« Poprzednie hasło: [KANONICZEK] | Następne hasło: KANONIJA » |
KANONICZY (11) ai
a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie); teksty nie oznaczają ó.
Fleksja
sg | |||||
---|---|---|---|---|---|
m | N | f | N | kanoniczå | |
G | kanonicz(e)go | G | |||
A | A | kanoniczą | |||
I | I | kanoniczą |
pl | ||
---|---|---|
G | kanoniczych | |
A | subst | kanonicz(e) |
sg m G kanonicz(e)go (1). ◊ f N kanoniczå (5). ◊ A kanoniczą (1). ◊ I kanoniczą (1). ◊ pl G kanoniczych (1). ◊ A subst kanonicz(e) (2).
Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.
Znaczenia
Przymiotnik od „kanonik”:
1. Od znacz. ῾duchowny katolicki᾽ [canonicus Łac śr] (6): Ktemu/ ponieważ Kośćioły miáły przyłącżone do śiebie ſzkoły dla młodźieńcow/ przeto chćieli do tego ſtanu kánonicżego [canonicorum ordini]/ przydáć ſzkoláſtyki ModrzBaz 131v.
a. W szeroko pojętej funkcji dzierżawczej; odnosi się do konkretnej osoby będącej kanonikiem (5): [Przemek] ten kſiążętom Głogowſkim miáſto Poznáńſkie wydał/ kośćioł wielki oſádził Kánonicże domy popálił/ Mikołáiá Archidyakoná Poznáńſkiego zábił. BielKron 370v; Biſkupie/ Opáćie kánonicże wśi łupili/ bo krolá nie było w źiemi/ W Litwie był. BielKron 401 v, 393v marg, 394; SarnStat 1126 marg.
W charakterystycznych połączeniach: kanoniczy(-a) dom (2), lekkość, przysięga, wieś.
2. Od znacz. ῾członek zakonu᾽ (2):
Wyrażenie: »kanonicza reguła« (2): Arnolfus z Burgundyey Kánonitzą Regułę vſtáwił KrowObr 134, 134v.
3. n-loc Nazwa ulicy (3):
Zestawienie: »ulica Kanonicza« [szyk 2 : 1] (3): przetho nie rychło ogniá vgáſzono/ zgorzáłá vlicá Grocka y Kánonicża s ſwymi przecżnicámi/ kośćiołow cżterzy BielKron 394, 396v, 421v.
AL