[zaloguj się]
[pdf]

KANONIZOWAĆ (13) vb pf i impf

pf (5), impf (4), pf a. impf (4); pf [w tym: praet (3), inf (2)] BielKron 362v, Mącz, SkarŻyw (2), NiemObr; impf [w tym: inf (2), praet, con] RejAp, CzechEp, WujNT (2).

Oba a oraz oba o jasne (w tym w pierwszym a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf kanonizować
praet
sg pl
3 m kanonizowåł m pers
n subst kanonizowały
conditionalis
pl
3 m pers by kanonizowali
impersonalis
con by kanonizowåno

inf kanonizować (6). ◊ praet 3 sg m kanonizowåł (4). ◊ 3 pl subst kanonizowały (1). ◊ con 3 pl m pers by kanonizowali (1). ◊ impers con by kanonizowåno (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Uroczyście ogłosić kogoś świętym; dokonać kanonizacji; consecrare Mącz, Cn; publice dedicare deum Mącz; asserere a. beare a. donare caelo, beatificare, canonizare, publice colendum proponere Cn (13) Consecrare et publice dedicare aliquem Deum, Podnieść álbo kánonizowáć. Mącz 363c.

kanonizować kogo (9): Papież odłożywſzy inne rzecży ná kázálnicę wſzedſzy kánonizował to ieſt opowiedział być vwielbionego od Bogá S. Stániſłáwá przez znáki dowodne BielKron 362v, 183v; RejAp 113v; po długim wypytániu ktore przed nim Mikołay piąty cżynił/ ſkoro Papieżem zoſtał/ wtorego mieśiącá kánonizowáć go nieomieſzkał. SkarŻyw 311, 463; CzechEp 78; Bo Biernatá zá świętego wſzyſcy máią/ Brygidę też Papież Rzymſki kánonizował NiemObr 156. Cf Zwrot.

Zwrot: »kanonizować święte« (2): Kośćioł ma moc kánonizowáć Swięte y świętá ich vſtáwowáć. WujNT Zzzzz3 [idem] 9 marg.

Iron [kogo] (2): Nieźleby tedy áby kánclerz iechał do Rzymá/ powiádáiąc to Papieżowi iżby wżdy nas kanonizowano BielKron 307; RejZwierc 192v.

W przen [kogo] (1): Tákże też inſza rzecż/ lzeyſze záwźięte ſekty do cżáſu znośić: á inſza/ ſpolnymi ſpiſámi y przyśięgámi one kánonizowáć y iákoby świętemi vcżynić. PowodPr 41.
[Przy hasłach „kanonizować”, „kanonizowanie” i „kanonizowany” wyrazy łacinskie w słownikach odnoszą się przeważnie do pogańskiego aktu ubóstwienia, natomiast ich odpowiedniki polskie dotyczą również obrzędu chrześcijańskiego.]

Synonim: podnieść.

Formacja współrdzenna: nakanonizować.

Cf KANONIZOWANIE, KANONIZOWANY

ZZa