[zaloguj się]
[pdf]

KOŚCIOŁEK (15) sb m

Oba o oraz e jasne (tak też Cn).

Fleksja
sg pl
N kościołek kościołki
A kościołek kościołki
L kościołku

sg N kościołek (6). ◊ A kościołek (5). ◊ L kościołku (2). ◊ pl N kościołki (1). ◊ A kościołki (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Dem. od „kościoł” ‘budynek sakralny’:
1. Od znacz. ‘świątynia chrześcijańska, zwlaszcza katolicka’: mały kościółek, kaplica; sacellum Murm, BartBydy, Mącz, Calep, Cn; aedicula Murm, BartBydg, Mącz, Cn (13): Murm 126; BartBydg 46; Mącz 363a; Calep 935b; twierdźi zá rzecż iſtą/ Ze widźiał właſnym okiem Dźiewicę przecżyſtą; Ktora mu roſkazáłá chwałę Bożą mnożyć/ I tám ná onym mieyſcu kośćiołek záłożyć. Więc plećie/ bredźi/ mata: y ná on kośćiołek/ Náwyłudza powałek/ pieniędzy/ gomołek. KlonWor 47.

W połączenia z imieniem patrona [kościołek + G sg] (6): Bernat Rotman [...] przyſzedſzy do Monáſtherzá/ kazał w kośćiołku ſwięthego Mauricego przed miáſtem BielKron 213v; SkarŻyw 213, 487, 517 [2 r.], 572.

W połączeniu szeregowym (1): ſą y inſze kośćiołki/ káplice/ domy do poſpolitych modlitw. ReszHoz 115.

W charakterystycznych połączeniach: kościołek uczynić, założyć; w kościołku kazać.

Wyrażenia: »kościołek chrześcijański« (1): puśćili ſię do wśi Gelle názwáney. gdzie nálezli ieden máły kośćiołek Chrześćiáńſki S. Marćiná. SkarŻyw 487.

»mały kościołek« = parvum delubrum Cn (1): SkarŻyw 487 cf »kościołek chrześcijański«.

2. Od znacz. ‘świątynia pogańska’; augurale, auguratorium, parvum delubrum, fanulum, hanulum, sacrarium Cn (2): Miáſteczká wáſze popuſtoſzę/ á koſćiołki [sanctuaria] wáſze poborzę BibRadz Lev 26/31.
a. Pomieszczenie dla figurki bóstwa (1): podobieńſtwo zwierzęćiá iákiego nicżemnego wyráził/ [...] Potym mu ſpráwiwſzy kośćiołek potemu/ [cum fecerit ei ipso dignam habitationem] przypráwił go do śćiány przytwierdziwſzy żelázem. BudBib Sap 13/15.

HS