[zaloguj się]
[pdf]

KOBYLI (67) ai

o jasne.

Fleksja
sg
mNkobyli fNkobyl(a) nNkobyl(e)
Gkobylégo Gkobyléj Gkobylégo
Akobyli A Akobyl(e)
Ikobylim I Ikobylim
L L Lkobylim

sg m N kobyli (18). ◊ G kobylégo (26); -égo (4), -(e)go (22). ◊ A kobyli (3). ◊ I kobylim (1). ◊ f N kobyl(a) (2). ◊ G kobyléj (4); -éj (1), -(e)j (3). ◊ n N kobyl(e) (3). ◊ G kobylégo (4); -égo (1), -(e)go (3). ◊ A kobyl(e) (2). ◊ I kobylim (3). ◊ L kobylim (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) – XVII w.

1. Przymiotnik od „kobyła”; pochodzący od kobyły; equinus BartBydg, Cn (14): Mącz 156c; gdy nietylko ſye nogá kurczy ále ćiérpnie [...] do tego ſłużą [...] ſádłá álbo tłuſtośći/ których poſpolićie náſzy vżywáć zwykli/ iáko dźikiégo wieprzá/ Niedźwiedzégo/ kobylégo Oczko 33.
Wyrażenie: »kobyle mleko« = kumys [szyk 6 : 5] (11): FalZioł IV 10b; GlabGad H5; MiechGlab **3, 22; Mącz 156c; SienLek 59, 112, 148v; Komiz kobyle mleko/iáko oni zową/ To tym ſobie záleye potráwę ſurową. RejZwierc 243, 242v; KmitaSpit A2v.
a. Wchodzi w skład derywatu kompleksowego od połączenia z przydawką „kobyli” (2): BartBydg 65; Syr kobyli twardy/ żywoth zatwardza FalZioł IV 10b.
2. Zestawienia w funkcji nazw botanicznych (52):
»kobyla miętka« = Mentha longifolia (L.) Huds. (Rost); mięta długolistna, bylina z rodziny wargowych (Labiatae); mentastrum Calep, Cn; menta agrestis a. caballina Cn (6): druga ieſt miętka polna ktorą zową kobyla miętka FalZioł I 81d; Wezmi piołynu/ miętki balſamite/ to ieſt kobyley miętki FalZioł V 105v, V 87v; SienLek 19v, 123; Calep 653b.

»kobyli szczaw« = Rumex obtusifolius L. (Rost); szczaw tępolistny, roślina z rodziny rdestowatych (Polygonaceae) o okrągłych kwaskowatych w smaku liściach; oxylapathum, rumex Mącz, Calep, Cn; lapathum cantherinum, hippolapathum Mącz, Cn; bulapathum, hydrolapathum, lapathum acutum Cn [szyk 44 : 2] (46): Gdy naydzieſz napiſano w reczeptach to ſlowo proſto kobyli ſzcżaw/ tedi maſz rożumieć okrągły ſzcżaw/ á nie oſthry FalZioł I 73a; Naſienie Kobylégo ſzcżawiu ma w ſobie cierpnoſć doſić znakomitą FalZioł I 73b, [+3]d, I 10c, 44a [2 r.], 46c [2 r.], 53c (21); Mącz 34b, 156c, 184a, 271d, 360b; SienLek 17, 55, 77v, 81v, 90v (14); Calep [743]b, 932a; Bielunem y piołynem tucżył ſię zá gumnem/ Podrożnikiem/ kobylim ſzcżawiem y pśim rumnem. KlonWor 19.

~ W charakterystycznych połączeniach: korzeń kobylego szczawiu (7), liście (2), nasienie (3), sok (9); kobyli(-ego) szczaw(iu) (na-, u)warzyć (uwarzony) (5).

Wyrażenia: »kobyli szczaw okrągły« (1): według Platearza ieſt dwoiaki kobyli ſzczaw/ ieden oſtry á drugi okrągły/ oſtry dla tego ieſt rzecżon iſz ma oſtry liſt FalZioł I 73a.

»kobyli szczaw ostry« = Rumex crispus L., Rumex acetosa L., Rumex acetosella L., trzy gatunki szczawiów oliściach lancetowatych (3): Oſtri ſzcżaw ieſt dobry na ſwierzb y na liſzaie vcżiniwſzi s niego maſć, Wezmi kobylego ſzcżawiu oſtrego FalZioł I 73a, I 73a, b. ~

3. Zestawienie w funkcji n-loc: »Kobyle Pole« (1): I wyardunk pyenyedzi chlopu wkobilym polyu bill wkarczmye wyal LibMal 1547/126.

ZCh