« Poprzednie hasło: KOSTARZ | Następne hasło: [KOSTECZNY] » |
KOSTECZKA (9) sb f
-st- (8), -szt- (1).
Wszystkie samogłoski jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | kosteczka | |
A | kosteczkę | kosteczki |
I | kosteczką |
sg N kosteczka (5). ◊ A kosteczkę (1). ◊ I kosteczką (2). ◊ pl A kosteczki (1).
Sł stp brak, Cn s.v. kostka, Linde XVII w.
Znaczenia
Dem, od „kostka”:
1. Od znacz. ‘jedna z części szkieletu ludzi i zwierząt’; oscillum Mącz; ossiculum, osculum Cn (6): Oscillum, Koſteczká/ Chresłeczká. Mącz 270d; ábowiem naimnieiſzy cżłonek iego [człowieka] naicieńſza żyłká/ nailiſzſza koſtecżká ieſt mu potrzebna. GórnDworz L16; KochPs 203.
W porównaniu (1): pſi ięzyk ma na wierzchu liſcia ſwego nieiakie żyłki iakoby koſteczki [źiobrká SienHerb 31b] FalZioł I 25b.
Przen: Płytki z kości (2): Lecż y laſká głogowa gdy iey przychędoży/ Nadobnie oſtrugawſzy koſkecżką [!] obłoży/ Ochotnie z nią ſtáruſzek podryguiąc chodzi/ [...] Tákżeć páná młodego gdy go przychędoży/ Nadobnie przyſkrobawſzy koſtecżką obłoży/ A żelaſkiem ná końcu nadobnie zákuie/ Wnet y ná gołoledzi potym náſz hárcuie. RejZwierc 28v.
2. Od znacz. ‘pestka’ tu w funkcji hipokor. (1): niewádzi brzoſkwiniową/ morellową/ márunkową koſtecżkę wſádzić/ álbo też włoſki orzeſzek/ bo to wſzytko prętko vroſcie RejZwierc 107v.
3. Od znacz. ‘sześcianek do gry’ (2): Taxillus, Koſteczká. Mącz 439a; Tesella, Koſteczká/ hásło/ ceſzká/ znaczek/ vpomineczek. Mącz 452a.
TZ