[zaloguj się]
[pdf]

DZIEKAN (35) sb m

e jasne, a pochylone.

Fleksja
sg pl
N dziekån dziekånowie
G dziekåna
D dziekånowi
A dziekåna dziekåny
I dziekån(e)m dziekåny

sg N dziekån (12). ◊ G dziekåna (12). ◊ D dziekånowi (2). ◊ A dziekåna (4). ◊ I dziekån(e)m (1). ◊ pl N dziekånowie (2). ◊ A dziekåny (1). ◊ I dziekåny (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przyładów) i XVIII w.

W administracji kościelnej katolickiej: duchowny sprawujący nadzór nad określonym okręgiem – dziekanatem; decanus Murm, Mymer1, BartBydg, Cn; decanus ecclesiasticus, sacrae disciplinae magister et exactor Cn (35): Murm 172; Mymer1 9; Decanus, dzyekan, est nomen dignitatis, quasi supra et canonicos constitutus BartBydg 39b; wſzytcy Kánonicy/ y od tey powinnośći/ ktora ieſt Plebanow właſna/ to ieſt/ od prac o duſzach (wyiąwſzy podobno Dźiekany) [exceptis fortasse decanis] wolni ſą ModrzBaz 132, 132 [2 r.]; ActReg 86; SarnStat 954.

W połączeniu z imieniem (1): A thák Mikołay Pieniążek Podkomorzy y Stároſtá Krákowſki/ pobrał Kánonikom Krákowſkim imienia/ Páwłowi Dzyekanowi/ Ianowi Długoſzowi BielKron 393v.

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy miejscowej [dziekan + przydawka] (22): ZapWar 1513 nr 2112, 1529 nr 2372; WyprKr 1v; Nawoy Tęcżyńſki gdy obronną ręką vſzedł z bitwy/ ſzedł do Rzymá zoſtał duchownym/ y był Dziekanem Krákowſkim. BielKron 375; Abowiem niektorzy kſięża wzgárdźiwſzy narodem ſwym Polſkim/ wybráli Czechá Dzyekaná Wrocłáwſkiego. BielKron 378v, 330v, 362, 378, 388, 399v; StryjKron 587; Przeſtrogá Páſtyrſka/ do Miáſtá Wárſzewſkiego. Kſiędzá Stániſłáwá Reſzki/ Dźiekaná Wárſzewſkiego. ReszPrz A; ReszList 141; ActReg 57; Przy cżym byli Vczćiwi mężowie/ Zacna á Mężna Szláchtá y Duchowni/ Pan Páweł z Głowiná Dźiekan Krákowſki SarnStat 1106, 889, 896, 899, 900, 958, 1215, 1218.

Wyrażenie: »dziekan kościoła, u kościoła [jakiego]« (2 : 1): powiedziano mu [św. Hugonowi] iſz Odelrykus dziekan kościoła iego/ [...] opuſzcżáiąc świát przyſzedł/ áby zręki iego w zakonne ſzáty był oblecżony SkarŻyw 293; ReszPrz 113; SarnStat 1104.
Zestawienie: »ksiądz dziekan« (2): anym they dzeszyączy kop myal zrazycz w szvma ktlioram myal wzyacz oth xyadza dzyekana na gymyenye okvnyno thako my bog pomosz y yego vmaczenye. ZapWar 1529 nr 2372, 1513 nr 2112.

Cf DEKAN

WK, BC