[zaloguj się]
[pdf]

KŁĘBEK (20) sb m

-bk- (4), -pk- (1).

-ę- (14), -e- (3), -ą- (2), -ąm- (1).

e jasne.

Fleksja
sg pl
N kłębek kłębki
G kłębka kłębk(o)w
A kłębek
L kłębk(a)ch

sg N kłębek (5). ◊ G kłębka (2). ◊ A kłębek (10). ◊ pl N kłębki (1). ◊ G kłębk(o)w (1). ◊ L kłębk(a)ch (1).

Sł stp notuje, Cn s.v. kłąb, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Dem. od „kłąb” ‘coś zwiniętego w kulisty kształt’; glomus Murm, BartBydg, Calep; glomulus Cn (20): Murm 145; HistRzym 104v; Bo ſię w dźiwny Lábyrint/ y błąd wda tákowy/ Zkąd żadna Ariádná/ żadné kłębki tylné Wywiéść go móc nie będą KochFr 107; Calep 458a; Dworká Potym [...] ma [...] Rewizorowi prządźioná oddáć/ onę wagę co iey przędźiwá oddał: potym kłębkow doyźrzeć GostGosp 114.
Przyslowie: A tu iuſz Czytelniku miły po długiey nići kłębká będziem dochodzić StryjKron 66; KochWr 19.
Zwroty: »skurczyć się w kłębek« (4): W Zywocie matczynem lezenie płodu: ieſt takowe. [...] Grzbietem ku żywotowi/ á vſty ku grzbietowi matcżynemu leży: ſkurcżywſzy ſie w kłębek. FalZioł V 14v.

»wić na kłębek, w kłębek; wicie na kłębek, w kłębek« = glomerare; glomeratio Mącz, Calep; conglomerare Calep [szyk zmienny] (2 : 1; 1 : 1): Glomero, Wiyę ná kłębek Mącz 146d, 146d; Glomeratio ‒ Wicziewkłebek. Calep 458b, 241a, 458a.

Wyrażenie: »kłębek nici« (6): BartBydg 65b [2 r.]; LibMal 1547/ 133v; Weźmi z ſobą kłębek nići/ á gdy prziydzieſz do drzwi ogrodnieh v więż nić v forty á idąc rośćiągay ią HistRzym 103v, 104v [2 r.].
Przen: Lata życia (1):
Wyrażenie: »żywota kłębek snujący« (1): Kámięńby ſię vżalił ſtárcá doźrzáłégo/ Iuż oſtátni żywotá kłębek ſnuiącégo GórnTroas 10.

MM