« Poprzednie hasło: ALIŚCI | Następne hasło: ALIŻCI » |
ALIŻ (103) cn i pt
cn (86), pt (17).
-ż : -sz (69 : 34).
a jasne.
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.
- I. Spójnik
(86)
- 1. Wprowadza wypowiedzenie podrzędne
(73)
- a. Okolicznikowe czasowe (7)
- b. Okolicznikowe czasowo-warunkowe (66)
- 2. Łączy wypowiedzenia współrzędne lub przyłącza zdanie nadrzędne do podrzędnego (w apodozie)
(13)
- a. Łączne (3)
- b. Przeciwstawne (2)
- c. Wynikowe (8)
- 1. Wprowadza wypowiedzenie podrzędne
(73)
- II. Partykuła
(17)
- 1. Uwydatniająca (4)
- 2. Ograniczająca
(13)
- a. W wypowiedzeniu twierdzącym (7)
- b. W wypowiedzeniu zaprzeczonym (6)
W połączeniu z trybem warunkowym: Przetni zyemię nápoły/ iużći ſie nie zgoi/ Ni ſie ſámá ſwą mocą iuż nigdy nie ſpoi. Aliż ią muśiſz zlepić y ſpołu położyć/ Przedſię áliżby przyſchłá/ toż na ſtronę włożyć. RejWiz 113.
Połączenie: »tak długo aliż« (3): tedy tácy máią być ſámi záklęći/ ták długo áliż temu doſyć vczynią/ co ná ich vrząd należy. UstPraw A4, B4, K2.
W połączeniu z trybem warunkowym (20): MetrKor 37/3v, 4 [2r.]; OpecŻyw 25v, 146v, 168v; ysz sya nyemyely okrzywdy swe pozywacz alysby przeth przethnamy [!] ony polozyly ZapWar nr 2085 [2 r.]; iż ich po náwrocenyu ináczey nyeprzyymuye/ yedno áliżby w ten ſpoſob yáwnye wyználi KromRozm III O2, 16; Ták też oni niechay nye záraz młodego ſyná dáyą wſlużbę/ áliżby ſie godził y vſtał. GliczKsiąż I4v; Zaden dobry nie ma być poiman áliżby był práwem zwyćiężon UstPraw 14, D2, Fv, H2; Mącz 272a; OrzQuin A2, Pv, P2v; SarnStat 12, 54. Cf »nie pierwej ... aliż«, »tak długo ... aliż«.
Połączenia: »aliż gdy(by)« (2): ktorego lákubá ten Dominik nienágánił krewnoſćią przy miánowániu świádkow/ áliż gdy dowieſć miał UstPraw C4v, I4v.
»nie ... aliż pierwej«: Ne quis frumentum de area tolleret, antequam cum decumano pactus esset. Aby żaden żitá nie zwoźił áliżby ſie pierwey o dźieśięćinę [...] zgodźił. Mącz 272a.
»pierwej nie (nie pierwej) ... aliż(by)« (17): OpecŻyw 2v, 168v; PatKaz III 147; KromRozm III C8, C8v [2 r.], G4v [2 r.]; Nisi perfecta re de me non conquiesti. Pirwyś nie odpoczinął áliżeś to przewiódł y przekonał co mnie należáło. Mącz 341d; Tu non absistes ea facere donec vapules, Ty tego pirwey nie przeſtánieſz czinić áliż kiyem weźmieſz. Mącz 396c, 504b; OrzQuin A2, Pv, P2v [2 r.]; SarnStat 12, 54.
»tak długo ... aliżby«: sthego myeſcza thak dlugo nyeodchodzycz any stąpacz, alyſzby mya zaſſyą then ze podſtaroſczy [...] na ząmek wyodl MetrKor 37/4.
Cf ALIŚCI
MB