[zaloguj się]
[pdf]

KRAWIEC (78) sb m

a oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N krawiec krawcy
G krawca krawc(o)w
D krawcowi, krawcewi krawc(o)m
A krawca krawce
I krawc(e)m
V krawcze

sg N krawiec (26). ◊ G krawca (10). ◊ D krawcowi (6) GroicPorz (4), RejZwierc (2), krawcewi LibMal (7). ◊ A krawca (3). ◊ I krawc(e)m (3). ◊ V krawcze (1). ◊ pl N krawcy (10). ◊ G krawc(o)w (6). ◊ D krawc(o)m (4). ◊ A krawce (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Znaczenia
1. Rzemieśnik szyjący odzież; sartor Murm, Mymer1, BartBydg, Mącz, Cn; sutor BartBydg, Cn; limbolarius, sarcinator Mącz, Cn; sagarius, vestiarius Mącz; braccarius, caligarius, indusiarius, manulearius, patagiarius, strophiarius, vestitor Cn (76): Murm 184; Mymer1 14v; BartBydg 136b; Czáſem drudzy kráwcá proſſą Vczyń mi iáko dziś noſſą RejRozpr Iv; Maruſcha zona Woythka kmyeczika krawcza zwynar [...] recognovit LibMal 1551/162v; Item krawczewy chromemu kthori za ſzwyąthym Marczinem myąſzka vkradla myczką LibMal 1551/164v, 1545/94v [2 r.], 98v, 1547/135, 1550/154v, 1554/190v (10); RejKup V; gdzyeby myęſzkał/ álbo wcżymby chodził/ yeſliby cyeſlow do domu zbudowánya/ ſloſárzow do zawyas/ kráwcow do ſſycya ſſath/ ſſewcow do botow á trzewikow nye było. GliczKsiąż G6, G8v; GroicPorz ee2v [6 r.], oo3; Bo kráwcy gdy ſie zeydą/ mowią o nożycach/ Kowale też o kleſzcżach/ mniſzy o kápicach. RejWiz 147, 92v; RejFig Aa2 [4 r.]; BielKron 464v; Mącz 193d, 364c, 368b [2 r.], 490d; BielSat C2 [2 r.]; Alboć brácie kráwcże nogieć/ Albo miewaſz krotki łokieć/ Pięć łokći wyſzło w delią/ Ze cżterzech ią indziey ſzyią. RejZwierc 234v, B3v, 53, 57v, 74v, 144v, 234v [2 r.]; BielRozm 18 [2 r.]; Calep 945b; GostGosp 128; Bo y z Kráwcow y proſtego motłochu/ vrzędy właſne wybiwſzy/ tá ſektá Krolá y przełożeńſtwá ſobie cżyniłá. PowodPr 35; KlonWor 26.

W połączeniu z imieniem lub przezwiskiem (niektóre przykłady mogą być interpretowane jako n-pers) [zawsze: imię + krawiec] (10): Zeznala yſch wbądlyewye Maczieya krawcza ziego zona Anna ſtudzila. LibMal 1544/85v; Miczką Cząmlyethowa hadzie v podeſchwy krawcza ſluzaczey vkradl LibMal 1548/140, 1543/74v, 67v [3 r.], 1550/152, 1551/161v, 162v.

W połączeniach szeregowych (5): nye było tákich rzemyoſl/ yákich ſie dzis námnożyło/ nye było kráwcaw [!]/ háfftarzow/ tkacżow/ złothnikow/ puſzkarzow/ cżapnikow/ ſwacżek/ y inſſych GliczKsiąż H3; OrzRozm O3; RejZwierc 156; coby inym to ćięſzko przyſzło zwłaſzcżá Kráwcom/ háwtárzom/ Aptekárzom/ Szewcom/ y wſzyſthkim pijánicom y niewieśćiuchom. BielSpr 3, 53v.

Przysłowie: Szyiąć też więc dwá kráwcy/ ná iednym wárſtácie/ Ale rozno ſztepuią/ iáko ſámi znacie. RejZwierz 143v.
Szereg: »krawiec, (i, abo) szwiec« [szyk 3 : 2] (5): Mącz 378d; A wáſzy Miniſtrowie nie więcey mogą odpuſzcżáć grzechy/ iedno iáko ktory Szwiec ábo Kráwiec WujJud 88; Bowiem ſię iuż tych cżáſow zá łáſką Bożą/ kłątew Papieſkich/ nie tylko zacni ſtanowie/ ále y kráwcy y ſzewcy nie ſtrácháią. NiemObr 65; ReszPrz 44; WujNT 825.
W przen (4): Bo tá [cnota] vmie w pocżćiwość káżdego przyſtroić/ A nie káżdy tych ſtroiow vmie kráwiec ſkroić. RejWiz 4; RejZwierc [207] [2 r.], 220.
2. n-pers (2): Slug panienskich. 2. Jeden Tharasz Staniſlaw drugi krawiecz mąz praczcziney WyprKr 125.
Zestawienie (1): Iakom ya robothnyego woyczecha krawczya szszyranya kmyecza kxazączego nya dobrowolnyey drodze nyeszbyl ZapWar 1513 nr 2129.

Synonim: 1. szwacz.

MB