[zaloguj się]
[pdf]

GRĘDA (15) sb f i m

f (6), m (9) [n-pers].

-en- (9), -ę- (6).

Fleksja
sg
N Gręda
A Grędę
I grędą
inne indecl - Gręda

sg N Gręda (3). ◊ A Grędę (5) [w tym: -ą (3), -a (2)]. ◊ I grędą (6). ◊ indecl Gręda (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (dwa z tych samych przykładów) ‒ XVIII w.

1. Bieg konia średnio szybki; cursus equi vectarii aut rusticani mediocriter citatus Cn (6):

W funkcji przysłówka: »grędą« (6): y niech iedźie ná nim od kreſu záſye do kreſu grędą. Item trzećiego dnia ieſliby nie był dobrze koń hárowan/ tedy weźmi gliny/ octu/ [...] potym námaż mu nogi SienLek 190v.

Szereg: »grędą, inochodą« (1): Tákże też y miedzy końmi [...]/ chociay będą iednákiey nátury/ á wżdi widamy rozne nátury: Ieden waśniwy/ drugi pokorny/ ieden rychły drugi leniwy/ ieden grędą drugi inochodą RejZwierc 67v.
Przen: Wolniej; trochę gorzej (4): Pátrz iż mu ſie nádęłá gębá iáko ſzkápie/ Gdy ſie owo z byſtrośći inochodą ſzłápie. [...] Aleć wierę pomyli/ kiedy mu dobodą/ Bo pewnie muśi grędą/ gdy do piekłá wiodą. RejWiz 173v.
Zwrot: »chodzić grędą« (1): Vrodzi ſie gárbáty/ drugi s Cżáplim, noſem/ A drugi s Swinim pyſkyem á z Zorawim głoſem. Więc s krzywemi nogámi/ Więc s ſzcżerbátą gębą/ Więc ieden inochodą/ drugi chodzi grędą. RejWiz 128.
Szereg: »inochodą, grędą« (3): RejWiz 128; Więc też ći nieukowie/ co piſmá nie máią/ Gdy nie mogą mędrowáć/ niechayże wżdy báią. Bo komu inochody nie sſtawa/ więc grędą/ A báby gdy Lnu nie máſz/ niech Konopie przędą. RejFig Ee4; RejZwierc 67v.
2. n-pers (9):
Zestawienie (9): Processus officii contra Joannem Grenda et Luciam Glinyarka LibMal 1554/ 192v; Iſch w ye pewnye o thym ze Jan Grenda Browarzs kthori w Wyezyenyv ſziedzi myeſzkal na pulthora lyatha z Lucia Barthoſcha Glinyarza oddaną malzonka LibMal 1554/193; yſz on [...] yeſth napominall Jana Grendą abi oddaney zoni Barthoſcha Glinyarza [...] zanyechall. LibMal 1554/193v, 1554/193 [5 r.], 193v.

Synonim: 1. kłus.

Cf [GRĘDEM]

HG