[zaloguj się]
[pdf]

DZIESIĘCIOR (89) nm

e oraz o jasne.

Fleksja
sg
fNdziesięciora nNdziesięcioro
G Gdziesięciorga, dziesięciora
D Ddziesięciorgu
A Adziesięcioro
I Idziesięciorgi(e)m
L Ldziesięciorgu
pl
N subst dziesięciory
A subst dziesięciory
L dziesięciorych

sg f N dziesięciora (4). ◊ n N dziesięcioro (27) [w tym: w składni zgody (24), w składni rządu (2)]. ◊ G dziesięciorga (6) [w składni zgody], dziesięciora (1) [w składni zgody] BielKron. ◊ D dziesięciorgu (3) [w składni zgody]. ◊ A dziesięcioro (32) [w tym: w składni zgody (24), w składni rządu (3)]. ◊ I dziesięciorgi(e)m (2) [w tym: w składni zgody (1)]. ◊ L dziesięciorgu (10) [w składni zgody]. ◊ pl N subst dziesięciory (1) [w składni zgody]. ◊ A subst dziesięciory (2) [w składni zgody] ◊ L dziesięciorych (1) [w składni zgody].

Składnia orzeczenia: dziesięcioro (z N sg) jest, było (11): KromRozm I, KromRozm II, GroicPorz, BibRadz (3), Mącz (2), RejZwierc, WujJud, CzechRozm.

Sł stp notuje, Cn: dziesięcioro s.v. dzieśięć, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVII w. s.v. dziesięcioro, dziesięciory.

Liczebnik zbiorowy; decem PolAnt, JanStat (89):
a. W funkcji liczebnika zbiorowego [w połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem przedmiotu liczonego (czasem z jego elipsą)] (84):

W składni zgody (73):

Z rzeczownikiem w sg (70): Co ſię w Dzieśięćiorgu Rozdzieleniu tych Kśiążek przekłáda. LatHar [+12]. Cf Wyrażenie. Zestawienia.

Z rzeczownikiem w pl (3): WyprKr 108v; Pocżyna ſie Kroniká wſzythkiego świátá/ ná dźieſięciory kſięgi rozdźieloná BielKron A6, 159v.

W składni rządu (8):

Z rzeczownikiem w sg (4): MetrKor 40/813; A wezmieſz do ręki ſwey dzieſięcioro chlebá BudBib 1.Reg 14/3; SkarŻyw 29; IZeś mu wyrąbał gwałtownie dźieśięćioro drzewá [decem arbores JanStat 534] rodzáynégo SarnStat 1243.

Z rzeczownikiem w pl (4): Iako mikolay wisnyewsky zayanl dzyesyanczyoro kobyl ZapWar 1514 nr 2171; BielKron 81; Mącz 79b; wziąwſzy do ręki ſwey [...] dzieſięćioro odmiennych ſzat. BudBib 4.Reg 5/5.

Z elipsą rzeczownika lub zaimka przedmiotu liczonego (3): Będźye ich dwoye w yedno ćyáło/ [...] Dwoye mowi/ nye troye/ czworo/ dźyeſyęćyoro. KromRozm III E6v; BudNT przedm b3v; CzechEp 279.

Wyrażenie: »dziesięcioro pokolenie (żydowskie a. izraelskie)« = decem tribus PolAnt (14): Maſz tego przykład w ſtárym zakonye o dźyeſyęćyorgu pokolenyu żydowskim KromRozm III F6; BibRadz 3.Reg 11/31, 35, I 383c marg, d marg, 411b marg (9); BielKron 266; Palestina, Kráyiná w Siriey/ w którey dźieſięcioro pokolenie Iſráelskie mieſzkáło. Mącz [273]a; RejZwierc 45; MycPrz II B3.
Zestawienia: »Dziesięcioro Przykazanie (Boże a. Boskie itp.)« = decalogus Mącz, Calep [szyk 53 : 1] (54): Maż pyrwei wiedziec/ ze to dzieſięćioro Boże przikazanie dał był pan Bog Moizeſſowy na dwu tabliczach palczem Bożim napyſſane. SeklKat G4v, B2, X; RejKup x5; KromRozm I I, I3v, 14; KromRozm II k2v; GliczKsiąż B7v; GroicPorz aav; Leop Ex 20 arg; BibRadz I 104a żp; BielKron 35, 465; Mącz 78d; Ieſli rzeką przykazánie Boże dzieſięćioro/ wſzák ie iuż połamáli. SarnUzn H; HistRzym 40, 60v, 69V, 83v; KuczbKat 345; WujJud 78, 78v, 80; A iż tego nie rozumiał o ſámym dzieſięćiorgu przykazániu CzechRozm 99v, 83, 89, 97v [2 r.], 99v [4 r.], 100 (16); SkarŻyw 481, 491; CzechEp 279; NiemObr 71; ArtKanc M2v; GórnRozm K4; Calep 289b; Nákoniec iż te wſzytkie grzechy mogą ſię ſnádnie do dźieśięćiorgá przykazánia śćiągáć LatHar 130, ++8v, 112, 113,133, Aaa7; WujNT 97.

»rozkazanie pańskie dziesięcioro« = dekalog (1): niechái má przed oczyma to o częm niewątpi/ páciérz/ credo/ roſkazanié pańſkié dzieſięćioro MurzNT 28v.

b. W funkcji liczebnika mnożnego; dzieśięć razy (5): Wiedź liczbę ſzérzéy na liczbę dłużéy/ mówiąc ták: Dźieśięćiorá dźieśięć/ vczyni ſto. GrzepGeom K, F3v, 13, I4v.
Wyrażenie: »tyle dziesięcioro« (1): Weźmi kadzidła cżęſć iednę/ goricżki tyle pięcioro/ prochu z rakow tyle dzieſiecioro FalZioł II 23.

Cf DZIESIĘCIORNASOB

SB