Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: KOMMISSURA

Następne hasło: KOMMUNIJA »

KOMMISSYJA (44) sb f

k- (35), c- (9); -mm- (39), -m- (5); -ſs-, -ſſ-, -ss- (42),-r- (2)-

o jasne, a pochylone.

Fleksja

	sg	pl
N	kommissyjå	kommissyj(e)
G	kommissyjéj	kommissyj
A	kommissyją	kommissyje
I		kommissyjami
L	kommissyj(e)j	kommissyjach

sg N kommissyjå (5). ◊ G kommissyjéj (9); -éj (7), ~(e)j (2). ◊ A kommissyją (5). ◊ L kommissyj(e)j (2), kommissyj(e)j a. kommissyi (1) [zapis: -y] ActReg 164. ◊ pl N kommissyj(e) (6) [w tym: -ȩ (3), -ae (1)]. ◊ G kommissyj (3) [zapis: -iy]. ◊ A kommissyje (7) [w tym: -ȩ (4), -ae (1)]; -e (2), -(e) (5). ◊ I kommissyjami (2). ◊ L kommissyjach (4).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

Znaczenia

1. Powołany do rozpatrywania określonych spraw organ, składający się z wyznaczonych urzędników (komisarzy), mających pełnomocnictwo zwierzchnika do sprawowania swych czynności (dotyczących przeważnie rozsądzania sporów granicznych) (35)
- a. O działalności, pracach tego organu (8)
2. Zlecenie, poruczenie, rozporządzenie (przeważnie pisemne); commissio Mącz, JanStat; mandatum Mącz (9)

1. Powołany do rozpatrywania określonych spraw organ, składający się z wyznaczonych urzędników (komisarzy), mających pełnomocnictwo zwierzchnika do sprawowania swych czynności (dotyczących przeważnie rozsądzania sporów granicznych); commissio JanStat; iudicium extraordinarium varium a. finium a. recuperatorium Cn (35): A z iednayćie Commiſſyią Rozwieſć tę Contrybuciią RejRozpr G2; RejZwierz aa4, 101; Collego non legitur, sed collega, Towárziſz w vrzędzie álbo w kommiſiey vczeſnik polecenia á vrzędu tego który ná mię włozón yeſt. Mącz 187a; BielSat Ev; BielRozm 33; Kommiſsia proſzącému nie ma bydź broniona. SarnStat 838, 477, 839 żp, 840, 843 żp, 846.

kommissyja ku czemu (3): VStáwiamy/ áby nápotym nie przełożeni zamków y miaſt náſzych/ ále ſámi ſzláchćicy Kommiſsiȩ otrzymawáli/ kn ſkończeniu gránic SarnStat 837, 596, 838.

kommissyja na co (3): My y potomkowie náſzy nie będziem dáwáć Commiſſyey iedno ná gránice miedzy dobrámi náſzemi UstPraw 12; SarnStat 838, 846.

kommissyja o co (2): O co ma być dána Commiſsia. UstPraw 12, 12.

kommissyja między kim (1): Kommiſsiȩ między oſobámi [są prawu przeciwne] SarnStat 318.

kommissyja w jakiej sprawie (2): KOmmiſsie nie w innych ſpráwách iedno w tych/ któré ſą opiſáné w Státućie/ zákázuiemy dáwáć SarnStat 596 [idem] 838.

W połączeniu z przydawką od nazwy miejscowej (1): O Kommiſsiách Wołynſkich y Stároſtwá Brzéſkiégo. SarnStat 1196.

W charakterystycznych połączeniach: kommissyja ma być da(wa)na (3); kommissyją dawać (4), otrzymawać.

Wyrażenie: »kommissyja krolewska« (2): Tychze Dignitarzów powiátowych do Kommiſsiiéy Królewſkiéy, y do czynienia gránic vzywác ieſt obyczay. SarnStat 234, 838.

Szereg: »kommissyja i kommissarz« (1): O Kommiſsiách y Kommiſſarzách ná gránicach. SarnStat 846.

a. O działalności, pracach tego organu; commissum JanStat (8): A to y teraz na Rokach Krakowskich i Sendomirskich, na Rokach Halickich y Komiſsy otłumaczebych beł niezabiegał. ActReg 164; Item, Ná Kommiſſiách bywáć. SarnStat 456. A gdźieby gránic nie było/ będą powinni Sędźiowie ſkázowáć wywodźić Kommiſsią/ y kończyć gránice ſzláchćicowi SarnStat 847, 142, 846 [2 r.].

W połączeniach szeregowych (2): A wtichze Voyevodſtwach y Poviecziech wlaſſnych Commiſſiae viecze y ynne ſądy a povinnoſczi ich vrzęndv naliezącze, mayą vypelniacz ComCrac 14v; odeymuią mu [stanowi duchownemu] [...] Compoſicią/ dochody kápłáńſkie Comiſsiámi/ gránicámi ábo záćiągámi/ grunty Duchowne PowodPr 60.

W charakterystycznych połączeniach: kommissyją w egzekucyją przywieść, wypełniać, wywodzić; na kommissyjach bywać.

2. Zlecenie, poruczenie, rozporządzenie (przeważnie pisemne); commissio Mącz, JanStat; mandatum Mącz [commissio – polecenie przypuszczenie Mącz 225d; poruczenie komu czego – commissio Cn] (9): Mandatum, Polecenie/ Mándat. Vulgo Commissio Commiſſia. Mącz 206c.

kommissyja na co (2): Oćieć Papież s powieści Gerárdá poſłá wyrozumiał być Pruſkiego Miſtrzá nie Krześćiáńſkiego/ przetho [...] dał Komiſsią ná biſkupy Polſkie [...]/ ná wyſłuchánie ſprawy o Pomorſką źiemię/ y koniec według práwá á ſpráwiedliwośći vcżynienie BielKron 370v, 370v.

Ze zdaniem przydawkowym (1): takeſmy na ninieyſem Seymie poſtanovieli, aby ſtych terminacii Ktore W Cancellariiey naſſey przez kilko liat czinione byli vydane Commiſſiae do Ziem, aby przed Szeymem pirwſſem przez Commiſſarze byla ſprava ComCrac 13.

Szereg: »kommissyja i mandat; kommissyja z mandatem« = commissio et mandatum commissio cum mandato Jan (2; 3): UstPraw H2; OD liſtu Kommiſsiiéy z Mándatem/ dżieśięć gróſzy ma bydź brano. SarnStat 838; w których liśćiéch gdy Kommiſsia y Mándat náſz będźie włożón/ y pieczęći Kommiſsárſkié będą przyłożoné/ tedy máią mieć moc wieczną SarnStat 844, 326, 837.

ZZa