[zaloguj się]
[pdf]

GALERA (17) sb f

ga- (10), gå- (6); ga- RejZwierc (2), KochOdpr (2), KlonWor, gå- GórnRozm, VotSzl; ga- : gå- StryjKron (5 : 4); e prawdopodobnie jasne (tak Cn); końcowe a jasne.

Fleksja
sg pl
N galera galery
G galery gal(e)r
A galerę galery
I galerą
L galerach

sg N galera (1). ◊ G galery (2). ◊ A galerę (1). ◊ I galerą (2). ◊ pl N galery (1). ◊ G gal(e)r (5). ◊ A galery (3). ◊ L galerach (2); -ach (1) VotSzl, -åch (1) StryjKron.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XIX w.

Starożytny i późniejszy okręt wojenny, niskopokładowy, o jednym, dwóch lub trzech rzędach wioseł i jednym do trzech żagli; actuarium, cercurus, liburna, liburnica, navis actuaria a. geraria a. gestoria a. longa, navigium actuarium a. vectorium, triremis Cn (17): Nowych galer prziczinia/ ſtarich poprawuie/ Wioſła rzędem roſkłada/ żagłow przipatruie. KochSat Cv; á iákaż to ſpráwiedliwość twoiá mnie kázáć wieśić com ſie iedną gálerą żywił/ á ty ich tyſiącmi łupiſz wſzythek ſwiát á ſkryſlałeś morze/ á wżdyś nic niewinien RejZwierc 135, 149; KochOdpr D3 [2 r.]; Potym Litwá przecięłá powroz/ ná ktorym Gálerá byłá vwiązána z kotwicą/ iż po wodziená doł płynęłá/ y rozbiłá ſię o brzeg gwałtownie idąc/ ták Litwá oney Gálery doſtáłá/ y ſpalili ią zarazem (marg) Litwá Galerę ſpaliłá. (–) StryjKron 315, 290 [2 r.], 315, 602 marg.
Szereg: »galery i okręty« [szyk 1 : 1] (2): ále Turcy bez mieſzkánia z Wołoch wyciagnęli/ bo Gálery y Okręty ná ktorych dziáłá y inſze ryſtunki do Zamkow dobywánia wieziono [...] práwie też w ty czáſy ná Morzu Czarnym potonęły StryjKron 657, 100.
a. Niewolnicza praca na galerach (3): Ano mym zdánim/ ćiężſza ieſt iedná godziná w cymborzech Tátárſkich/ ábo ná galerách Tureckieh/ á niżeli wielką gromádá pozwow zadwornych VotSzl B3.
Zwrot: »(prze)dawać na galery« (2): V nas we Włoſzech o kradźieſz nie záwżdy wiezſzą/ dáią Więc drugie na galery GórnRozm E3v; KlonWor 30.

MM