[zaloguj się]
[pdf]

KATOLIKA (74) sb f

-th- (51), -t- (23).

Oba a jasne; o prawdopodobnie jasne (tak w katolik).

Fleksja
sg
N katolika
G katoliki
D katolice
A katolikę
I katoliką
L katolice

sg N katolika (15). ◊ G katoliki (28). ◊ D katolice (3). ◊ A katolikę (2). ◊ I katoliką (17). ◊ L katolice (9).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

Religia katolicka i ogół jej wyznawców (74): Abowiem nápiſano ieſt: w duſzę złośliwą nie wchodźi duch prawdy [...]. Co iáko ſię z rzecżą X. K. y ze wſzytką teráznieyſzą Kátholiką zgodźi/ niech ſądzą wierni Chriſtyánie/ ktorzy ſą ſercá y ſzcżyrego y cżyſtego CzechEp 244; Abyſmy tedy z Kátholiką X. K. Antychriſtámi nie zoſtáli/ y z nimi też potym z trzaſkiem nie zginęli: przetoż my ſię do Apoſztołow przyłęcżyć woleli. CzechEp 361; Lecż iż I. M. X. K. ſam to zna/ że Dániel prorok tymi ſłowy ſwemi opiſał Antychriſtá/ ták iáko to y iego Kátholiki Pátreſowie ſtárzy niektorzy cżynią CzechEp 364, 23, 27, 29, 100, 176 (26); To tylko przypomnieć muſzę/ iż X. K. nie cżuiąc ſię/ lice grubego báłwochwálſtwá/ ſwoiey Kátolice przyznał. NiemObr 120; Lecż ſam X. K. niechay ſię dobrze ze ſwoią Kátoliką obráchuie: á obacży bez pochyby/ iż oni ſą nowochrzcżeńcy/ ktorzy chrzeſt ná chrzeſt wnoſzą/ y wprowádzáią. NiemObr 149, 95, 120, 142, 163.

[W przeciwstawieniu: »katolika ... kąt«: Kátholiká/ y Kąth (partem Auguſtin zowie) ſą dwie rzecży przećiwne. Kto Kátholikiem ieſt: práwą Wiárę ten trzyma: á kto kątnych chwytha ſie náuk; Heretykiem záwſze tego S. Doktorowie zowią. HerburtArt C4.]

W charakterystycznych połączeniach: katolika księdza kanonikα (4), teraźniejsza (4); katoliki loika, patresowie (2), pisarz (4), wodz, wychowaniec, wynalazek, zdanie.

Wyrażenia: »księża katoliki rzymskiej« (1): Iáko teraz poſpolićie nam mowią kśięża Kátoliki Rzymſkiey CzechEp 28.

»wiara rzymskiej katoliki« (1): Lecż teraz [...] godźi ſię przypátrzyć niezgodźie: ktora ſię około tego fundámentu/ przez X. K. tu záłożonego/ w Wierze Rzymſkiey Kátholiki Piſárzow/ náyduie. CzechEp 226.

Zestawienie: »katolika rzymska« [szyk 20 : 20] (40): A vcżynię to/ piſárzow ſtárych Kátholiki Rzymſkiey/ przytocżenie CzechEp 35; á godźiſz ſię to ták bárzo obłądzoną bráćią drapáć? á ktoż drapie? átoli Kápłan duchowny? ktoregoż nabożeńſtwá y wyznánia? á toli Rzymſkiey Kátholiki kośćiołá powſzechnego. CzechEp 97, *3, 6, 26, 27 [2 r.], 35 (38). Cf Wyrażenia.
Szereg: »chrystyjaństwo abo katolika« (1): Toć też y tu inſzy ieſt fundáment wyſtawiony/ ná tym tám ſynodźie y bárzo rożny y dáleki X. K. y Athánázego fundámentu. Ktory też od Chriſtiáńſtwá ábo od Kátholiki wyłącża. CzechEp 229.
Przen: Pogardliwe przeniesienie nazwy na religię żydowską okresu Nowego Testamentu (1): Doſyć też y ná tym máiąc z ſtrony Fáryzeuſzow/ Sádukeuſzow/ y inſzych obłędliwych náucżyćielow Kátholiki Zydowſkiey/ (ná ktorey mieyſce Papieſka náſtąpiłá [...]) CzechEp 29.
[W kanonie źródeł „Słownika” wyraz występuje tylko w CzechEp i NiemObr.]

Cf KATOLICTWO

AL