[zaloguj się]
[pdf]

KĘDZIERZAWY (43) ai

kę- (36), ke- (3), ką- (2), kęn- (1), cąn- (1).

-e- (16) OpecŻywLisL Mącz (15) -é- (1) Oczko; a jasne.

Fleksja
sg
mNkędzierzawy fNkędzierzawå, kędzierzaw(a) nNkędzierzaw(e)
GKędzierzaw(e)go G G
Dkędzierzaw(e)mu D D
A Akędzierzawą A
Ikędzierzawym I I
pl
N subst kędzierzaw(e)
G kędzierzawych
A subst kędzierzawé
inne formy
sg m G a. A - Kędzierzaw(e)go

sg m N kędzierzawy (11). ◊ G Kędzierzaw(e)go (2). ◊ D kędzierzaw(e)mu (1). ◊ G a. A Kędzierzaw(e)go (1). ◊ I kędzierzawym (1). ◊ f N kędzierzawå (5), kędzierzaw(a) (2). ◊ A kędzierzawą (1) [zapis: -a]. ◊ n N kędzierzaw(e) (2). ◊ pl N subst kędzierzaw(e) (9). ◊ G kędzierzawych (3). ◊ A subst kędzierzawé (5); -é (1), -(e) (4).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XIX w.

Przymiotnik od „kędzierz”:
1. Zwinięty w loki, kręcący się (o włosach i sierści); mający kędzierzawe włosy lub sierść; crispus Murm, Mącz, Cn; cincinnatus Mącz, Calep, Cn; calamistratus, vibratus Mącz, Cn; cirratus Calep, Cn; comatulus BartBydg; flexus, intortus, tortus Mącz; bene capillatus, cirriger, crispatus, crispulus, homo calamistrata coma a. crinibus in nodum tortis, intohsus, subcrispus Cn (27) : BierEz B4v; wloſy má barwy orzecha láſkowégo dozrzalégo gladkié niemál aż do vſſu/ a od vſſu nadol promienie kędzierzawé/ niétzo żołtſſé a iaſnieyſſé OpecŻywList C; PatKaz III 119; Murm 50; BartBydg 31; Vibratum, Kędzierzáwy/ zwiły/ zwikłány Mącz 493a, 30d, 53d, 69a, 459d; Baranowi go rownam ja kędzierzawemu. Ktory pięknemu stadu wodzem jest owczemu. KochMon 26; Cirratus – Splecziony, kędzierzawi. Calep 201a, 194b.
Wyrażenia: »głowa kędzierzawa« (1): Byalokurowathi ma glową kądzierzawa LibMal 1544/81.

»włosy kędzierzawe« = capilli crispi a. intorti, cincinnus, coma flexa, comae tortae, crines calamistrati Mącz [szyk 7 : 61] (13): Włoſi barzo kędzierzawe á wſtocżone iako wełna barankowa, znamio: cżłowieka tępego rozumu GlabGad M7v, A8v [2 r.], N5; BOleſlaw Kriſpus/ rzecżony od włos kędzierzáwych po wygnániu brátá ſwego Włádziſłáwá z żoną y z ſyny: wybran na Monárchią Polſką BielKron 355, 72v; Mącz 30d, 53d, 69a, 129d, 459b, d; Oczko 34.

[Cf 3.].
2. Pofalowany, pokarbowany, pomarszczony, postrzępiony, mający nierówną powierzchnię; crispus Mącz,. Cn; pinnatus Mącz (11): Pinnata folia. Kędźierzáwe liście yákoby wykoſowáne ná brzegách. Mącz 300c, 354d; Druga widzę ná głowie ma świetną koronę/ Bieretek z pierzem/ przy niey foremną zaſłonę Swoiey głowie zdźiałáłá/ muſzczká kędźierzáwa Wyſoko ná łbie ſtoi/ cudzoźiemká práwa ZbylPrzyg A2.
Zestawienia w funkcji nazw botanicznych: »kędzierzawa jedlina« = Abies alba Mill. (Rost: jedlina) (1): Crispa abies, Kędzierzáwa yedlina. Mącz 69a.

»kędzierzawa kapusta« = apia, apiacos, brassica crispa, sabellica, selinas, selinois Cn (1): Aby ſie iey mnożyła na to lato/ zielona trawa/ żołta marchew/ Kędzierzawa kapuſta. LudWieś A3v.

»miętka kędzierzawa« = Mentha silvestris var. crispata Schrad. (Rost) (2): Miętká ogrodna/ álbo kędźierzáwa/ Mentha criſpa SienLek 205v, 111v.

»sałata kędzierzawa« = Lactuca sativa var. crispa L. (Rost: lactuca) (1): Sáłatá kędźierzáwa/ Lactuca ſeſsilis, ſiue criſpa SienLek 230v.

[»szczerbak kędzierzawy« = Cichorium Intybus L. (Rost: podróżnik); cykoria podróżnik lub Cichorium Endivia L. (Rost: podróżnik ogrodny), cykoria endywia, roślina z rodziny złożonych (Compositae): Sżcżerbak kędźierzáwy/ Intubus criſpa. Krauſz Endiwien. SienHerb L4 #, E3#.]

»ślaz kędzierzawy« = Malva crispa L. (Rost: kędzierzawiec) (1): Kto ſye ślazem kędźierzáwym pomáże/ pſzczołyſye go niechfycą SienLek 154.

a. Mający deseń falisty (2): Poscziel kędzierzawa zlota wzoledki WyprKr 105; Molluscum, Drzewo fładrowi podobne/ to yeſt ták kędzierzáwe yáko flader. Mącz 230a.
3. Zestawienie w funkcji n-pers: »Bolesław Kędzierzawy« [szyk 3 : 2] (5): StryjKron 225; Káźimierz Wtory Spráwiedliwy rzecżony/ ſyn Kędźierzáwego Bolęſłáwá KlonKr A3v marg, A3 [2 r], A3v marg.

Synonimy: 1. zwiły; 2. zest.: »ślaz kędzierzawy«: kędzierzawica, kędzierzawiec.

Cf KĘDZIERZASTY, KĘDZIERZEWATY, PRZYKĘDZIERZAWSZYM

ZZa