[zaloguj się]
[pdf]

KREATURA (8) sb f

c- (5), k- (3).

e oraz oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N kreatura
D kreaturze
A kreaturę kreatury
I kreaturą

sg N kreatura (4). ◊ D kreaturze (1). ◊ A kreaturę (1). ◊ I kreaturą (1). ◊ pl A kreatury (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Stworzenie, istota stworzona, twór [creatura ‒ stworzenie Mącz 67a] (5): RejZwierz 14v; iż nie tylko cżłowiekowi/ ále oney ſláchetney creáturze Anyołowi ſwiátłośći tego przepuśćić nie racżył. RejZwierc 47v, 1v; gdy Pan Chryſtus wſtąpił do niebá/ był podwyżſzony nád wſzyſtkie creátury ReszPrz 85.

kreatura czyja (1): áby [człowiek] pomniał ná to/ iż nie ſam przez ſię powſtał/ nie ſam ſie przez ſię ná ſwiát vrodził/ ieſt creáturá Boża/ á ná thym mieyſcu ná kthorym ieſt nie ſam przez ſię ſiadł/ przez Páná poſádzon. RejZwierc 47v.

2. Osoba zawdzięczająca komuś swój urząd lub stanowisko; creatus ab aliquo abbas a. antistes a. comes a. consul a, praefectus a. praetor, dignitate a, magistratu ab aliquo ornatus, promotus ab aliquo ad dignitatem; creatura vulgo sed caret auctoritate Latinorum in hoc sensu, neque Polonicum est verbum Cn [czyja] (3): [diabeł] ktory mu [papieżowi] moc tę dał/ y zwierzchność/ y ſtolicę ná ktorey śiedźi. Ktorą ſámże przedśię y tą kreáturą ſwą/ ktorą ſamże koronuie włada CzechEp 422, 422; Arcybiſkupowie/ Opátowie/ [...] ná oſtátek nowa creáturá Papieſka Kárdynáłowie/ ná cżyich mieyſcách záśiedli? NiemObr 48.
3. [Stworzenie, czynność, proces stwarzania [czego]: [żony] głow ſwoich okrom zákryćia iákiego niemiewáią: Y owſzem záwżdy ie przykrywáią/ Aby nád mężmi nieprzewodźiły. Gdyż creatura ich tho też pokazuie. Abowiem nie z głowy ſą ſtworzone/ ále z boku/ áby niebyły rzędochámi MrowStadło 20.]

Synonim: 1. stworzenie.

MB