[zaloguj się]
[pdf]

KOCIEŁEK (19) sb m

o oraz oba e jasne.

Fleksja
sg pl
N kociełek
A kociełek kociełki
L kociełku

sg N kociełek (15). ◊ A kociełek (2). ◊ L kociełku (1). ◊ pl A kociełki (1).

Sł stp: kociołek, Cn notuje, Linde XVI – XVII w. błędnie: kociołek.

Dem. od „kocieł”:
1. Naczynie kuchenne lub laboratoryjne; ahenulum Murm, Mymer1, BartBydg, Cn; coculum Mącz, Calep, Cn; caldarium Mącz, Cn; cacabus, calidarium, cortina, milliarium Mącz; authepsa Calep; aenolum, caldaria, calix, cucumella, coquulum, cortinula Cn (18): Murm 142; Mymer1 28v; BartBydg 49b; A Alembik theż w kociełkhu aby pełnie ſiedział mokrą chuſthą cżęſtho obwijać FalZioł II 2d; v organiſzcziney wrinku przed godi vkradla koczielek LibMal 1546/115, 1545/98; Cortina [...] Też Kociełek w którym fárbę przypráwiáyą. Mącz 66c, 28c, 31c, d, 221c; Calep 210a, 258b.

W połączeniu szeregowym (1): Gdy ná Moſkwę iedziećie/ mieyćie ty potrzeby: [...] Rydl/ śiekierę/ motykę/ koſze/ śierp/ koćiełki/ Włocżek y też ruſznice ma mieć Zołnierz wſzelki. BielSjem 34.

[Przysłowie: Toć ieſt bráćia moi/ trzeć ſię okoćiełek [= obcując ze złymi stawać się złym] (o Heretyki mowię/ z ktorymi obcuiećie/ á teraz przećiw Kośćiołowi/ ledwo ſię nie ſprzyśięgaćie) GrodzPopr 28.]
Wyrażenia: »kociełek miedziany« (2): Mącz 65a; Authepsa – Panew albo kocziełek miedziani. Calep 118b.

»kociełek srebrny« (1): WyprKr 52v cf Szereg.

Szereg: »sik albo kociełek« (1): Sik albo koczielek ſrebrni biali WyprKr 52v.
a. Naczynie liturgiczne do przechowywania wody święconej [do czego] (1):
Wyrażenie: »kociełek srebrny« (1): Koczielek ſrebrni do ſwięczonei wodj WyprKr 54.
2. [Instrument muzyczny: Koćiel/ Ahenum, Item, Tympanum aeneum. koćielek/ dimin Volck Hhh4.]
3. n-pers (1):
Zestawienie: Grżegorż Koćielek alias Ostrowski ZapKościer 1580/11.

Cf [KOTŁEK]

AŻ