: »mi duszno« = duszę się (1): Ba miły goſciu niecháy mię teráz/ a odſtępmi od okna z wiatru/ boćz mi wielmi duſzno. ForCnR E2.
Przen: Trudno, ciężko, niebezpiecznie (7):
Fraza: »(barzo) duszno [komu] (jest a. było, a. będzie)« [w tym: od kogo (1), przed kim (1), z kim (1)] = być w trudnej, ciężkiej sytuacji, znajdować się w niebezpieczeństwie [szyk zmienny] (7): Bo wierz mi że to ná nię tędzy hárcownicy/ Bárzo iey duſzno z nimi vbogiey nędznicy. RejWiz 190; BielKron 109v; RejZwierc 86, 163; StryjKron 335; Poki bowiem Krolowie Longobárdiyſcy we Włoſzech roſkázowáli/ duſzno bárzo (iáko Hiſtorye świádcżą) Papieżom Rzymſkim przed nimi bywáło. NiemObr 170; Wielki by czás nákręćić/ Aſtrologu/ niebá/ Bo dobrym będźie duſzno pochwili przez chlebá. PudłFr 8.
Szereg: »duszno i ciężko« (1): Iuſz bárdzo duſzno y cięſzko [...] nietylko Mázowſzu/ ále y Boleſławá Wſtydliwego Xiążęciá Krákowſkiego y Sendomirſkiego Monarchy ná ten czás Polſkiego kráinom od Litwy było. StryjKron 335.

SB