GOŁĘBICA (87) sb f
-ę- (85), -(o)- (2).
o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).
Fleksja
|
sg |
pl |
N |
gołębica |
gołębice |
G |
gołębice |
|
D |
gołębicy |
|
A |
gołębicę |
|
L |
gołębicy |
|
V |
gołębico |
|
sg N gołębica (16). ◊ G gołębice (21). ◊ D gołębicy (6). ◊ A gołębicę (33). ◊ L gołębicy (2). ◊ V gołębico (3). ◊ pl N gołębice (6).
Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.
zool. Columba livia domestica (Rost); gołąb, zwłaszcza samica gołębia;
columba Murm, Mymer1, Mącz, Calag, Cn; columbus Calag (87):
Owa ſie łowiec przygodził/ A ná gołębicę godził BierEz L,
L [3 r.];
PatKaz III 100v [2 r.];
Murm 86;
Mymer1 25;
Iezu ienżes ducha ſwiętego w perſonie gołębicze na ſię ſthępować racżył. ſmi. ſie nad nami. TarDuch B2;
Widźyałem duchá z ſtępuyącego yáko gołębicę z nyebá KromRozm I B2v;
MurzNT 12 marg,
Mar 1/10,
Ioann 1/32;
Leop Gen 8 arg,
8,
10,
12,
15/9,
Mar 1/10,
Ioann 1/32;
BibRadz Gen 8/8,
10,
11,
12;
FAbianus Papież rodem z Rzymá/ wybran przez gołębicę ná ſtolec Papieſki. Abowiem gdy było roſtárżenie około elekcyey/ przyleciáłá gołębica pádłá mu ná głowę/ (marg) Gołębicá. (–) znák ten podáłá áby był wybran Papieżem/ y ták vcżynili. BielKron 152,
5 [2 r.],
136v,
138v,
165v,
264;
GrzegRóżn A4,
F,
H4v,
I4v,
M;
Mącz 60c,
236c;
Także Duchá ś. máluią w gołębicy/ álbo w ięzykach w ktorych ſie pokázáć racżył WujJud 44v;
CzechRozm 256v;
Przetoż dobrze Auguſtyn ś. o gołębicy y kruku ktore był Noe z Korabiá ná wzwieſzcżenie ſchodzenia wod wyſłał/ nápiſał: iż przez gołębicę/ ktora z Korabia wyſzedſzy do Korabiá ſię wroćiłá/ dobrzy á wierni poſłáńcy ſię znácżą SkarJedn 52;
Calag 477a;
SkarŻyw 270 [3 r.];
CzechEp 38,
304,
316;
WujNT Matth 3/16,
s. 13,
Mar 1/10,
s. 129,
Luc 3/22,
Ioann 1/32,
s. 471;
SkarKaz 275a,
276b,
514b,
516a;
Y poſtáć lotnych ptaków/ tu ná mię wprowádźi? Lub w ćichą gołębicę álbo w lámentliwą Iáſkółkę ſie przekinie GosłCast 52.
W porównaniach (17): WróbŻołt 67/14; ſtániećie ſie ták ochędożeni iáko ſkrzydłá gołębice RejPs 98; MurzNT Matth 10/16; LubPs N6v, Ov; Leop Cant 1/14; á ſtaną ſię ćichemi iáko báránkowie y gołębice BibRadz I 358d marg; Bądźćież tedy oſtrożnemi iáko węzowie/ á ſzcżyrymi iáko gołębice. BibRadz Matth 10/16, Cant 2 arg, Is 60/8, Os 11/11; SkarJedn d8v; CzechEp 38; ArtKanc P18v; Cżęſto ſobie rozmyślam: kto ſkrzydłá przypráwi; A iáko gołębicę ná puſzcżą wypráwi? GrabowSet F3v; WujNT Matth 10/16; O iákiebych miał mieć ſkrzydłá/ kto mi ie da iáko gołębicy ábych tám przelećiał. SkarKaz 246a.
Błędne tłumaczenie hebrajskiego wyrazu „jonach”, który ma dwa znaczenia: nieprzyjaciel oraz gołębica (1): Wytráććie oſiewácżá z Bábilonu/ y tego ktory więc dzierży ſierp cżáſu żniwá: od oblicża miecżá gołębice [a facie gladii columbae] [przez miecż borzący BibRadz; dla miecżá borzącego BudBib; a facie gladii opprimentis PolAnt]/ ieden káżdy náwroći ſie do ludu ſwego/ á káżdy z oſobná do źiemie ſwoiey vćieką. Leop Ier 50/16.
W przen (1): Błogosłáwionyś ieſt ſynu gołębice/ ktoryś wziął klucże kroleſtwá niebieſkiego od Páná. SkarŻyw 595.
Przen: Umiłowana; oblubienica (5): KromRozm III E6v; Iedná ieſt (práwi) gołębicá moiá/ iedná ieſt ślicżna moiá. KuczbKat 75; gdzie záśpiewaią pioſnkę onę Oblubienicy/ iáko tey S. Doroćie záśpiewáłá muzyká niebieſka: wſtań pokwápſię namilſza moiá/ Gołębico moiá/ vćieſzna moiá/ przyidzi SkarŻyw 127, 142, 582.
ZZa