[zaloguj się]
[pdf]

2. KOSZ (18) sb m

o jasne.

Fleksja
sg
N kosz
G kosza
A kosz
I kosz(e)m
L koszu

sg N kosz (1). ◊ G kosza (5). ◊ A kosz (6). ◊ I kosz(e)m (4). ◊ L koszu (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Obóz wojskowy (zwłaszcza tatarski); centrum wojsk, gdzie przebywał głównodowodzący i skąd wypuszczano zagony; oddział wojska tatarskiego, tureckiego lub nawet moskiewskiego; castra, praetorium ducis Scytharum, praetoriana cohors Tartarorum Cn (18): LibLeg 11/96v; przebił ſie ieden vff Polſki przez Tátáry áź do koſzá ich gdzye więźniowie byli BielKron 409v, 393v, 423; nalepiey tráfiáć ná ich Woyſko gdy ſie w zagony rozeydą/ poráźiwſzy Koſz/cżekáć zagonow/ oſtrożnie iákoby nie obácżyłi [!] BielSpr 67v; StryjKron 632, 732 [2 r.], 772; KochJez B4; KmitaSpit A4.
Zwrot: »koszem się położyć, kosz położyć« [szyk zmienny] (4 : 1): [Przekopski] wtárgnął krolowi do Ruſkich kráin we dwudzyeſtu y cżtherzech tyſięcy/ położył koſz v Lopuſzná/ drudzy piſzą v Wiśniowcá/ s thámtąd roſpuśćili w zagony ná wſzytki ſtrony. BielKron 409, 419; Gdzie ſie koſzem położą/ tám ſie rozłożą ná Roty álbo ſuwałki Káżda ná ſwą ſtronę poydźie w zagony ná wſzyſthki ſtrony BielSpr 67v; StryjKron 582, 270.
Wyrażenie: »kosz tatarski« (1): [Erdziwił] vderzył ná ſwitániu z wielkim okrzykiem ná koſz Tátárski/ gdzie ſam Carz głową leżał. StryjKron 270.
W przen (1):
Zwrot: »kosz założyć« (1): przeklęte Aryánſtwo y Nowokrzcżeńſtwo/ tám koſz ſwoy záłożyło/ z ktorego iákoby zagonámi roſpuſzcżonemi prawdę Chrześćiáńſką ná wſze ſtrony woiowáło PowodPr 33

TZ