Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: GRZECHOTKA

Następne hasło: GRZECZNIE »

GRZECHOWY (21) ai

Teksty nie oznaczają é oraz ó; o jasne.

Fleksja

sg
m	N		f	N	grzechowå	n	N
	G	grzechow(e)go		G	grzechow(e)j		G	grzechow(e)go
	D	grzechow(e)mu		D			D
	I	grzechowym		I			I

pl
N	subst	grzechow(e)
G		grzechowych
I	n	grzechowymi

sg m G grzechow(e)go (3). ◊ D grzechow(e)mu (1). ◊ I grzechowym (4). ◊ f N grzechowå (2). ◊ G grzechow(e)j (3). ◊ n G grzechow(e)go (2). ◊ pl N subst grzechow(e) (3). ◊ G grzechowych (1). ◊ I n grzechowymi (1). ◊ L grzechowych (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „grzech” ‘świadome i dobrowolne przekroczenie przykazań bożych lub kościelnych’; pochodzący od grzechu, związany z grzechem lub jego konsekwencjami (21)

Przymiotnik od „grzech” ‘świadome i dobrowolne przekroczenie przykazań bożych lub kościelnych’; pochodzący od grzechu, związany z grzechem lub jego konsekwencjami; peccatum PolAnt, Vulg (21): WróbŻołt X; Długu grzechowego że niemożemy ſámi zápłáćić/ do męki Páńſkiey vćiekáć śie mamy. KuczbKat 415 marg, 205 marg; LatHar 159 marg; WujNT Rom 6/23, Bbbbbb4v; Peccati ſtipendium eſt mors. Płaca grzechowa ieſt śmierć. [Vulg Rom 6/23] WysKaz 15; SzarzRyt A.

Wyrażenie: »ciało grzechowe« (2): BudNT Rom 8/3; Bog poſławſzy Syná ſwe^go w podobieńſtwie grzeſznego ćiáłá (marg) ćiáłá grzechowego. (–) y przez grzech (marg) To ieſt przez Chriſtuſá ktory ſię nam sſtał ofiárą zá grzech. (‒) potępił grzech w ćiele. WujNT Rom 8/3.

Wyrażenia peryfr. oznaczające grzech: »jad grzechowy« (1): tedy iuż woda ocżyſcia cżłowieka na krzcie od iadu grzechowego. WróbŻołt I7v.

»kraina grzechowa« (1): ktorzy [chrześcijanie] nie z niewoley Egyptſkiey/ ále z kráiny grzechowey/ y z mocy ćiemności od Bogá wyrwáni/ á w Kroleſtwo ſyná ſwey miłości ſą przenieśieni KuczbKat 270.

»lichota grzechowa« (1): A iż w tákowych grzechach y w niepożytkach á lichotach grzechowych/ nayduią śie też teráźnieyſze cżáſy náſze KuczbKat 325.

»grzechowe pęto« (1): ále będącym w ćieniu śmierći á śćiśnionym ćięſzkimi grzechowymi y Szátáńſkimi pęty/ vcżynił świátłość KuczbKat 25.

»plugawość grzechowa« (2): KuczbKat 420; Tám wedle obietnice Páńſkiey/ sſtawa ſie dziećię cżyſtym od wſzytkich plugáwośći grzechowych KarnNap C.

»proszek grzechowy« (1): Toć to on kośćioł Sálomonow/ w ktorym młotá áni śiekiery nigdy ſłycháć nie było: przewiekuiśćie nienáruſzone pánieńſtwo iey: y nigdy namnieyſzym proſzkiem grzechowym nieprzypruſzoną świętą duſzę iey [Maryi]. LatHar 477.

»zakał grzechowy« (2): gdyż w omyćiu brudu ćieleſnego álbo zmázy iákiey ná ſzáćie wielką pilność cżynimy/ tákże wielkiey pilnośći nieprzykłádamy/ iákoby iáſność duſzna plugáwym zakáłem grzechowym záćmiona niebyłá. KuczbKat 215, 220.

»zakon grzechowy« (2): Dlatego przeto ſam ia iednák ſmyſłem zniewalam ſię zakonowi Bożemu/ lecż ćiáłem zakonowi grzechowemu [legi peccati]. BudNT Rom 7/25, Rom 7/23.

Cf GRZESZNY