[zaloguj się]
[pdf]

KARWATKA (20) sb f

kar- (11), kår- (1) Mącz; drugie a pochylone, końcowe jasne.

Fleksja
sg pl
N karwåtka karwåtki
G karwåtek
A karwåtkę
L karwåtce karwåtkach

sg N karwåtka (3). ◊ A karwåtkę (8) [w tym: -ą (3), -e (1)]. ◊ L karwåtce (6). ◊ pl N karwåtki (1). ◊ G karwåtek (1). ◊ L karwåtkach (1).

Sł stp brak, St stp nazw os notuje, Cn brak, Linde XVI w.; poza tym XVII – XVIII w. w innym znaczeniu.

Rodzaj krótkiego ubioru z pętlicami noszonego przez młodych ludzi; chlamys Mącz (20): Alye thąſz suknya pothem thowarziſchewy themuſz nagrodzyel bo mv dal zanye karwathką sknaflany LibMal 1552/169, 1553/173, 173v, 174, 1554/183v [3 r.], 184; Ocyec nye rad ſie wyda ſynowi ná vbyory [...]/ ſpráwiwſſy mu Sáráwáry á kárwatkę/ odzyenye y lecye y zimye nie práwye cyęſzkie/ poſle go do ludzi y będzye ſlużył GliczKsiąż F3v; RejWiz 57v, 93; KArwatek wloſkiego ſukna ſzarego. s petliczami ſzaremy Jadwabnemy. liſzii podſitich besz bobru. na trzi pannj WyprKr 90v; Mącz 52a; Boć iuż tám inych ſtroiow nieboże potrzebá/ Kto ſie bierze wyiecháć s tey zyemie do niebá. Iuż thám zá nic Kárwatki y pſtre obercuchy RejZwierc [207]; PudłFr 77; A Polacy kędy ſą z dawnemi Mázury? Ktorzy ná koń w kárwatkách z miekowſkiem wśiadáli Y nog ſobie kitayką nie podwięzowáli. BielRozm 4.
Wyrażenie: peryfr. »karwatka z deski, z tarcice« = trumna [szyk 1 : 1] (1 : 1): Weźrzyſz w ſwoy krys długoli w tym ſie chłubić będzyeſz/ Wnet pochwili s tárćice w kárwatce vſiędzyeſz. RejWiz 83v; RejZwierc 218v.
Szereg: »pułgiermacze albo karwatka« (1): Pvlgermacze albo Carwatka Atlaſu czarnego. WyprKr 80.
W przen (1): Iedno zacna pocżćiwość to piękna kárwatká/ Tá káżdego ozdobi ták y bez kábatká. RejWiz 16.

Synonim: pułgiermacze.

MM