[zaloguj się]
[pdf]

KOLERYCZNY (15) ai

-ri- (14), -ry- (1).

o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w kolera).

Fleksja
sg
f Gkoleryczn(e)j n Gkoleryczn(e)go
A Akoleryczn(e)
pl
N m pers koleryczni
subst koleryczn(e)
G kolerycznych
D kolerycznym
A subst koleryczn(e)

sg f G koleryczn(e)j (3). ◊ n G koleryczn(e)go (3). ◊ A koleryczn(e) (1). ◊ pl N m pers koleryczni (2). subst koleryczn(e) (1). ◊ G kolerycznych (2). ◊ D kolerycznym (2). ◊ A subst koleryczn(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

Przymiotnik od „kolera” ‘żółć, jeden z czterech ciekłych składnikow organizmu’ (15):
a. Zawierający kolerę; biliosus, colore bilis, bilem redolens Cn (7): Theż ſok thego ziołka [...] ſwierzb ktory pochodzi zkrwie ſpaloney kolericney wy ſuſza FalZioł I 127b; Ma mocz żywot cżyſcić z flegmiſtych y s kolericżnych wilkoſci FalZioł I 146b; Syrop thrawiączy/ y pod cżęſcią purguiączy: Lubricativus [...] ktori wywodzi materie Kolericżne zapalone. FalZioł II 21b; then plaſtr przyłożony na żołądek/ wraczanie kolericżne zaſthanawia/ y biegunkę żołtą vcina. FalZioł III 27d, II 8c, III 15c, V 7v.

W charakterystycznych połączeniach: krew koleryczna(-e), materyja, nieczystość, wilkość (3),wracanie.

b. Taki, w którym kolera bierze przewagę nad innymi składnikami organicznymi; gwałtowny, impetyczny; acricolus, acrocholus, facilis irasci, immodicus a. impatiens a. impotens a. plenus irae, impotens animi, iracundus, irascibilis, irritabilis, praerabidus, rabiosus, stomachosus homo Cn (8): Lekarſtwo ludziem flegmiſtym/ kolericżnym, y melankolikom FalZioł *4d; Epitimum [...] pragnienie cżyni y zapala ciała kolericżnego, otwiera żywot cżyniącz ſtholcze FalZioł I 50a; Też ciała gorączego przyrodzenia/ iako ſą wielokrewne/ kolericżne/ ſą ſkłonnieyſze ku zarażeniu/ niżli ciała zimne. FalZioł V 61; Przetoż takowego cżaſu kolericżni á młodźi ludzie: zle ſie maią. FalZioł V 54, III lla, 20b, V 4c, 54v.

W charakterystycznych połączeniach: ciało koleryczne(-i) (2), ludzie (4), przyrodzenie (2).

MM