[zaloguj się]
[pdf]

EKLIPSIS (6) sb n

-k- (5), -cc- (1).

Fleksja

sg N eklipsis (6).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. astron. Zaćmienie słonca lub księżyca [eclipsis solis ‒ zaćmienie słońca; eclipsis lunae – zaćmienie mięsiąca Murm 3; eclipsis ‒ zaćmienie Mymer1 2v, Mymer2 1v, BartBydg; eclipsis lunae – zaćmienie księżyca, solis słóńca Mącz 99a; zaćmienie słońca, księżyca ‒ eclipsis solis, lunae Cn] (5): Wſzák to cżęſto widamy kiedy ſie przygadza/ Gdy ſie ſłońce z mieſiącem w poł zyemie przeſadza Iż go iego promienie doſięgáć nie mogą/ Wnet vkaże ná ſobie ſzpetną ciemność ſrogą. [...] A owi wymyſłkowie z náucżoną głową/ Gdy ſie tá rzecż przytrefi/ eklipſis to zową. RejWiz 145v, A2v; RejPos 244.
Wyrażenie: »słoneczne eklipsis« (1): Tego też roku było Słonecżne Eklipſis bárzo wielkie/ y troie w Mieſiącu/ ſpodziwienim wielkim/ y ſtráchem gdyż ſie tego nieprzygadzáło ſwiátu BielKron 222.
Szereg: »eklipsis albo zaćmienie« (1): podobno muſyáło być Ecclypſis albo záćmyenie/ gdy cyę ocyec ná ſwyát wyſádził/ iż nye mogłes widzyeć/ co zac a kthoryby był. GliczKsiąż B2.
2. lek. Defekt, uszkodzenie [eclipsis, defectus sive defectio – niedosſatek, odjęcie, ujma Mącz 99α; ustanie czego ‒ defectio, ᾽έκλειψις Cn] [w czym] (2): Skoro trochę podroáćie kuflem dokázuie/ Vpiwſzy ſie/ ná ſzkápie po izbie hárcuie. Ali w nodze Eklipſis: ſzukayćie bárwierzá/ Niefortuná popádłá náſzego żołnierzá. BielSjem 21.

Synonim: 1. zaćmienie.

AK