« Poprzednie hasło: DZIADOWIZNA | Następne hasło: DZIADOWSKO » |
DZIADOWSKI (9) ai
a oraz o jasne.
Fleksja
sg | |||||
---|---|---|---|---|---|
m | N | dziadowski | f | N | |
G | G | dziadowski(e)j | |||
A | dziadowski | A |
pl | ||
---|---|---|
G | dziadowskich | |
A | subst | dziadowskié |
sg m N dziadowski (2). ◊ A dziadowski (1). ◊ f G dziadowski(e)j (2). ◊ pl G dziadowskich (2). ◊ A subst dziadowskié (2); -é (1), -(e) (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII i XIX w.
Znaczenia
1. Przymiotnik od „dziad” ‘ojciec ojca lub matki’; avitus Mącz, Cn; pappous Mącz (4): Pappous, Latine avitus, Dźiádowski/ ſtárooycowski. Mącz 276c; Ták rósć/ piękny Michniku/ iákobyś poſpieſzył Wiekiem/ á oczy iefcze dźiádowſkié náćieſzył KochFr 122; Ten [Zygmunt] pożegnawſzy ſwe Filáńdſkie grody/ Y obłápione wodámi narody/ Ná Thron dźiádowſki ſzcżeśliwie wſtępuie GrochKal 21.
Szereg: »ojczysty i dziadowski« (1): Wypráwili tedy záraz Pánowie Koronni do Litwy Poſły/ ktorzyby Sigmuntá ná Kroleſtwo Polſkie Oyczyfte y Dziádowſkie przyprowádzili StryjKron 707.
2. Przymiotnik od „dziad” ‘przodek’ (4): [o ptakach] Oćiec ſię przypátruiąc iák pokrzywká właſny: Widząc Kukułcży narod y duży y kraſny: Miłuie páśierbiętá/ á wzgardza rodzone/ Ze krwie iego dziádowſkiey y z żołtká ſpłodzone. KlonWor 61.
Wyrażenia: »dziadowska wiara« (1): Pánie oyczewyśćie od dziádowſkiey y prádźiádowfkiey dawney y vtártey wiáry Chryſtuſowey odftąpili SkarKaz 44a.
Szeregi: »(nie) ojcowski i (ani) dziadowski« (2): ZEmomyflaw ná oycowfkie mieyſce wftąpił/ kthory ſie też nie wyrodził od oycowfkich áni dziádowſkich obyczáiow. BielKron 343; StryjKron 350.
»dziadowski i pradziadowski« (1): SkarKaz 44a cf »dziadowska wiara«.
3. Przymiotnik od „dziad” ‘starzec'’ (1): Senilis ‒ Do itarego przinalezaci, dziadowski. Calep 697b.
Synonim: 1. staroojcowski.
Cf DZIADOW, PRADZIADOWSKI
SB