[zaloguj się]
[pdf]

DZIEDZICZKA (33) sb f

e oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N dziedziczka dziedziczki
G dziedziczki dziedziczek
D dziedzicce dziedziczkåm
A dziedziczkę dziedziczki
I dziedziczką
V dziedziczko

sg N dziedziczka (9). ◊ G dziedziczki (2). ◊ D dziedzicce (1). ◊ A dziedziczkę (14). ◊ I dziedziczką (2). ◊ V dziedziczko (1). ◊ pl N dziedziczki (1). ◊ G dziedziczek (1). ◊ D dziedziczkåm (1). ◊ A dziedziczki (1).

Sł stp notuje, Cn s.v. dziedzic, Linde bez cytatu.

1. Spadkobierczyni, kobieta mająca prawo dziedziczenia jako członek rodu; heres Cn (17): Gdy loźny poymie dźiewkę v kmiećiá oſiádłego dźiedźiczkę tedy ten lozny ma być dziedźicem/ á tákże też gdy loźny oſiádłą poymie. UstPraw B4v, B4; BielKron 319v; SkarŻyw 13; WZgárdźiłáś mną dźiedźiczko moiá vćieſzona KochTr 5; KołakCath B2 [2 r.], B3v.
Wyrażenia: »corka dziedziczka« (2): dla czego było w zakonie roſkazano/ áby káżda corká dziedziczká nie mogłá iść zá inſzego mężá/ iedno z pokolenia ſwego. WujNT 195 [idem] 4.

»jedna dziedziczka« (1): Eugenius [...] wſzytko dobro ſwoie/ y to co miał corce zoſtáwić/ iáko iedney dziedzicce/ ſierotom/ wdowom/ y vbogim rozdał. SkarŻyw 183.

»ostatnia dziedziczka« (1): Do [...] Stryiow tey oſtátniey dźiedźicżki/ Kxiężny Iey M. Słuckiey KołakCath C2v.

»pozostała dziedziczka« (1): Do Iey Mśći. Pánny Zophiey Kxiężny Słuckiey/ Kxiążęćiá Ierzego Corki/ pozoſtáłey Dźiedźicżki. KołakCath Cv.

a. O kobiecie otrzymującej od Boga dobra nadprzyrodzone (4):
Wyrażenia: »dziedziczka z Krystusem« (1): marya yeſt boza dzyewka przeſz laſką Theſch yſz oſtala dzyedzyczką ſkryſtuſem PatKaz III 129.

»spolna dziedziczka łaski żywota« (1): Tákże mężowie/ mieſzkáiąc z nimi wedle vmieiętnośći/ wyrządzáiąc vczćiwość iáko ſłábſzemu naczyniu niewieśćiemu/ iáko też ſpolnym dźiedźiczkam łáſki żywotá [coheredibus gratiae vitae] WujNT 1.Petr 3/7.

»dziedziczka w niebie« (1): {marya} Dzyedzyczka wnyebye oſtala yſz ſyą bez grzechu począla PatKaz I 9v.

»dziedziczka żywota wiecznego« (1): poniewaſz [żona] ieſt iáko y ty dziedzická żywotá wiecżnego KarnNap Gv.

2. Posiadaczka, właścicielka, pani włości, ziemianka (3):

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy miejscowej (1): yako ya o them dobrze viem ze thy lankj są na hymyenyv hy dziedzistvie mogem borakovie ktore nygdi sliachathny alexander [...] dzierzal vopravie oth dziedziczek borakowskich moych przothkow ZapWar 1533 nr 2517.

Wyrażenie: »dziedziczka prawa« (2): ya yako dziedziczka prava hymyenya phalanth nyeprzyymvyą skasny V. M. hy othzyvam schia do krolia iego mylosczy ZapWar 1528 nr 2457, 1528 nr 2457.
3. Władczyni, panująca monarchini (13): Elżbietá krolowa Węgierſka proſząc vpomináłá pány Polſkie/ áby iey ktorą corę ze dwu wzyęli do ſiebie/ á zá dzyedźicżkę poſtánowili ná kroleſthwie Polſkim BielKron 379, 238.
Wyrażenie: »prawa dziedziczka« (1): Kſiążę Rakuſkie gwałtownie też wſzedł na Cżeſkie kroleſtwo/ choćia práwą dziedziczkę poiął BielKron 326.
a. Następczyni, spadkobierczyni tronu (10): Henrykus iego brát/ then dobrze ſpráwował/ dzyewkę dzyedzicżkę po ſobie zoſtáwił. BielKron 169v, 233v, 303v, 325v, 379.

dziedziczka czego (3): KlerPow 9; á thám [w Anglii] Máryą náznácżyli zá dziedzicżkę kroleſtwá BielKron 238, 428v.

Wyrażenia:»jedyna dziedziczka« (1): Potym Boleſław poiął zá małżonkę Wiſeſłáwę iedyną dziedzicżkę kſiążąth Ruſkich BielKron 347v.

»własna dziedziczka« (1): Corki dwie Kázimierzá Krolá właſne dziedźiczki/ y Krolewny Polſkie/ [...] Helżbietá ſtára Krolowa do Węger [!] záſłáłá StryjKron 452.

Cf DZIEDZICA

KN